9 spectrum
'Het geld heeft een ziekelijke en corrumperende
invloed op onze politiek. Lokale politici hielden
geen toezicht, misstanden konden voortwoekeren'
PZC
Zaterdag 11 oktober 2008
deze door Bruce Springsteen bezongen
stad nog 165.000 mensen, nu zijn het er
80.000. In het noorden van de stad, waar
ooit directeuren en managers van de fabrie
ken leefden, trekken daklozen en junkies
ongestoord in de leegstaande villa's. De
stad heeft te weinig geld om de vervallen
woningen te slopen. Belastinginkomsten
drogen snel op als ruim 30 procent van de
bevolking onder de armoedegrens leeft.
Het hoogste gebouw dat nog overeind
staat in Youngstown is eigendom van een
bank. Het zegt alles over de aardverschui
ving die heeft plaatsgevonden in de Ameri
kaanse economie. De financiële sector is
nu de dominante factor met een aandeel
van ruim 20 procent in het Bruto Natio
naal Product. De industriële productie
moet het doen met 12 procent. Sombere
analisten als Kevin Phillips waarschuwen
al lang voor de risico's van die trend. Ban
ken behoren een faciliterende rol te spelen
in een economie. Ze moeten niet de drij
vende kracht worden. Zo gaan wereld
machten ten onder, meent Phillips, die on
der meer verwijst naar het lot van de Ne
derlandse Republiek. Ook daar profileerde
de elite zich als bankier van de wereld, ter
wijl de visserij, industrie en scheepsbouw
wegkwijnden.
f e afgelopen jaren luisterde nie
mand naar die waarschuwin-
II gen. De financiële sector was
de meest winstgevende indus
trie van Amerika. Geld was goedkoop, han
delaren in krediet deden goede zaken. Con
sumenten en bedrijven konden altijd meer
krediet krijgen. De regering-Bush gaf het
voorbeeld in de veronachtzaming van
oude waarden als spaarzaamheid. De oorlo
gen in Irak en Afghanistan worden op de
pof gevoerd. Belastingen bleven laag. Lan
den als China, Japan en diverse oliestaten
financieren het tekort. De staatsschuld is
geëxplodeerd tot ruim tienduizend miljard
dollar. Zo'n 10 procent van alle belastingin
komsten gaat straks mogelijk op aan rente-
Door de Amerikaanse
cultuur van grenzeloos lenen
en de aflossingsproblemen
die daarmee gepaard gaan,
is Youngstown verworden
tot een troosteloze stad. De
leegstand van woningen is
enorm, de stad heeft het
hoogste aantal gedwongen
verkopen van heel Ohio: het
afgelopen kwartaal kwam
14,7 procent van alle huis
eigenaren op straat te staan.
aflossingen. De private schuld van consu
menten en bedrijven liep nog veel verder
uit de hand. Voor het eerst sinds de Grote
Depressie van de jaren dertig is de totale
schuldenlast van Amerika ruim drie keer
groter dan de omvang van de economie.
„Krediet is de crack van deze tijd", zegt
analist JefFSaunt. „We kunnen er niet ge
noeg van krijgen." Banken vonden steeds
nieuwe manieren om mensen nog meer
krediet te geven. Zelfs in een stervende
stad als Youngstown konden mensen hy
potheken krijgen, die geen enkele relatie
vertoonden met de waarde van hun wo
ningen. De verkopers incasseerden hun
provisies, banken bundelden de hypothe
ken in ondoorzichtige derivaten en ver
kochten ze door aan financiële instituten.
Een bank ergens ter wereld heeft nu de hy
potheken op leegstaande woningen in
Youngstown. De stad heeft het hoogste
aantal dwangverkopen van heel Ohio:
14,7 procent van alle huiseigenaren stond
het afgelopen kwartaal op straat. Alleen
deurwaarders doen nog goede zaken. „Ie
dereen heeft moeite zijn rekeningen te in
nen", zegtTanja Garner van incassobureau
RMTC. „Zelfs wij hebben er last van. De
ene na de andere cheque blijkt ongedekt."
Financiële schulden lijken als een virus
door de samenleving te sluipen. „Heb
zucht en een gebrek aan toezicht zijn de
constante factoren", zegt Tom Allio, een
katholieke activist die in Ohio al jarenlang
strijdt tegen de zogeheten pay day lenders,
kredietverschaffers die armlastige mensen
voorzien van kleine leningen met een loop
tijd van enkele weken. Het wettelijk toege
stane maximum rentepercentage: 391 pro
cent voor een lening van twee weken.
In twaalf jaar groeide het aantal snel-cash-
kantoren in Ohio van 107 tot 1.638, 'meer
dan McDonalds, Wendy's en Burger King
samen'. De industrie zette een effectieve
lobby tegen strengere regelgeving op. Ver
tegenwoordigers van beide politieke par
tijen ontvingen donaties. Allio noemt de
praktijken van de woekeraars op de straat
hoeken van Ohio 'symptomatisch' voor de
totale kredietcrisis. „Het geld heeft een zie
kelijke en corrumperende invloed op onze
politiek", zegt de activist. „Lokale politici
hier hielden geen toezicht, net zo min als
Washington toezicht hield op Wall Street.
Misstanden konden gewoon voortwoeke
ren. Het politieke systeem is defect."
Hopeloos is dë situatie niet, meent Allio.
Onder druk van activisten en onthullingen
in de media is de lokale politiek overstag
gegaan om de regels voor snel-cash aan te
scherpen. Op 4 november, tegelijk met de
presidentsverkiezingen, is er een referen
dum over de wijzigingen. Allio meent dat
veranderingen ook op grotere schaal moge
lijk zijn. „Dit is nog altijd een zeer innova
tief land. De enorme betrokkenheid van
jongere kiezers bij de huidige presidents
verkiezingen stemt me optimistisch. Ame
rika zal ook deze crisis doorstaan."
