spectrum
Geld op vuilnisbelt
PZC
Zaterdag 8 november 2008
12
1
[VCNBOOM]
[CRD_BOOM]STAN
PPLAATS
door
Henk van den Boom
kwam.
e gooit je geld op de vuilnisbelt",
zei mijn nieuwbakken buurman
toen ik opgelucht de handtekening
onder het huurcontract had gezet.
Het had me twee weken intensief
speurwerk gekost een huurflatje te vinden.
Als ik aan Spanjaarden vroeg of ze nog een
huis te huur wisten, keken ze me stomver
baasd aan. Belachelijk vonden ze het om
iets te huren in plaats van te kopen.
Inmiddels leven we meer dan tien jaar la
ter. De Spaanse huizenmarkt groeide in
die periode explosief. Gewone mensen
kochten één, twee, soms drie huizen. Ze
ker weten, een huis kopen was de allerbes
te belegging, zei iedereen. Pas aangekomen
immigranten konden bij de bank moeite
loos een too procent-hypotheek afsluiten.
Het kon niet op. In tien jaar tijd verdubbel
den de huizenprijzen en iedereen rekende
zich rijk met een hoop stenen.
Tot vorig jaar de dramatische verhalen
over de ingestorte huizenmarkt in
k hier voor de eerste on-
1. Het contact met mijn
as uitgegroeid tot vriend-
Is rode draad onze soms
fissies over de woning-
leef me voor gek verkla-
ke maand mijn huurpen-
w naar de (Duitse) eige-
tmijn flat bracht, terwijl
slapend vergrootte met
de maandelijkse afbetalingen aan de
bank.
Maar de laatste tijd verlopen onze ge
sprekjes wat stroef. Het onderwerp
'huizen' wordt angstvallig gemeden.
Totdat gisteren de aap uit de mouw
Javier heeft een huis gehuurd", zei
mijn vriend langs zijn neus weg. „In maart
gaat hij trouwen", voegde hij er snel aan
toe en begon breedvoerig uit te wijden
over de trouwerij van zijn 32-jarige zoon
en de huwelijksreis die hij het paar cadeau
wil doen.
„Is dat geen geld naar de vuilnisbelt
brengen?" Ik zei het voorzichtig,
want ik wilde niet te veel zout in de
wond wrijven. Zijn zoon sjouwt al
een jaar lang alle banken af voor een
lening. Met een maandinkomen van 1.200
euro lukte het twee jaar geleden nog moei
teloos een hypotheek te krijgen, maar nu
houden de banken de kluis angstvallig ge
sloten.
In heel Spanje hangen meer dan één mil
joen huizen te vergelen in de etalages van
failliete makelaars, terwijl meer dan het
dubbele aantal Spanjaarden staat te sprin
gen om een woning. Jongeren blijven tot
na hun 30ste bij hun ouders wonen omdat
ze geen huis kunnen betalen.
Om uit de impasse te komen, zetten pro
jectontwikkelaars die met grote voorraden
onverkochte woningen in hun maag zit
ten, deze te 'huur'. Voor zover je over hu
ren kunt spreken. Er worden de wonder
lijkste constructies bedacht om potentiële
klanten maar niet het gevoel te geven dat
ze hun geld op de vuilnisbelt gooien. Er
worden huurcontracten gesloten waarin
mensen vijfjaar maandelijks een vast be
drag betalen. Een deel is huur, een deel
geldt als aankoop van het huis, voor het
geval er ooit betere tijden aanbreken.
Voor mijn vriend, en voor de meeste Span
jaarden met hem, blijft 'huren' een vies
woord. Ook al is zijn koophuis in korte
tijd 30 procent minder waard geworden
en is het einde nog lang niet in zicht.
We staan op zijn balkon met ons pijpje
bier in de hand. Het is een zachte avond
en de maan schijnt op de donkere daken
boven al die mensen die zich zorgen ma
ken. „Die bank van mij begint steeds meer
op een vuilnisbelt te lijken", zegt hij.
De zwarte man
excuses meer
Nu een zwarte man het tot het Witte Huis heeft geschopt, staan
meer zwarte Amerikanen te springen om zich te bewijzen. Weg met
de slachtofferrol. „Sinds Barack Obama zijn er geen excuses meer
om je achter te verschuilen."
door Floor Ligtvoet
De koorts zakt in de
zwarte stad. Bir
mingham heeft
haar president. De
nazaten van de sla
venbevolking heb
ben hun man in
het Witte Huis.
Eeuwen van vernedering, levens vol min
derwaardigheidcomplex: het werd deze
week allemaal afgegooid. „Nu hebben we
bewezen dat we alles kunnen worden en
iedereen kunnen zijn. Als we maar wil,-
len." Yes, we can.
