Licht op tonnen
en boeien
België (Hin Belgenmoppen mi)
30 1 Dinsdag 4 november 2008 PZC
Litho van Johan Melse, 1931, gemaakt na een vaartocht van Zierikzee naar Katse Veer.
Wallenburg. Hij werd in 1921 in Middel
burg geboren, ging naar de De Ruyter-
school in Vlissingen en trad na de TWee-
de Wereldoorlog in dienst bij de Konink
lijke Nederlandse Stoomvaart Maatschap
pij. In i960 begon hij zijn loopbaan bij
het loodswezen. Na een jaar in Vlissin
gen werd hij commissaris op Terschel
ling en in Den Helder. In 1981 zwaaide
hij af Gedurende zijn hele carrière bij
het loodswezen verzamelde hij materiaal
over tonnen en boeien. Dat resulteerde
in eerste instantie in een handboek.
Het nu gepresenteerde boek is een be
langrijk uitgebreide versie van die eerde
re uitgave. De auteur - nog steeds woon
achtig op Terschelling - vertelt bij de pre
sentatie van zijn boek enthousiast over
de vondst van het complete archief van
het tonnenmagazijn van Enkhuizen, dat
op een zolder verloren dreigde te gaan.
Alles wat hij in de loop van vele jaren
verzamelde - van brievenboeken tot arti
kelen en speeches - kon hij .voor het
schrijven van zijn standaardwerk gebrui
ken. Het resultaat is indrukwekkend te
noemen. Alsof er geen detail aan de aan
dacht van de auteur ontsnapt. Hij heeft
het over de organisatie van het beton-
ningswezen, het ambt van bakenaar en
de verschillende betonningsstelsels. Als
de soorten, maten, geluiden en kleuren
van de 'wegwijzers voor de scheepvaart'
aan bod komen, wordt de lijst schier ein
deloos. Steekbakens, kopbakens, drijfba-
kens, de Loganton, de Peacockton, de
Scheldeton, het Petroleumvaatje... Het is
slechts een selectie. En dan gaat het ook
nog over verankering van boeien, beton
ning van wrakken, ijsgang, de schepen
voor betonningswerkzaamheden.
Kortom: Als 't diep verloopt ontsluiert
een wereld, waarvan je als leek niet de
flauwste notie hebt. Voortaan zijn we ge
boeid door boeien en tonnen. Met dank
aan Jo van Wallenburg.
Jo van Wallenburg: Als 't diep verloopt verset
men de bakens - De ontwikkeling van tonnen en
boeien door de eeuwen heen - Uitgeverij De Ba-
taafsche Leeuw, 778 pag., 75,- euro.
door Jan van Damme
Nog altijd wil er op de Wester-
schelde wel eens een schip uit
het roer lopen. De ene keer
wat spectaculairder dan de an
dere. Afgelopen weekend een schip met
afgekeurd fruit, dat snel vlot kon worden
getrokken. Een week eerder een contai
nerschip bij Ossenisse.
Varen op een water als de Westerschelde
blijft een spannende aangelegenheid. En
dat ondanks alle inspanningen om de
roergangers op koers te houden.
Hoe er eeuwenlang al gewaarschuwd
wordt voor verraderlijke zandbanken is
onderwerp van de vuistdikke studie, die
vorige week in het Muzeeum in Vlissin
gen werd gepresenteerd. Als 't diep ver
loopt verset men de bakens, is de op Jacob
Cats geïnspireerde titel, met als verkla
ring erbij gevoegd: 'De ontwikkeling van
tonnen en boeien door de eeuwen
heen'. In Nederlandse wateren, dat had
er nog aan toegevoegd kunnen worden.
Het boek is het levenswerk van Jo van
Jo van Wallenburg. foto Lex de Meester
door Frans van der Heijde
TGae glad nie goed mee onze zuderburen,
de Belgen, 't Is julder toch ook wè opge-
valle, dat er de leste jaeren alleên mè rao-
re dingen di gebeure en da ze glad nie mi
meetelle in de wereld. Ze ebbe vee moeite om
een bitje regeringe bie mekaore te zoeken, en zo
lang as ze mekaore nie kunne of wille verstae,
oordt het êlemaele niks en raekt België een onbe-
stuurbaer schip. En ebbe ze dan nog een soort
minister-president gevonde, dan kan'un nog nie
eêns het volkslied opzeie. En van 't koninklijk
uus moete ze 't ook nie ebbe. Mensen, mensen,
die schuttere di ook wat.
