10%
Cornell's Moerman
Bruno Santanera
Alfred Vogel
Jomanda
Hans Houtsmuller
'Ik zou geen goede arts zijn als ik iemand een middel onthoud om beter te worden.'
Jan Keppel Hesselink, voorzitter IOCOB
PZC Vrijdag 24 oktober 2008 I 1 3
adt het wel
een natuurgenezer, homeopaat,
aak volgende week tegen twee alternatieve
kt daar nauwelijks wat aan af te doen. „Het
iier Renckens van de Vereniging tegen de
:rsprijs 2008 uit.
foto HH/beeldbewerking Chantal van Wessel
gaat over leven en dood. Alleen dokters mogen
de geneeskunde beoefenen met behandeling
waar wetenschappelijk bewijs voor is. En wij wil
len vasthouden aan die eis. Van geen enkele alter
natieve geneeswijze is wetenschappelijk bewijs.
Alle pogingen van homeopaten, acupuncturisten
en manuele therapeuten ten spijt."
Het bewijs van het alternatieve circuit blijft vol
gens Renckens steken in anekdotes en individuele
getuigenissen. „Tegen iemand die zegt dat hij van
zijn kwalen af is geraakt via acupunctuur of ho
meopathie zeg ik: gefeliciteerd. Het is fijn dat hij
zich beter voelt. Maar de behandeling deed niks.
Er is verschil tussen of iets helpt of dat iets ook
echt werkt."
„Onze homeopathie heeft tenminste geen bijwer
kingen, zeggen ze dan. Nee, allicht, het heeft hele
maal geen werking, dus ook geen bijwerking. En
over acupunctuur hoor je altijd 'een miljard Chi
nezen kunnen zich toch niet vergissen'. Maar Chi
nezen hadden heel lang geen goede anatomische
kennis. Nu China rijker wordt, verkiezen steeds
meer Chinezen een verdoving boven een stel naal
den in hun oor."
De vereniging richt zich niet zozeer op de vele ho
meopathische middeltjes tegen verkoudheid
maar veeleer op het groeiend aantal niet-reguliere
behandelmethodes bij kanker. Ook de Nederland
se vereniging voor medische oncologie (NVMO)
sprak zich hier eerder dit jaar kritisch over uit.
Een meerderheid van oncologen noemt alternatie
ve therapieën 'gevaarlijk', zeker als patiënten de
reguliere geneeskunde helemaal links laten lig
gen. Een deel maakt zich zorgen bij aanvullende
alternatieve therapieën omdat het de werking van
de reguliere aanpak vermindert of zelfs tegen
werkt.
Dat het niet wetenschappelijk is bewezen wil nog
niet zeggén dat het niet werkt, zegt voorzitter Jan
Keppel Hesselink van de Stichting voor Innova
tief Onderzoek en Onderwijs van Complementai
re (lees alternatieve) Behandelwijzen (IOCOB).
„Yan de reguliere wetenschap is ook veel niet be
wezen. Dat gaan we toch ook niet allemaal het
raam uit gooien?"
Er is volgens Keppel Hesselink ontzettend veel be
wijs dat acupunctuur, manuele therapie en hyp
notherapie werkt bij bijvoorbeeld hoofdpijn, rug
pijn en misselijkheid. „Maar de antikwakkers be
grijpen het niet, dus kan het volgens hen niet
kloppen. Laat ze dat fanatisme inzetten tegen de
wantoestanden in ziekenhuizen in Nijmegen en
Emmeloord waar geruzie tussen specialisten pa
tiënten in gevaar brengt. Maar nee, daar hoor je
ze niet over."
In zijn praktijk combineert Keppel Hesselink klas
sieke met de alternatieve methodes. „Een homeo
paat die iemand van rugpijn afhelpt, bespaart
hem een eindeloze serie foto's, scans en een ope
ratie. Je helpt de patiënt, je weet alleen niet hoe
het werkt. Ik zou geen goede arts zijn als ik hem
dit middel onthoud om beter te worden."
Nederland loopt op het terrein van de niet-regu-
liere geneeswijze hopeloos achter, zegt de IOCOB-
voorzitter. „De antikwakkers vormen een net
werk van macht. Ze zitten tot in de regering aan
toe. Minister Plasterk was vroeger een adviseur
van de antikwakkers. Hij heeft minister Klink in
gefluisterd en nu is hij ook tegenstander. Hier
worden medische studenten volledig weg gehou
den van de complementaire methodes. De Ameri
kaanse overheid financiert onderzoek naar n iet-re
guliere geneeskunde. Daar pleiten wij ook voor.
Maar hier, met alle ijzige politieke tegenwind, kan
dat niet."
Dat de alternatieve geneeskunde een zekere be
hoefte vervult, maakt op Renckens geen indruk.
„Er is ook behoefte aan alcohol, tabak en kermis.
Dat wil nog niet zeggen dat het goede dingen
voor de mens zijn."
Vertrouwen in (alternatieve) zorgverleners
Het vertrouwen in de alternatieve genezers is
beduidend minder groot dan in de reguliere
geneeskunde. Slechts een kleine groep
mensen (7%) heeft vertrouwen in alterna
tieve genezers zonder artsendiploma.
