In de huid van de beul Mijnenveld van liefde Eva kiest leven, liefde en dood BOEKEN KORT PZC Donderdag 13 november 2008 19 Kluun (Tilburg, i964) veroverde in 2003 het gro te publiek met zijn roman Komt een vrouw bij de dokter, een kruising tussen een tranen trekker en een cynisch boek over vreemdgaan. Eigenwijs, brutaal, grof en lomp, zijn de steekwoorden. In Klunen, zijn verzamelde columns, blijft Ray mond van de Klundert dezelf de ondeugende, soms invoelen de en dan weer platte man. Is het een pose of is hij echt? Zijn stukjes zijn soms tenenkrom mend banaal, maar vaak ook grappig en herkenbaar. De kor te baan van de column past Kluun beter dan de roman. Q Kluun - Klunen, Podium, 16 euro. iORM'ONEN Niels Hulzenboom is een gewone man. Niks mis mee. Goed huwelijk, prettige baan, het is hem allemaal aan komen waaien. Maar als een nieuwe, jonge assistente zijn hormonen op hol laat slaan, be gint de grond onder zijn be staan te schuiven. Een noodlot tig ongeluk is de ouverture van een verhaal dat steeds meer uit de hand loopt. Weerzin is een echte Appel, waarin de grens per ongeluk en opzettelijk heel vaag blijft. Alleen verrast deze roman niet echt. En pas na een echte moord, wordt het verhaal spannender. Q René Appel - Weerzin. Anthos, 19,95 euro. NAAM Jack is 24 en heeft meer dan de helft van zijn leven in jeugdgevangenissen gezeten. Onder een andere naam pro beert hij na zijn vrijlating een nieuw leven te beginnen. Maar dat kan alleen als niemand ach ter zijn echte naam komt. Bui ten zijn maatschappelijk wer ker mag niemand weten wie hij is. Soms kan Jack zijn agres sie nauwelijks de baas. En de buitenwereld maakt het hem niet gemakkelijk. Jongen A., het aangrijpende debuut van de Britse Jonathan Trigell (1974) is al verfilmd. De film komt in Ne derland ongeveer gelijk met het boek uit. Q Jonathan Trigell - Jongen A. Aiantus, 18,95 euro. Menno Haaijman De Maskilim. Prometheus 19,95 euro door Mieske van Eek Joden worden steeds op- nieuw bedreigd. Het lijkt erop dat de geschiedenis zich moet herhalen tot het einde der tijden. De Ne derlandse schrijver Menno Haaijman liet zich door dit ge geven inspireren voor zijn thriller De Maskilim. Leden van deze joodse sekte noe men zich 'de wijzen', 'de intel- ligenten'. Zij verkondigen in deze roman dat 'het einde der tijden' nabij is en ver wachten een nieuwe Holo caust. Als hoofdpersoon koos Haaij man een orthodoxe jood die heel zijn leven heeft gewijd aan het bestuderen van de leer van het einde der tijden. Verdiept als hij is in zijn stu die, verwaarloost deze Jacob Klein zijn persoonlijk leven en raakt hij in de greep van het noodlot. Hij belandt in de gevangenis wegens seks met een minderjarige en viervou dige moord. Dertig jaar later haalt een vrouw hem op. Hij is nodig om het joodse volk te redden. Maar tijdens zijn zoektocht raakt de 68-jarige geleerde steeds meer persoon lijk betrokken. Als kind is Klein geadopteerd en hij her innert zich niet veel van zijn verleden. Maar zijn geheugen herstelt zich en hij begint na te denken over zichzelf en zijn gevoelens. Hij wordt zo waar voor het eerst verliefd. De Maskilim begint geestig en scherpzinnig, maar Haaijman houdt dit niveau niet vast. Zijn roman zwalkt tussen in gewikkelde uiteenzettingen over de joodse leer en een avontuurlijk jongensboek en mondt uit in een sentimen teel liefdesverhaal. En 562 bladzijden is te lang om in dit geval de spanning er in te houden. Cioconda Belli Oneindigheid in een handpalm. Vertaling Dick Bioemraad. De Geus 18,90 euro door Mieske van Eek Talloze scheppingsverha len zijn er, maar ze ver tonen opvallende over eenkomsten. De Nicaraguaan se schrijfster Gioconda Belli (1948) liet zich voor haar ver werking van de schepping in spireren door een apocriefe Bijbeltekst over het leven van Adam en Eva. Een tekst die het niet gehaald heeft in de Bijbel zoals wij die kennen. Daar wordt hun verhaal in slechts veertig verzen gedaan. Belli, die zelf niet gelovig is, maakte een eigen versie van het verhaal van Adam en Eva en hun kinderen. Zij verplaat ste zich daarbij goed in de psychologie van de mens, die zichzelf net heeft ontdekt en zich moet zien te verhouden tot de rest van de schepping. In het begin zijn Adam en Eva argeloos. Tot Eva wil we ten en zich voor de keuze ge plaatst ziet tussen kennis en eeuwigheid. De slang ont popt zich bij Belli meer als raadgeefster dan als verleid ster. Eva voelt dat het de be doeling is van de schepper, in het verhaal Elokim