In de roes van de verkiezingsnacht voelen
vooral de zwarte Amerikanen zich vrijer
dan ooit. Nu is het moment om vooruit te
kijken. In één nacht zijn optimisme en
hoop gegroeid. Vóór de verkiezingen
dacht Birmingham, in de zuidelijke staat
Alabama, steeds terug aan 1963. Aan de gru
welijke bomaanslag van de rechts-extremis-
tische Ku Klux Klan op de 16th Street Bap
tist Church. Vier jonge zwarte meisjes kwa
men erbij om. Het zou het leven in de stad
tekenen. Nu moest afgerekend worden
met dat verleden. Mensen stonden uren in
de rij om te mogen stemmen, raakten aan
de praat. Ja, het gaat beter in Alabama.
Maar nee, het racisme is nog altijd niet ver
dwenen. „Alleen gaat het nu subtieler",
constateerde Sephira Shuttlesworth.
Ze is de trotse echtgenote van een lokale
mensenrechtenstrijder, die nog steeds het
gevoel heeft dat de zwarte bevolking altijd
harder .moet werken en beter moet zijn
dan een blanke. „Dan nóg krijgen we die
baan niet." Verandert dat nu een zwarte
de hoogste functie van het land krijgt? Jani
ce Blackmon vertelde op verkiezings
avond, net voor de uitslag bekend werd,
dat ze van de spanning niet meer had kun
nen eten of slapen. Rationeel wist ze wel
dat Barack Obama, kandidaat voor de De
mocraten, de race om het Witte Huis zou
CANADA
VERENIGDE
STATEN
BIRMINGHAM
ALABAMA
GEORGIA
infographic: CR
kunnen winnen. Ze zag dinsdag ook alleen
maar mensen op hém stemmen, maar
diep van binnen bereidde ze zich voor op
een grote teleurstelling.
Net als Sheena Qadhafi uit Atlanta in Geor
gia, medewerkster aan een hotelbalie. Hoe
vaak had ze God niet gevraagd de ogen en
harten van haar klanten te openen als die
niet door haar geholpen wilden worden
vanwege haar donkere huidskleur. Iedere
keer als ze de kamersleutel weer naar klan
ten toe moest schuiven zodat zij haar
hand tenminste niet aan hoefden te raken,
slikte ze de vernedering weg. „Ik wil geen
haat bij me dragen."
Nu is het raciale plafond aan stukken gesla
gen, constateert Richard Irwin opgelucht
op een verkiezingsfeest van Obama-fans.
Hij is dik en kan zichzelf amper uit zijn
stoel hijsen. Irwin realiseert zich dat hij
zich niet meer kan verschuilen achter zijn
zwart-zijn. „Ohama heeft de weg gewezen,
nu moet ik zelf ook meer van mijn leven
maken."
Toen zijn moeder ziek werd, stopte hij
met school om te werken en voor haar te
zorgen. Dat is alweer jaren geleden en zijn
moeder is allang zo hulpbehoevend niet
meer. Desondanks kon hij de puf niet op
brengen zijn opleiding af te maken. „Als je
tegenslagen gewend bent en de samenle
ving zegt jarenlang dat je toch niet veel
zult bereiken, dan ga je daar vanzelf in ge
loven. Het is triest, maar waar."
Van alle zelfmedelijden en passiviteit wil
hij nu af Nu Barack Obama heeft laten
zien dat met hard knokken zelfs het Witte
Huis bereikbaar is, bruist ook hij plotseling
van de energie. Irwin is begeesterd ge
raakt, althans voor dit moment. Zijn leven
moet over een andere boeg. „Ik ga terug de
klas in", belooft hij. „Over een paar jaar
ben ik leraar op een basisschool, let maar
op. Dan vertel ik alle kinderen, van welke
kleur dan ook, dat er een wereld vol moge
lijkheden voor hen openligt."
Ashley Hill, alleenstaande moeder zoals zo
veel zwarte vrouwen, geloofde zelf nooit
een seconde dat ze minder waard was. Ze
probeert zo goed mogelijk volgens de re
gels en normen van het fatsoen te leven,
maar ziet met lede ogen hoe anderen uit
haar omgeving zich naar de heersende
vooroordelen over de zwarte bevolking ge
dragen. Hill heeft twee baantjes, ze werkt
in een hotel en een winkel om in het le
vensonderhoud van haar drie kinderen te
kunnen voorzien. „Kennissen van mij zijn
alleen gaan werken in een kledingzaak zo
dat ze hun familie en vrienden stiekem
truien kunnen toestoppen. Waarom zou je
zo het risico lopen je baan te verliezen?
Die spullen zijn hooguit 50 dollar waard."
Oerdom, vindt ze. En wat voor voorbeeld
geef je je kinderen als je betrapt wordt?
Hill schaamt zich als andere zwarten de
makkelijke weg kiezen. Als ze de heersen-
Na de triomf
van Obama
vliegen de
T-shirts met
zijn beelte
nis over de
toonbank.
foto Mark
Humphrey
GPD/AP