100%
1 Huisarts/Specialist
Alternatieve genezer
met artsendiploma
Alternatieve genezer
zonder artsendiploma
90%
80%
40%
30%
20%
10%
0%
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
In 2007 bezocht 7% van de Nederlanders een alternatieve genezer, zoals een
homeopaat, acupuncturist, natuurgeneeskundige, magnetiseur of paranormaal
genezer. Inclusief de eigen huisarts die alternatieve geneeswijzen toepast, is dit
zelfs 11
Bezoek aan alternatieve zorgverleners naar leeftijdsgroep
0tot20jaai
Periode: 1981-19
20 tot 45 jaar 45 tot 65 jaar 65 jaar of ouder
1990-1999 2000-2007
infographic: JD/ bron: NIVEL, CBS
Ziektekostenverzekeraar Azivo vanwege samenwerking met de 'ayurvedi-
sche' arts Manhave die diabetes en overgewicht behandeld. Zijn adviezen:
warm water drinken en nooit ongekookt voedsel eten.
Rector magnificus van de VU Lex Bouter vanwege een artikel waarin hij de
conclusie trok dat acupunctuur resultaten van ivf verbetert.
Uitgeverij Mix Media vanwege de productie van het medische tijdschrift
GezondNu met een mix van propaganda voor alternatieve geneeswijzen en
interviews met argeloze en ijdele medici.
Omroep NCRV, onder meer voor de serie Uitgedokterd?! over alternatieve
behandelingen waarbij nauwelijks wordt gerept over de risico's. En er ko
men geen onafhankelijke deskundigen aan het woord.
Vereniging van Artsen Automobilisten (WAA) vanwege koppelverkoop
in het zorgpakket. Huisartsenzorg naast het basispakket verzekeren kan al
leen als men ook alternatieve geneeswijzen wil meeverzekeren.
Huisarts
Cornelis Moerman (1893-1988)
bedacht eind jaren dertig een
dieet dat kanker zou voorkomen
en genezen. Zijn dieet moet de
natuurlijke weerstand van het
lichaam vergroten. Het dieet
bestaat uit gezonde voeding met
voedingssupplementen. De
therapie kan worden toegepast
naast chemokuur of bestraling,
volgens Moerman zelfs in plaats
daarvan. Hij werd beboet omdat
hij patiënten reguliere
behandeling onthield. Reguliere
artsen erkennen het belang van
gezond eten maar stellen dat er
geen bewijs is dat het kanker
helpt genezen.
Magneto-therapeuï
Natuurgenezer
Genezend medium
Bruno Santanera begon eind jaren
zeventig met mineraaltherapie,
nadat hij van hooikoorts zou zijn
genezen door middel van
mineralen. De zelfbenoemde
'magneto-mineraaltherapeut' is
vooral bekend van de BioStabil,
een hanger met draaimechanisme.
De hanger bevat een magneetje
dat zou beschermen tegen
'elektromagnetische stress'. De
hanger werd op tv aangeprezen
door 'tevreden klanten' Tineke de
Nooij en Santanera's eigen
kinderen. De Reclame Code
Commissie noemde de reclame
misleidend en liet het spotje van
televisie verwijderen.
Alfred Vogel (1902-1996) was een
producent van natuurgenees-
middelen. Hij stond enkele jaren
geleden nog bekend als doctor A.
Vogel of ook dr. Vogel. Omdat hij
geen medicus was maar wel in
natuurgeneesmiddelen handelde
mocht hij zich na een klacht in
1981 bij de Reclame Code
Commissie (RCC) geen dr meer
noemen. Vorig jaar moesten Vogel
en VSM de 'misleidende' reclame
voor het homeopathische middel
Alchemilla en Glucosamine bij
gewrichtsklachten staken op last
van de RCC. Er zou geen
wetenschappelijk bewijs zijn dat
het middel werkt.
Internist
BMgBHMHHB
By. jk
M I
Ik ff- 1
af' 5 ÉM YJÉ
b"' -•••V'Ms!
WSlW':M
Jomanda (Joke Damman, 1948) is
naar eigen zeggen een genezend
medium. Nadat een helderziende
haar had verteld dat ze (via haar
overleden vader) over genezende
gaven beschikt, legde ze zich toe
op 'healings' en het instralen van
kraanwater om het genezende
krachten te gevep.
Jomanda staat volgende week voor
de rechter voor haar rol in het
overlijden van actrice Sylvia
Millecam. Volgens justitie heeft
jomanda door haar ontkenning
van Millecams kanker en het niet
doorverwijzen van de actrice naar
de reguliere gezondheidszorg,
haar zorgplicht verwaarloosd.
De internist Hans Houtsmuller
(1924) is vooral bekend van zijn
Houtsmuller-dieet tegen kanker.
Hij schreef een boek ('Voeding als
sterk wapen tegen kanker') waarin
hij beweerde door het dieet te zijn
genezen van een onbehandelbare
vorm van kanker. Later moest hij
dat terugnemen. Ter verdediging
zegt hij door zijn artsen jarenlang
verkeerd te zijn voorgelicht.
Zijn dieet (groente, fruit, vis en
haaienkraakbeen) is een variant
op het Moerman-dieet. Er is geen
wetenschappelijk bewijs voor de
werking van het dieet. De eerdere
claim dat het dieet patiënten zou
genezen, is intussen losgelaten.