genoemd, dat de mens weet. Zij maakt de keus voor vrijheid en ken nis en haalt Adam over haar te volgen. De schepper ver drijft hen uit het Paradijs, ze worden sterfelijke wezens, die honger en pijn kunnen lij den maar ook liefhebben. En hier raakt Belli aan de zin van het leven. Als Adam en Eva in het Paradijs waren ge bleven, hadden hun dagen zich in eindeloze saaiheid aan eengeregen. Zij waren dan on sterfelijk gebleven. Ze hadden zich dan niet hoeven voort planten, maar hadden ook de liefde niet gekend. Een wijs boek over leven en dood, lief de en haat en over schuld en straf. De Tweede Wereldoorlog, verteld vanuit het perspectief van een dader. De Franse schrijver Jonathan Littell beschrijft het weergaloos in De Weiwillenden. door Patrick Wiercx Frères humains, mensenbroeders, laat me u vertellen hoe het is gegaan'. Met die openingszin laat Jonathan Littell in de roman De Welwillenden dr. Max Aue, een Duitse SS-ofïicier, zijn relaas vertellen. Lit- tells boek verscheen twee jaar geleden in Frank rijk en was daar een regelrechte topper met een oplage van ruim een miljoen exemplaren. De Nederlandse uitgave is sinds kort op de markt. Littell is de zoon van de Amerikaanse thrillerschrijver Robert Littell en een Franse moeder. Hij is van joodse origine. Hij besteed de vier jaar aan vooronderzoek en schreef zijn boek in vier maanden tijd. Een imposante pres tatie, de indrukwekkende productie telt in het Franse origineel bijna duizend pagina's. Als het verhaal begint, is de oorlog voorbij. Aue is directeur van een kantwerkfabriek in Noord-Frankrijk. Hij leidt een rustig leven en is lid van de gezeten burgerij. In het boek kijkt hij terug op zijn jongere jaren. Hij studeerde rechten in een tijd dat de nazi's in opkomst wa ren. Hij ging mee in het nazi-systeem en be landde bij de SS. Vanaf dat moment begint zijn uitvoerige, maar weergaloze verhaal. De Welwillenden laat de andere kant zien van de Tweede Wereldoorlog en de jodenvervol ging, namelijk die van daders. De lezer belandt in het leven van een nazi-beul. Littell is nauwkeurig in zijn details. Hij be schrijft met accuratesse het weer, de veldsla gen, de kampen en de nazi-bureaucratie. Bij aanvang zijn de Duitsers vol optimisme over hun nieuwe orde. Geleidelijk volgt de ommekeer en daarmee de twijfel en uiteindelijk de totale vernietiging. De ideologie wordt ontmanteld. De aanhangers merken dat ze niets meer dan moordenaars zijn. Ze zijn, zoals Aue zegt, 'de donkere rivier overgestoken'. Bij elke kilometer die de Wehrmacht op de Russen verovert, betreedt de SS en dus ook Aue het veroverde ter rein. Vrijwel bij elke stad en elk dorp vindt een Aktion plaats: de joodse in- Jonathan Littell schreef zijn indrukwekkende boek in slechts vier maanden. foto PR woners worden verzameld en doodgeschoten. Er sterven meer joden bij dit soort acties in Po len en Rusland dan in de concentratiekampen. De resultaten worden nauwgezet bijgehouden en doorgegeven aan Berlijn. Aue heeft in Rusland de functie van waarne mer, maar dat maakt hem niet minder schul dig. Dat vindt hij zelf later ook. Want zonder de waarnemers, de chauffeurs, de wisselwachters, de administrateurs en de boekhouders had iemand als Hitier niets kunnen uitrichten. Aue is een overtuigde nazi, die opklimt tot de hoogste rangen van de SS en zelfs mag toetreden tot de persoonlij ke staf van Holocaustregisseur Hein- rich Himmler. De liquidaties waarbij hij aanwezig is, zijn in zijn ogen lou ter technische gebeurtenissen. Voor hem zijn joden untermen- schen. Aue en zijn mannen maken zich alleen maar druk om hun rantsoenen, de luizen en het slechte weer. Voor Aue lijkt zijn leven normaal. Als lezer weet je dat dat niet zo is. Gaandeweg het boek én de oorlog keren de kansen en verergert de terreur. Aue heeft het geluk, voor zover je dat van een romanfiguur kan zeggen, dat hij de oorlog overleeft. Hij is verbitterd en beschaamd over zijn daden, maar heeft niet de illusie dat het anders had kunnen gaan of dat een ander anders gereageerd zou hebben onder de omstandigheden. „Het werkelijke gevaar, vooral in onzekere tij den", zegt hij, „dat zijn de gewone mensen die samen een staat vormen. Het werkelijke gevaar dat ben ik, dat bent u." Jonathan Littell - De Welwillenden (Les Bienveil- lantes). Vertaling Jeanne Holierhoek en Janneke van der Meulen. De Arbeiderspers, 1200 pag- na's. 39,95 euro (vanaf 5 januari 45 euro).

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2008 | | pagina 19