Hoogste tijd voor de Zeeuwse canon
spectrum 2
Kees Slager leidt de
jury van de canon
Weken vol
geschiedenis
Doe mee aan
de verkiezing
PZC
Zaterdag 11 oktober 2008
We willen de geschiedenis van
Zeeland vangen in een
overzichtelijke lijst. Vijftig
onderwerpen, niet meer, niet
minder. Wie en wat hoort daarin
thuis? Reintje de Vos? Willem
Beukelszoon? De Zeelandbrug? De
keus is aan u.
door Jan van Damme
Zonder verleden raken we de weg
kwijt. Dat is de achterliggende
gedachte van alle canon-gebul-
der de afgelopen jaren. