spectrum
Hommage aan grootmoeders
RUDEN RIEMENS FOTOGRAFIE
takkeweer
Marjan
Berk
PZC
Zaterdag 8 november 2008
T e ziet zelden dat in het openbare leven een
I grootmoeder wordt geprezen door een klein-
I kind, op het ogenblik dat deze tot president
van de Verenigde Staten wordt gekozen! Ik zat
toch al met tranen in de ogen op de rand van mijn
bed te luisteren naar de speech die Barack Obama
hield, waarin hij niet alleen zijn zojuist overleden
grootmoeder liefdevol en dankbaar herdacht,
maar verder ook werkelijk niemand oversloeg. En
onder de speech kreeg je een shot te zien van een
ontroerde Jesse Jackson, die jaren geleden een ver
geefse gooi naar het presidentschap van de Vere
nigde Staten had gedaan. Toen was het nog te
vroeg voor een zwarte man.
Ook het verhaal van Obama, over de hon
derd-twee jarige vrouw, die als klein meisje alleen
achter in de schoolbus moest zitten en die nu
mocht beleven dat een donkere man tot president
werd gekozen... In 1863 werd in ons land de slaver
nij afgeschaft, wij waren één van de laatste lan
den... het is allemaal nog maar zo kon geleden.
Een groot gevoel van 'eindelijk gerechtigheid'
maakte zich van ons meester.
En wat die grootmoeders betreft: mijn eigen omaa
tje, overleden in 1964, 86 jaar oud, geef ik dan pos-
mum ook nog maar eens de eer die haar toekomt.
In 1945 werd mijn moeder ongeneeslijk ziek. Oma
scheepte zich in op de eerste vrachtboot met passa
giersaccommodatie, de 'Nigerstroom', die na de
oorlog van Zuid-Afrika naar Nederland voer, terug
naar het vaderland om haar doodzieke oudste
dochter te verzorgen. Mijn moeder kreeg borstkan
ker, die later ontaardde in botkanker. Van mijn
twaalfde tot mijn achttiende jaar wisten wij dat zij
zou sterven. Mijn oma bezocht mijn moeder op
het eind van haar leven dagelijks in het zieken
huis. En wat heel bijzonder was, zij wist mijn jon
ge meisjesleven toch iets vrolijks en onbezorgds
mee te geven door mij verrukkelijke verhalen te
vertellen over haar eigen meisjestijd in Rotterdam.
Ik kreeg alles te horen over de opera, die in die tijd
in Rotterdam grote bloei doormaakte. Slagersjon
gens zorgden, fluitend op hun fiets met grote
mand voorop, voor de verspreiding van de popu
laire aria's onder het publiek. Mijn omaatje zong
ze mij vóór. Vooral de onvergetelijke tekst 'Lach
dan Paljasso! Poets je tanden met Brasso!', kan ik
nog feilloos nazingen!
Ze leerde mij ook de wals. Op de dansles, die ik in
1945 bezocht, leerden we de Engelse wals, de
quickstep, de foxtrot, de rumba en de cha-cha-cha.
De Weense wals gold als ouderwets. Maar wat
ben ik blij, dat oma mij die heerlijke draaikolk nog
feilloos heeft bijgebracht!
De verhalen over opa. Hoe hij eind jaren negentig
van de negentiende eeuw als typograaf naar Zuid-
Afrika vertrok, waar hij als commando met de Boe
ren tegen de Engelsen vocht. Vijf jaar bleef hij
weg, twee keer per jaar kreeg oma een lange lange
brief van hem. Al die jaren bleef ze trouw op hem
wachten en toen hij terugkeerde, trouwden ze di
rect. Het is een van de gelukkigste huwelijken die
ik heb gekend.
Mijn oma, die, net als de oma van Obama in zijn
jonge jaren de zuurstof in zijn leven hield, mijn
jongemeisjejaren wist te behoeden voor de treurig
heid die de ziekte en het sterven van mijn moeder
met zich meebracht. Zij is onvergetelijk,een inspi
ratie voor de grootmoeder die ik probeer te zijn.
