'Nederland verwacht te veel'
Hoop en vrees onder de kenners
identsverkiezingen VS
Zeeland
Obama kan Nederland
weieens tegen gaan
vallen, zeggen experts.
Zes deskundigen over
de financiële puinhoop
die Barack Obama erft.
Change
we need
Hoop op 'nauwere en
vriendelijkere samen
werking' tussen de
VS en Europa.
'Met Obama
verdwijnen ras,
kleur en etniciteit als
politieke factoren'.
na stap in verzoening
tussen de rassen.'
'Vol van emotie op
democratisch bestel
door Laurens Kok
DEN HAAG - Niet alleen in Obama's
'hometown' Chicago wordt ge
juicht. Ook in Nederland, tijdens
het verkiezingsontbijt in het Kur
haus in Scheveningen. In de zaal,
vol met rood, wit en blauwe bal
lonnen, loopt D66-leider Alexan
der Pechtold met een 'big smile'.
Staatssecretaris Frans Timmer
mans van Europese Zaken is tot
tranen toe geroerd. „Dit kan de we
reld écht veranderen. De verkie
zing van Obama is het mooiste me
dicijn tegen cynisme."
Maar minister Maxime Verhagen
van Buitenlandse Zaken juicht
veel te vroeg nu hij opeens nieuwe
kansen ziet voor de toetreding van
de VS tot het Internationale Straf-
hof in Den Haag. „Volstrekt niet
realistisch", vindt Amerika-kenner
en publicist Frans Verhagen.
Vertrekkend president George
Bush dreigde met een invasie op
de stranden van Scheveningen zo
dra een Amerikaanse militair aan
het tribunaal zou worden uitgele
verd. Obama bezigt misschien der
gelijke oorlogstaal niet. Hij zal ech
ter niet anders handelen. „Het
strafhof is in Amerika veel te con
troversieel. Daar gaat Obama geen
politiek krediet in steken", aldus
de Amerika-deskundige.
Bertjan Verbeek, hoogleraar inter
nationale betrekkingen aan de
Radboud Universiteit in Nijme
gen, is het daarmee eens. „De ei
gen militairen zijn in Amerika hei
lig. Daar zal Obama niet aan ko
men."
Wat verandert er dan wel? Verha
gen en Verbeek verwachten dat de
Democratische president de dia
loog zoekt met Europa. Meer diplo
matie, minder Alleingang. Dat
Abram de Swaan, emeritus
hoogleraar sociologie en Ameri
ka-kenner: „Obama treft een ma
gistrale puinhoop aan in zijn land:
De overheidsschuld is hoger dan
ooit en de handelsbalans staat vol
ledig uit het lood. Obama komt op
voor de middenklasse en is in staat
Amerika een eind uit het slop te
helpen. Het is een kwestie van ver
trouwen en juist dat straalt Obama
uit. Makkelijk zal het niet worden,
want hij krijgt geen eenvoudige er
fenis. Bush gooide grote hoeveelhe
den geld voor militaire doelen in
een bodemloze put. Obama's fi-
biedt kansen voor Nederland. Ver
hagen: „Nederland is goed in coali
ties smeden. We zijn niet anders
gewend."
Toch moet Nederland zich ook op
dit vlak niet te veel illusies maken,
waarschuwt hij. „Ook Obama zal,
net als Bush, de Amerikaanse be
langen voorop stellen."
Verbeek waarschuwt dat vooral
Obama's Afghanistan-beleid Ne
derland in een lastig parket kan
brengen. „Obama wil troepen weg
halen uit Irak en overbrengen naar
Afghanistan. Hij wil daar de oor
log winnen. Het is de vraag of hij
nanciële speelruimte is voorlopig
beperkt. Er is geen geld voor zaken
als infrastructuur."
Eduard van de Bilt, Amerika-des
kundige aan de Universiteit Lei
den: „Obama staat een zware taak
te wachten: is er geld om zijn plan
nen te realiseren en kan hij. de to
renhoge verwachtingen wel waar
maken? Obama's achterban, en
vooral de zwarte kiezers, verwach
ten dat hij de positie van de onder
klasse verbetert. Hij heeft naar ver
luidt zijn team al klaar. In combi
natie met zijn charisma en het en
thousiasme van zijn aanhangers,
zijn alle ingrediënten aanwezig
om een vliegende start te maken."
Ruben van Leeuwen, Ameri
ka-analist bij ABN Amro: „Oba
ma wil - overigens -net als Bush -
bereid is eerst met de Taliban te
praten of meteen de strijd wil op
voeren. In dat laatste geval zullen
de Taliban harder terugvechten,
waardoor er meer slachtoffers val
len, ook aan Nederlandse zijde.
Dat is lastig voor ons, temeer om
dat we min of meer hebben be
loofd tot 2011 daar te blijven."
En dan is er nog de kredietcrisis.
1^ Amerikadeskundigen Frans
Verhagen en Bertjan Verbeek
temperen de hoge verwachtin
gen die politiek Nederland
van Barack Obama heeft.
een belastingverlaging doorvoeren.
