De boomkikkers
20 Zaterdag 8 november 2008 PZC
Boze put
Willem -
Leopoldpolder
RETRANCHEMENT
Drieling van
Retranchement
(grenspalen)
Fort Nassau
De wallen van Retranchement zijn al uitgeroepen tot het
mooiste natuurplekje van Zeeland. Beschutte hoekjes, kik
kerputten, de hand van vestingbouwer Maurits nog zicht
baar. Indrukwekkend, zelfs op een grijsnatte dag als het op
de grens met Vlaanderen maar niet licht wil worden.
tekst Jan van Damme, foto's Peter Nicolai, foto's kikker en uil Chiel Jacobusse
Het is dat hij er zelf over be
gint. Na zoveel jaar noe
men ze hem in Retranche
ment nog steeds de bo-
menman. Achthonderd volgroeide
populieren rooien, het is ook niet
niks.
We wandelen over de wallen van
het dorp dat alles aan prins Mau
rits te danken heeft. Op het schel
penpad vergt het weinig voorstel
lingsvermogen. Tot begin jaren ne
gentig van de vorige eeuw stonden
er drie rijen populieren. Majestu
euze, in de zomer altijd lispelende
lanen. Ze maakten van Retranche
ment een kathedraal in het vlakke
Zeeuws-Vlaamse landschap.
Toen het verdedigingswerk in die
jaren als natuurgebied in beheer
kwam bij Stichting het Zeeuwse
Landschap, werd besloten korte
metten te maken met de bomen.
Fred Schenk (50), districtsbeheer
der namens de stichting in
Zeeuws-Vlaanderen, weet het nog
goed. Hij heeft het karwei gespreid
over enkele seizoenen uitgevoerd
en is zo de man van de bomen ge
bleven. Aanvankelijk waren er te
gengeluiden. Maar - herinnert de
beheerder zich - nadat forse na
jaarsstormen de toppen uit een
paar populieren hadden geblazen,
luwde het protest.
Waarom de bomen weg moesten?
Te veel schaduw, te veel blad, zegt
Schenk. Om botanisch interessan
te wallen te krijgen, was er ver
schraling nodig, en zonlicht. Het
resultaat mag er volgens hem zijn.
Meer dan 250 verschillende soor
ten planten zijn er nu geregis
treerd, waaronder mooie klavers
als de gestreepte, ruwe en onder
aardse.
Eén populier heeft hij laten staan,
als een eenzame herinnering aan
wat er was. Een gekkigheidje.
„Kijk eens naar de wallen van
Sluis", zegt Schenk. „Daar staan
nog wel populieren, en daardoor
blijven de wallen echt achter bij
die van hier."
Wallen van Retranchement
Het wallencomplex van Retranchement is 27
hectare groot. Er loopt een wandelpad boven-
langs.
De versterking werd in de eerste helft van de
17e eeuw, tijdens de Tachtigjarige Oorlog,
aangelegd. Prins Maurits wilde de toegang
van het Zwin tegen de Spanjaarden verdedi
gen. Eerst woonden er soldaten en hun gezin
nen binnen de omwalling, later landbouwers.
Het natuurgebied is opgebouwd uit kleine
landschapselementen: dijken, weilanden, mei
doornhagen, knotbomen en hoogstamfruitbo-
men. Op de dijkhellingen groeien klavers en
een groot aantal wilde planten. Koeien hou
den de vegetatie kort.
De boomkikker is één van de beroemdste be
woners van de wallen. Hun aantal groeit sinds
1990. Gewone pad, bruine kikker, groene kik
ker en kamsalamander zijn andere amfibieën,
die het wallengebied kunnen waarderen.
»- Belangrijkste vogels: wielewaal, grote bonte
specht, steenuil, patrijs, kwartel, zanglijster
en winterkoning.
\"V'
■t
PZC Donja Odijk foto Peter Nicolai
Wandeling over de wallen van Retranchement 7km)
I ,r^r
Versche Polder
BELGIË
