Woordeloos aanvoelen
Honden communiceren namelijk ook
r
De kleine egels
worden gereed
gemaakt voor
i de wintertuinen
jng^ggr - '®WÊÊtBÊtSSÉÊÈBÊtÈÈÈtÈÊÈËÊÊÈSBKBÊÊKÊSBÈËËSËÊÊ&
PZC zaterdag 15 november 2008
aa^—
00
n
oö
UI
IN.
Sinds de jaren vijftig schrijft
Isabelle Markusse aan familie in
haar geboorteplaats Kats. Drie
brieven vormen de basis voor dit
verhaal over jeugdherinneringen
aan een ooit vitaal dorp.
Zij schrijft:
De daagse plunje verwisseld
voor de zondagse kleren, ge
wassen en gekamd, onder
het zingen van een psalm of
gezang, en als geschenk meezeulend
een zij spek. Zo zag ik onze stoet voor
me op weg naar de plek achter het var
kenshok bij ons huis, op die avond in
1948, nadat ik hijgend de achterdeur
was binnengevallen met de boodschap
dat ik er zojuist God had ontmoet.
Doch niets van dit alles. Eerder onver
schilligheid, met iets van boosheid erin.
Het was de hoogste tijd om naar bed te
gaan, en of ik als de weerlicht mijn step
wilde halen. Die lag achter het varkens
hok en ieder moment verwachtte ik
God freewheelend om de hoek.
Dat er in ons huis werd gezongen over
wonderen van lang geleden ver hier
vandaan, maar gezwegen over die won
deren van nu in onze eigen achtertuin
en niet eens de moeite werd genomen
het te aanschouwen, is nooit uitgelegd.
Om dit te begrijpen was ik aangewezen
op het woordeloos aanvoelen, een
kunst die in ons milieu vanaf de geboor
te sterk werd ontwikkeld. Dat een auto
vanzelf rijdt, zonder dat ie wordt ge
duwd of voortgetrokken door een
paard, was voor mij een mysterie waar
over iedereen wel vrijuit met een ver
klaring kwam. Zo werd ik me al vroeg
bewust, zij het vaag, van wat hemels is
en wat aards.
Ach, waren we wat minder Neder
lands-hervormd geweest en wat meer
rooms-katholiek, dan waren er jaarlijks
duizenden bedevaartgangers meer naar
mijn geboortedorp getogen dan die ene
enkeling van nu. Het huis zou nog in
originele staat verkeren, evenals het var
kenshok. Voorstraat, Achterstraat, Ach
terweg, Molenweg en Dijkweg, namen
die onderdeel zijn van de Katse historie
en het culturele erfgoed, zouden niet
zijn uitgewist en er waren geen-foute,
verzonnen namen als Middenstraat op
gevels geschroefd.
Minder mensen waren met vage klach
ten vertrokken naar Goes of elders. En
voor nieuwe bomen op de dijk om het
door houtkap aangetaste dorpsgezicht
te herstellen hadden de achterblijvers
niet bij elkaar met de pet langs gehoe
ven. De winkels en cafés waren niet op
gedoekt, Excelsior en Ons Genoegen
niet ter ziele, het sportveld niet omge
ploegd.
Er zou nog met de hand worden geluid.
Wie vroeger het dorp uit werd gedra
gen naar zijn laatste rustplaats werd uit
geluid. Plechtig en respectvol. Dat is
niet meer zo. Nu word je uitgehamerd.
Dat gebeurt met een mechanisch aange
dreven voorwerp dat op de rand van de
klok timmert nadat de elektriciteit is in
geschakeld. Slag na slag op precies de
zelfde plek, even hard en met exact de
zelfde interval. Slechts windvlagen die
het geluid ongelijkmatig aanvoeren hou
den de schijn op dat er nog iets van le
ven in zit. Al vind je misschien dat je
niet beter verdient, achter je loopt een
stoet, ontvankelijk voor helende klan
ken.
Dit alles ging door me heen deze zo
mer. Want elk jaar loop ik door de stra
ten, over de dijk tussen de essen en ver
heug me op hun groei. Die dag, te mid
den van al dat licht en die ruimte, de ge
luiden van golven, vogels en de wind
door het gras, ervaar ik in het echt de
hemelse sfeer die ik in gedachten op
roep op dagen dat het tegenzit. Maar el
ke keer vormt het zwemmen het hoog
tepunt. Want al zestig jaar is de heilza
me werking van het Katse water niet te
vergelijken met het water van andere,
veel bekendere oorden. Ook niet met
het water van Lourdes.
Heeft u een Zeeuws verhaal? Vertel het de
PZC. Via uwverhaal@pzc.nl of Postbus 91,
4330 AB Middelburg, of 0118-434014 (Jan
van Damme).