De scheve schaetsen van de koning ore overal
tentoongesteld en over de prinsen haen ook de
meêst wonderlijke verhalen. Die bin a jaeren
dankbaere onderwerpen bie de grappenmaekers
van 't land.
Het leger bliekt zó af en toe hin kogels mi in
voorraed t' ebben en dat maekt noe ook bepaeld
hin goeien indruk. En in de sport stelle de Bel
gen ook a nie vee mi vö, mee as triest diepte
punt dien êne gouwe medaille, die ze van de
zeumer uut China meegenomen ebbe. Jae, ook
nog een zilveren vö een estafettenummer, mè al
leên prins Philip docht da ze noe vuuf medailles
aode...) 't Is overal en aolmè wi 'nèt nie'. Ze telle
as land nie mi mee, neê, ze bin afgezakt nè de
kelder van Europa. Het bin echte "loezers" (as je
dat woord zó schrieft, liekt het net Zeeuws) ho-
re.
Kiek, in 1830 waere ze zó stom om d'r eihen vrie
te vechten nou ja,vechte....) van ons land. Ik
bin d'r ook nie bie geweest, mè ik dienke zómè
dat ze beter bie die kaeskoppen mee die dikke
nekken aode kunne bluve. Mè goed, ze moeste
zó nódig vó d'r eihen beginne en 't is gegae as
mee zóvee dingen, 't wier opgaen, blinke en mis
schien wè verzinke.
Wan z'ebbe gebloenke. In de vorigen eêuw telde
ze mee Brussel wier de 'hoofdstad' van Euro
pa en koning Albert vond Ta dolce Paola', wi
ons toen, onwetend nog van êne Maxima, tae-
melijk jaloers op waere. Ze schene mekaore
goed te verdraegen, a waere de taalproblemen
nie van de lucht.
En op sportgebied stoenge ze d'r mannetje en
d'r vrouwtje. Het voetbalelftal, de rooie duvels,
kieperde Nederland nog wè es uut een eindtoer-
nooi voetbal. En jaeren vond'ik niks an de ronde
van Frankriek, omdat Eddy Merckx aolmè won.
En nog nie zó lang gelee waere 't Henin en Clus
ters, die aole vrouwen op de tennisbaene af
droogde. Mè di is noe flink de klad in gekomme.
Noe wille ze in Vlaenderen apart verder, de Wa
len voele d'r eihen twiderangs, de rooie duvels
bin net makke schaepen en Henin en Cleijsters
bin mee voortplantingsverlof Alleên de herinne
ringen bluve. 't Is misschien dirom da ze einde
loos die serie van 'De kampioenen' bluve herha-
le op de tillevisie en weêmoedig bluve zinge:
'Kampioen zijn is plesant'.
Di wier pas op de tillevisie gevrohe an iemand,
wirom of de 'noorderburen' het overal zóvee be
ter doe. Het antwoord vond ik prachtig. In z'n ei
hen taal zei die man: 'Het is net as mee 't bier.
In België brouwe ze drieonderd lekkere soorten
bier en niemand drinkt ze in 't butenland. In Ne
derland maeke ze vier soorten slecht bier en
over eêl de wereld ore ze gedroenke. Z'ebbe ge
woon meer uutstraeling'.
Toch oop ik, da ze nie zulle verzinke, die Belgen.
In dat mooie land wi aoles een bitje losser gaet,
wi nie zóvee regeltjes bin, mee een Bourgondi-
schen inslag. Wi ao je eindeloos kan fletse en ge
niete van de natuur, die nèt een bitje anders is.
Desnoods lêne me Balkenende een stuitje uut,
dan komme ze d'r zeker bovenop di! En onze
biedraege...? Hin Belgenmoppen mi!
M.s. Frans Naerebout in het Oostgat voor Westkapelle.
