CAREN inspireert
REVALIDEREN
CAREN is uitdagend. Ze inspireert, spoort aan en leert mensen die moeten revalideren na een ongeval of ziekte hun
bewegingsmogelijkheden te herstellen of te verbeteren. CAREN maakt fysiotherapie tot een spel dat je zo vaak
mogelijk wilt spelen, waardoor je sneller opknapt. In Militair Revalidatie Centrum Aardenburg maakte In Balans
kennis met deze bijzondere, virtuele revalidatiepartner, de Computer Assisted Rehabilitation Environment.
Het CAREN-systeem van Militair Revalidatie Centrum
(MRC) Aardenburg, net buiten het Utrechtse plaatsje
Doorn, staat opgesteld in een vrij onopvallend ge
bouwtje. Het bosrijke MRC-terrein ligt er prachtig bij
op deze zonovergoten septemberdag. De bladeren
aan de bomen verkleuren al en er hangt een onmis
kenbare herfstgeur in de lucht. We stappen uit de
zon, het schemerachtige CAREN-gebouw in. Het eni
ge licht komt van een stuk of wat computermonitors
en een groot, halfrond scherm waarop een soort Paas
eiland te zien is, omgeven door een blauwe zee. In
het water dobberen tientallen boeien en een enkel
scheepswrak. Voor het scherm staat beroepsmilitair
Leo de Vrij op een rond platform, dat een surfplank
moet voorstellen. Behalve dat hij een parachutepak
draagt, zitten er om zijn hoofd een band en op zijn
schouders kleine, reflecterende balletjes. Naast hem
geeft fysiotherapeut Thijs van Rossum nog even wat
korte aanwijzingen, terwijl systeembestuurder Tessa
Frunt neemt plaats achter de computer. Dan kan Leo
van start, de "surfplank" komt in beweging.
xxxxx
eerste revalidatiecentrum in Europa dat gebruikt
maakt van CAREN. Het systeem, dat in juni in gebruik
werd genomen, kwam er dankzij revalidatiearts kolo
nel Willem Wertheim, hoofd van de medische dienst
van het MRC. 'De technologie werd voor het eerst
voor revalidatiedoeleinden ingezet in het Sheba Hos
pital, in het Israëlische Tel Aviv. Toen ik CAREN daar
voor het eerst met eigen ogen zag, was ik direct zeer
onder de indruk. Na een tweede bezoek besloot de
fensie het systeem in Nederland te introduceren. De
eerste resultaten zijn geweldig. Patiënten die oefenen
met CAREN knappen duidelijk sneller op, ongetwij
feld ook omdat ze er plezier aan beleven. Er is al een
heuse competitiestrijd ontbrand tussen een aantal fa
natiekelingen: wie is de snelste met zo min mogelijk
strafpunten? CAREN biedt diverse soorten virtuele
spelletjes, die we kunnen afstemmen op de klachten
van de individuele patiënt. Naar behoefte kunnen ze
staand of zittend worden gespeeld.'
CAREN verovert de wereld
Het systeem leent zich voor verschillende doelgroe
pen patiënten, waaronder mensen met geamputeer
de ledematen, niet-aangeboren hersenletsel, halfzijdi-
ge verlammingen als gevolg van een hersenbloeding
en multiple sclerose. Ook voorziet Willem Wertheim
toepassingen bij mensen die worstelen met het post
traumatisch stressyndroom. 'Behalve in Tel Aviv en
Doorn wordt CAREN tot nu toe alleen nog in twee
Amerikaanse ziekenhuizen toegepast. Maar de inte
resse voor het systeem is overweldigend. Zonder twij
fel verovert CAREN in no time de wereld.'
Paula Koster
Elk type klachten zijn ei
gen spel
MRC Aardenburg, dat zo
wel militairen als burgerpa
tiënten behandelt, is het
Geen zee te hoog
Zachtjes beweegt Leo zijn hoofd naar voren. Via sen
soren in de hoofdband krijgt de computer de op
dracht de surfplank sneller te laten varen. Leo speelt
het spel pas voor de tweede keer, maar is er al be
hoorlijk handig in. Zorgvuldig manoeuvreert hij zijn
plank tussen boeien door en om eilanden heen. Dat
doet hij door vanuit zijn onderrug te draaien in de rich
ting die hij uit wil. Camera's nemen de bewegingen
van de reflecterende balletjes op Leo's schouders
waar en geven deze door aan de CAREN-software.
Hoe minder aanvaringen, des te minder strafpunten.
Ondertussen tikt een digitale klok op het scherm de
seconden weg. Fysiotherapeut Thijs geeft Tessa het
sein om de golfslag wat pittiger te maken. Maar Leo
gaat geen zee te hoog en zonder moeite, met een mi
nimum aan strafpunten zeilt hij glimlachend op de fi
nish af.
Uit de kluiten gewassen Playstation
Door de spelcomputerachtige setting zou je bijna ver
geten dat hier hard wordt gewerkt. Maar Leo geeft
aan dat hij het er behoorlijk warm van heeft gekre
gen. 'Het lijkt op een uit de kluiten gewassen Ninten
do Wii en dat is het feitelijk ook, maar dit is wel even
wat anders dan onderuitgezakt op de bank op wat
knopjes drukken.' Twee jaar geleden werd hij bij een
kop-staartbotsing gesandwicht tussen twee auto's,
met als gevolg een nekhernia en een beschadigde tus
senwervelschijf in zijn onderrug. In plaats van opere
ren werd gekozen voor revalideren, onder andere
met behulp van fysiotherapie en sport. Sinds kort zijn
daar de spelsessies met
CAREN bij gekomen en
die bevallen hem uitste
kend. 'Tijdens het surfen
train ik mezelf in het rote
ren vanuit mijn onderrug.
Mijn blessures vereisen dat
ik een nieuw bewegingspa
troon aanleer. Dat valt nog
niet mee, want mijn oude
bewegingspatroon blijkt
behoorlijk ingesleten. Met
CAREN leer ik spelender
wijs anders bewegen, bijna
zonder erbij na te denken.
En het gaat goed! Ik heb al
heel veel therapie achter
de rug, maar sinds ik met
CAREN oefen ga ik echt
met sprongen vooruit.'
