Cultuur
e de dozen openden
Pijn en troost in
Art Aurum door
vrouwen verbeeld
Tijl Uilenspiegel zaait dood en verderf
Expositie Etuschka B,
Ulrike Zöllner-Krumme
en Chawwa Wijnberg.
Schrijversduo Kisling
Verhuyck levert tweede
succesvolle roman.
PZC Donderdag 6 november 2008 3 7
Het eerste deel was in 2004 naar
de Koninklijke Bibliotheek gegaan,
maar we hadden nooit gedacht dat
ook een deel naar Middelburg zou
komen.
Toch was het achteraf gezien niet
zo vreemd. John Landwehr kende
mensen van het Zeeuwsch Ge
nootschap, ik kende John en hij
kende onze verzameling."
De collectie is een waardevolle aan
vulling op wat de Zeeuwse Biblio
theek al in huis had.
„Het was smullen toen we de do
zen openmaakten", zegt Rijkse.
„Er zitten heel veel unica tussen:
boeken en prenten die je nergens
anders vindt. In elk geval niet in
openbaar toegankelijke collecties.
Je weet natuurlijk niet wat er nog
door Ali Pankow
DOMBURG - Hun werk verschilt
maar de intentie van waaruit het
ontstaat, komt overeen. Angst,
pijn, melancholie, nostalgie, de
zoektocht naar troost en een vleug
je humor zijn kenmerkend voor
zowel de installaties van Etuschka
B als voor de prenten van Chaw
wa Wijnberg.
Beide vrouwen exposeren samen
met sieradenontwerpster Ulrike
Zöllner-Krumme in galerie Art
Aurum van in Domburg.
Etuschka B werkt met tal van ma
terialen om vergankelijkheid en
scherpe tegenstellingen tussen ang
sten en bescherming te verbeel
den. Zij vertelt met haar werk een
verhaal over 'ontheemde tijden'
en over de koestering van zowel
een krachtige oermóeder als van
een eenvoudig knuffelbeest.
Een blikvanger op deze expositie
is een moederfiguur tegen de ach
terwand. Etuschka B - ze houdt
van recyclen - gebruikte hiervoor
oude doeken uit een gesticht in
Frankrijk, bedrukte die en combi
neerde ze met een boa van struis
veren. Het hoofd van de vrouw
creëerde de kunstenares uit de
maag van een kameel. „Zo'n maag
wordt vaak als waterzak gebruikt
door woestijnreizigers", licht zij
toe. Vilt behoort tot haar geliefde
stoffen, die zij veelvuldig ver
werkt. Bij Art Aurum toont de
kunstenares van deze textielsoort
een serie 'grijzen', ofwel dierfigu
ren die balanceren op de grens van
dreiging en bescherming. Juist met
die dubbelheid weet Etuschka B
de aandacht van de toeschouwer
te vangen. „Het rijgen van de
draad, het samenvoegen van de
stof, of het scheuren, herstellen,
maar ook het omhullen, bescher
men, de gelaagdheid van het mate
riaal en soms een toegevoegde ver
vreemdende stof, organisch of oud
roest. Dat alles biedt mij de moge
lijkheden tot het creëren van mijn
óbjecten", licht de kunstenares
haar werkwijze toe.
Chawwa Wijnberg is actief als
dichter én als beeldend kunste
naar. Als zij lange tijd met 'het
woord' bezig is geweest, legt zij
zich bewust weer eens toe op 'het
f beeld'. „Meestal dus als ik net een
bundel af heb." Dichten vergt op
perste concentratie, tekenen kan
Wijnberg altijd en overal en op de
kleinste papiertjes. „Ik maak ook
vaak schetsjes in bed, gewoon met
thee een dun penseeltje." De term
'vervelingstekeningen' gebruikt ze
voor de series miniatuur-tekenin-
gen vart steeds hetzelfde portretje
met minieme verschillen.
Voor deze expositie maakte zij een
selectie uit haar boek vol indrin
gende tekeningen van vooral vrou
wen, gekweld door angst voor on
derdrukking en oorlogsleed. Teke
ningen als Scherfvrouw en Geboor
te bieden mooie voorbeelden van
haar werk. Speciaal voor de presen
tatie in Art Aurum verrijkte Wijn-
'lk maak ook vaak schetsjes
in bed. Gewoon met thee
en een dun penseeltje'
berg haar tekeningen met 'een de
cor'. Zo ontstonden onder meer
de Vrouw met strikjes, Vrouw met
bloesem en Vrouw achter de coulis
sen.
Wie langer kijkt naar haar teke
ning Baby in bange buik ontdekt
hoe subtiel Wijnberg daar een
grimmige lading aan geeft: de teke
ning is gemaakt op een schimmige
ondergrond waarin de contouren
van soldaten zijn te herkennen.
Luchtiger werk biedt de maakster
met tekeningen als Zitster en
Vrouw met bij.
