DE STELLING
Nee
'Er zijn mensen die vinden
dat hun schilderij af is'
'Het leven is een gave
en een opdracht'
4
Rein Zunderdorp,
voorzitter van het Humanistisch Verbond,
Rein Zunderdorp heeft een krachtig voor
beeld om te illustreren waarom mensen in zijn
optiek recht hebben op een zelfgekozen levens
einde. „Laatst kwamen twee meisjes in het nieuws die
een oudere vrouw hadden gered die met haar rolstoel
op het spoor stond. Een heldendaad. Maar wij hoor
den later dat die mevrouw helemaal niet blij was. Ze
wilde juist een einde aan haar leven maken.
Het verhaal is volgens Zunderdorp exemplarisch
voor de situatie van veel mensen met een sterke
doodswens. „Op hulp om die wens op een huma
ne manier te verwezenlijken, hoefje niet te reke
nen. Dus nemen sommige mensen in pure wan
hoop hun toevlucht tot drastische maatregelen."
Zunderdorp benadrukt dat hij pro life is, dat een
mooi leven wat hem betreft altijd te prefereren
valt boven de dood. „Alleen zijn er ook mensen
voor wie het niet meer hoeft, die vinden dat het
schilderij van hun leven af is. Ik vind dat er naast een
recht op leven, ook een recht is om zelf te beschikken
over je eigen dood. En dat geeft ons als samenleving
de plicht om mensen niet alleen te laten met hun doods
wens. Hulp bij zelfdoding kun je weliswaar niet afdwingen,
maar het zou wel bespreekbaar moeten zijn."
Zunderdorp staat niet alleen in zijn pleidooi. De Nederlandse
Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NWE) telt meer dan
100.000 leden, houdt drukbezochte bijeenkomsten en zorgt dat het on
derwerp op de politieke agenda blijft. Dat blijft volgens Zunderdorp bittere
noodzaak, hoewel Nederland als een van de weinige landen op de wereld eutha
nasie wettelijk heeft geregeld. „In de praktijk vindt euthanasie alleen plaats bij
mensen die ernstig lichamelijk lijden. Een euthanasieverzoek van mensen met
een ernstige en chronische psychiatrische aandoening wordt bijna nooit ingewil
ligd, hoewel de wet zo'n verzoek wel toestaat. Voor ouderen die hun leven 'vol
tooid' vinden en dementerenden is helemaal niets geregeld. Het is een misvat
ting dat je de doodswens van die laatste groep niet serieus kunt nemen. Maar
een zeer klein gedeelte van de dementerenden is volstrekt wilsonbekwaam."
Met de oproep van de ChristenUnie voor betere palliatieve zorg vindt Zunder
dorp helemaal niets mis. „Maar die zorg geldt niet voor mensen die niet fysiek
lijden. Bovendien overlijden mensen bij palliatieve sedatie vaak sneller. Dan heb
je dus alsnog een gekozen levenseinde.'
Ruth Seldenrijk,
directeur Nederlandse Patiënten Vereniging
De traditioneel christelijke Nederlandse Patiënten Vere
niging (NPV) ziet het debat over de zelfgekozen dood met
lede ogen aan. Volgens directeur Ruth Seldenrijk is het niet aan
gewone stervelingen om te beslissen over leven of dood. De NPV
verstrekt zelfs aan wie dat wil een zogeheten Levenswensverkla
ring (LWV) op hetzelfde formaat van een donorcodicil.
"Met die verklaring kun je als patiënt aangeven datje betrok
ken zorg wil tot het einde van je leven en geen handelingen
die het leven voortijdig beëindigen", legt Seldenrijk uit.
"Maar", voegt hij toe, "Met de LWV maak je ook duidelijk
dat je geen buitensporige en zinloze medische behandelin
gen wil, maar juist ruimte om op een natuurlijke manier te
sterven."
De beschermwaardigheid van het leven staat bij de NPV voor
op. leder mens mag er zijn stelt de vereniging op haar websi
te, al is het in de woorden van Seldenrijk meer een religieuze
plicht. "Wij gaan ervan uit dat het leven een gave en een op
dracht is. Het zelfgekozen einde is niet dapper, maar betekent
dat je het leven waarover je rentmeester bent niet kunt dragen.
Bij alle vrijheid die mensen hebben past geen zinloosheid en wan
hoop, maar juist zorg en aandacht. Dat is in een sociale samenleving
de plicht die we naar elkaar hebben. Ik onderschat de tragiek en de
ernst niet van ouderen die vinden dat het schilderij van hun leven af is.
Maar wij zijn van mening dat geen mens teveel is, zeker niet in de ogen van
God. Het is zinvoller óm gezelschap te zoeken en niet rond te draaien in beperk
te gedachten."
Om de daad bij het woord te voegen beschikt de NPV over een paar duizend vrij
willige thuishulpen door heel Nederland. Dagelijks zijn zij op pad, onder meer
om eenzame mensen te bezoeken, te helpen bij de huishouding of mensen met
psychische problemen te ondersteunen
Zorg en aandacht zorgen er volgens Seldenrijk ook voor dat de vraag om eutha
nasie afneemt bij mensen die terminaal ziek zijn en ernstig lijden. Met palliatieve
zorg heeft hij geen probleem, ondanks de constatering van Zunderdorp dat pijn
bestrijding ervoor kan zorgen dat iemand eerder komt te overlijden. "Palliatieve
sedatie heeft niet het vooropgezette doel om het overlijden te bespoedigen
maar dringt het lijden terug. De patiënt sterft nog steeds een natuurlijke dood,
meestal binnen een paar dagen."