Maar anders dan Bush wil hij juist
de topinkomens aanpakken. Dat
kan hij nu beter niet doen, want in
deze moeilijke tijden is een belas
tingverhoging eigenlijk niet te ver
kopen. Obama is als Democraat
ook voorstander van een meer pro
tectionistische politiek. De vraag is
'Obama kan zijn stempel
drukken op een nieuw
financieel systeem'
of hij de VS daarmee een dienst be
wijst, want het land is juist gebaat
bij een vrije handel. Bovendien
hebben de VS een handelspartner
als China hard nodig. Dat land
De Democratische meerderheid in
het Congres, niet vies van een
beetje protectionisme, kan de Ne
derlandse export dwarszitten. Ver
beek: „Met name onze industriële
producten en diensten zijn gebaat
bij vrije handel, niet bij protectio
nistische maatregelen." Ook, stelt
Verbeek, moet niemand ervan op
kijken dat Obama straks zo zijn
handen vol heeft aan de econo
mie, dat een beter milieu op het
tweede plan komt. „Voor Neder
land is dat vervelend, want wij wil
len juist internationale afspraken
maken."
treedt al jaren op als de grote finan
cier van de Amerikaanse tekorten.
Het omgekeerde geldt ook: China
heeft ook de VS nodig als afzet
markt."
Sylvester Eijfïlnger, hoogleraar
monetaire economie aan de Uni
versiteit van Tilburg: „Obama
moet een goed economisch team
om zich heen verzamelen en dat
zal hij als echte Harvard-man
doen. Bush heeft in het verleden
hoge posities aan Wall Street-ban-
kiers gegeven, maar daar zit Ameri
ka op dit moment niet op te wach
ten. De kredietcrisis en de oorlog
in Irak hebben veel economische
schade aangericht, maar dat biedt
ook kansen: er wordt een nieuw fi
nancieel systeem gebouwd en daar
kan hij zijn stempel op drukken."
Kees van Minnen, directeur
Roosevelt Study Center:
„Dit is een stap vooruit. De laatste
jaren is het imago van Amerika
aangevreten. De verkiezing van
Obama heeft een verfrissende wer
king. Deze uitslag zal niet direct in
vloed hebben op Zeeland, maar de
relatie tussen de VS en Europa zal
wel aanmerkelijk verbeteren. De
uitstraling van Obama is positie
ver. Hij zal ook in Aziatische en is
lamitische landen eerder geaccep
teerd worden als gesprekspartner.
Het internationale klimaat zal daar
door verbeteren. Maar de verwach
tingen zijn hoog."
Mare Volleman, Kamer van
Koophandel Zeeland:
„Als Barack Obama ervoor zorgt
dat het vertrouwen terugkeert en
de Amerikaanse markt weer sta
biel wordt, dan heeft dat ook ef
fect op de rest van de wereld. Daar
mee kan ook de Zeeuwse econo
mie haar voordeel doen."
Guido de Graaf uit Zierikzee,
werd uitgezonden naar Afgha
nistan om ondersteunende poli
tietaken uit te voeren in Kabul:
„Ik denk dat het goed is als Ameri
ka wat meer naar de binnenlandse
politiek gaat kijken. Ik hoop dat
Obama minder geld en energie
steekt in Irak en Afghanistan. Het
is wel mooi geweest in Afghanis
tan. Dat gevoel heerst ook bij de
Amerikanen. Als Obama slim is,
haalt hij die jongens naar huis. Als
Amerika het aantal militairen redu
ceert, zal Nederland zich aanpas
sen. Maar dat zal nog wel even du
ren. Ik denk dat de verkiezing van
Obama voor een eventuele volgen
de missie van mij geen consequen
ties heeft."
Siegfried Steglich, bestuurslid
van Stichting Monument Mid
delburg:
„Ik heb gisteren veel telefoontjes
en mailtjes uitgewisseld met mijn
kennissen. Iedereen is erg positief
over Obama. Ongeloof in het ei
gen kunnen, iets dat ik regelmatig
zie, wordt door hem wellicht ge
temperd. Als je tegen glazen pla
fonds aanloopt, haalt dat op de lan
ge termijn je spirit weg. Een intelli
gente, aimabele man heeft het te
gendeel bewezen. Dat geeft hoop."
Rob Augustijn, hoofd afdeling
brandstof (AgriSneltanks) bij
landbouwcorporatie CZAV:
„Op het moment dat een land een
sterke leider heeft, wekt dat ver
trouwen. Obama krijgt behalve de
kredietcrisis, ook twee oorlogen
en problemen in de gezondheids
zorg op zijn bord. Het zal dus wel
even duren voordat we iets gaan
merken van een sterkere dollar of
meer vraag naar olie, en daarmee
een hogere benzineprijs. Afgelo
pen zomer kostte een vat olie 150
dollar, dat was extreem. De komen
de maanden zal dat tussen de 70
en 100 dollar schommelen, waar
door de benzineprijs stabiel blijft:
rond de 1,25 euro per liter."
PZC Donderdag 6 november 2008
Angela Merkel
bondskanselier Duitsland
Hamid Karzai
President Afghanistan
Colin Powell, ex-minister
Buitenlandse Zaken, VS
Een medewerker van het Kurhaus ruimt de borden op na afloop van het verkiezingsontbijt gisterochtend in het
Kurhaus. foto Valerie Kuypers/ANP