Stichting 'PZC Middelburg helpt'
Rekeningnummer: 40.Z6.67.794
i door Carla van de Merbel
Het is rustig bij De Mikke. Er wor
den maar weinig dieren binnen
gebracht. „Gelukkig maar", zegt
Coby Louwerse. „En alles wat los kan,
wordt losgelaten."
jj Louwerse is met haar medewerkers be-
j zig de ongeveer dertig egeltjes die er
nog zijn, klaar te maken voor de winter-
tuinen. Egels die kleiner zijn dan onge-
veer vijf ons, hebben nog niet genoeg
j reserves om in winterslaap, te kunnen
gaan. Die moeten nog elke dag gevoerd
worden.
De Mikke heeft een bestand van ruim
i vijftien adressen van mensen die 's win-
ters egels willen opvangen in hun - afge-
l sloten - tuin en ze willen voeren. Een
eerder Mikke-stukje, in juli in de PZC,
1 had tien nieuwe adressen opgeleverd.
Terra Maris zat al langer in het bestand.
Elke winter stelt het museum bij Oost-
kapelle haar dan leegstaande plantenkas
open voor egels van De Mikke. Afgelo
pen week zijn weer zo'n tien kleine
egels verhuisd naar de kas. Na de win
ter komen alle geadopteerde egels weer
terug bij De Mikke. Ze worden dan na
gekeken en - als ze gezond genoeg zijn
- uitgezet in de natuur.
De egels die er zijn, gaan binnenkort
dus weg, maar er komen er ook nog
steeds bij, zegt Louwerse. „Die zijn hart
stikke ziek. Ze zitten onder de wormen
en teken en zijn heel verzwakt." Deze -
egeltjes zijn nog niet sterk genoeg om
dit jaargetijde aan te kunnen. Gelukkig
is er De Mikke, waar ze ontwormd wor
den en op krachten kunnen komen.
Behalve nieuwe egeltjes, heeft De Mik
ke er deze week nog wat nieuwe kost
gangers bij gekregen, waaronder een ge
le kanarie en een wit mandarijneendje.
„Die hebben allebei een eigenaar, dus
zet het maar in het stukje, dan kunnen
ze er om komen."
Vorig jaar kreeg het kerkje van Kats een nieuw uurwerk.
foto Willem Mieras
06
Toen ik zeven jaar geleden mijn
eerste hondje ging uitzoeken,
had ik totaal geen ervaring met
deze vorm van communiceren.
Honden communiceren namelijk ook,
net als wij mensen dat doen. Dat conse
quent zijn een belangrijk punt is in de
opvoeding van honden, is algemeen be
kend en dat vrouwen daar over het alge
meen minder moeite mee hebben dan
mannen, was me ook bekend. Dat niet
alle mannen het met deze stelling eens
zijn laat ik terzijde.
Wat kon mij nog gebeuren? Nou, heel
veel dus. De hondentaal moet je als
mens leren want andersom zal het je
niet gaan lukken. Tot een halfjaar gele
den dacht ik dat ik het aardig onder de
knie had. Mijn hond luistert (meestal)
als ik roep, ze komt als ik dat vraag en -
last but not least - ze is ontzettend lief.
Streken als: 'wegrennen als ze bijna vast
zit', heeft ze niet meer. Ik had haar zelfs
geleerd om aan de mouw van mijn jas te
trekken als ik die uit wilde hebben. Con
clusie: superhond.
In mei begon ik met mijn eigen hond
aan de hulphonden opleiding van 'De
Click'. Ik realiseerde me dat ik het eigen
lijk helemaal nog niet zo goed wist, laat
staan dat ik honden in het algemeen be
greep. 'Duidelijkheid' is het allerbelang-
Angela Maas (28) uit Middelburg kwam
eind 1995 in een rolstoel terecht. Nu is ze
even gastcolumnist van de PZC.
(http://angelamaas.web-log.nl)
rijkste wat je een hond kunt bieden. Zon
der dat ik me ervan bewust was, was bij
mij duidelijkheid ver te zoeken. Tig trai
ningen, oefensessies en zélfs een interne
lesweek verder, kan ik zeggen dat ik
mijn hond na vallen en opstaan heb le
ren doorgronden. Tegenwoordig praat ik
niet meer 'tegen' mijn hond, maar com
municeer ik 'met' haar. Het feit dat Mis
ty als hulphond geen aandacht mag heb
ben van anderen, zorgt voor duidelijk
heid in haar leventje. De mensen die
haar om die reden zielig vinden, moeten
zich misschien eens gaan afvragen of ze
niet gewoon medelijden hebben met
zichzelf, omdat ze de hond niet mogen
aaien. Elke hond zou willen dat hij een
'hulphond' was. Want wat is er leuker
dan om te werken voor je baas, in de na
tuur moeten ze dat ook!