Sieradenontwerpster Ulrike Zöll
ner-Krumme toont fraai nieuw
werk met strakke composities. Een
van de topstukken is een ketting
met ovaalvormige elementen in
achttien karaats goud in combina
tie met deeltjes lapis lazuli, een
half edelsteen met een azuurblau
we kleur. Bijzonder mooi is ook
de ring uit meerdere deeltjes, zo
dat het sieraad als het ware steeds
anders kan worden componeerd.
Q Expositie, t/m 29 maart 2009, Dom
burg, galerie Art Aurum, wo, vrij en
zon: 13-17 uur, za: 10.30 - 17.30
uur.
bij particuliere verzamelaars zit."
De collectie is, zegt Rijkse, tevens
een 'prachtige dwarsdoorsnede'
van de ontwikkeling van het kin
derboek vanaf de achttiende eeuw
tot de jaren twintig en dertig van
de twintigste eeuw, maar ook van
de druk- en illustratietechnieken
in die periode.
Goed zichtbaar is hoeveel zorg er
aan de tekeningen, met vaak spre
kende kleuren, werd besteed. In
het souterrain van de Zeeuwse Bi
bliotheek zijn de mooiste voorbeel
den te zien, evenals een mooie se
rie centsprenten.
De collectie Landwehr-Vogels is in
middels volledig beschreven en
ontsloten.
In het kader van het landelijke pro
ject Metamorfoze worden de boek
jes en prenten in de eerste helft
van het volgend jaar gedigitali
seerd.
Daarmee kan iedereen die er be
langstelling voor heeft ze op af
stand raadplegen, zonder dat het
materiaal zelf tevoorschijn hoeft te
worden te gehaald.
En dat is maar goed ook, aldus Rij
ke. „Want het is ontzettend fragiel
spul."
Expositie: 'Lettergeschenkjes voor lie
ve kleinen', t/m 10 januari 2009 in
de Zeeuwse Bibliotheek, Kousteense-
dijk 7, Middelburg. Geopend: di. t/m
vr. 10.00-21.00 uur, za. 10.00-16.00
uur.
door Jan van Damme
Dit jaar was het schrijversechtpaar
Kisling 8c Verhuyck niet van de
partij bij de uitreiking van de
Zeeuwse boekenprijs. Of ze dat
moeten betreuren, is de vraag. Op
de bijeenkomst waar prijswinnaar
Pauline van Lynden bekend werd
gemaakt - vrijdag in de Zeeuwse
Bibliotheek in Middelburg - gaven
niet meer dan twee van de vijf ge
nomineerden acte de présence. En
slechts twee van de vijf juryleden
waren aanwezig. Een aantal dusda
nig, alsof de juryleden niet te
zwaar tillen aan hun eigen prijs.
Hoewel ze in tegenstelling tot vo
rig jaar dus niet genomineerd en
prijwinnend waren, hadden de in
Graauw woonachtige schrijvers Co-
rine Kisling (1954) en Paul Verhuy
ck (1940) toch alle reden voor een
eigen feestje. Kwelgeest, hun twee
de duoroman, werd vorige maand
alom lovend ontvangen.
In Zeeland was het echtpaar vorig
jaar even wereldberoemd door sa
men de roman Het leugenverhaal
te schrijven, die ze in hun woon
plaats Graauw lieten spelen. Daar
mee wonnen ze meteen de Zeeuw
se boekenprijs 2007, hun eerste ge
zamenlijke onderscheiding. Afzon
derlijk hadden ze ieder al vijf ro
mans gepubliceerd. Kisling won in
'Ook in hooggeleerde
kringen vallen regelmatig
slachtoffers'
1997 de Schaduwprijs voor het bes
te literaire thrillerdebuut, Verhuy
ck ontving vijf jaar eerder de An
ton Wachterprijs en de Vlaamse
Debuutprijs.
De roman Kwelgeest is in het uni
versitaire milieu van Leiden gesi
tueerd. Geen onbekend terrein
voor de echtelieden: zij was er stu
dente Franse taal- en letterkunde,
hij was er 27 jaar hoofddocent
oudere Franse en Occitaanse litera
tuur. Het boek is een literaire thril
ler, met hoofdrollen voor de on
hebbelijke hoogleraar Max Cobbe
en de onbeholpen universitair do
cent Job Deerlijk. Luchtig geschre
ven, met tussen de hoofdstukken
door verhaalfragmenten uit de in
Vlaams-Zeeuwse contreien niet on
bekende Tijl Uilenspiegel. De
speurtocht naar het oudste manu
script over de i6e-eeuwse volks
held is één van de motoren van
het verhaal. Er vallen zo links en
rechts nogal wat doden. De lezer,
krijgt een ongetwijfeld vertekend
beeld van het universitaire wereld
je. Hoewel... In het echt laten de
professoren en studenten mis
schien minder snel het leven,
maar dat er ook in hooggeleerde
kringen regelmatig slachtoffers val
len, staat buiten kijf
Q Kisling Verhuyck: Kwelgeest - Uitge
verij De Arbeiderspers, 359 pag.,
18,95 euro.
Illustratie L.W.R. Wenckebach in Hoe Klein-Knoelie onder de mensen kwam.
Chawwa Wijnberg(l) en Etuschka B bij Art Aurum.
foto Lex de Meester
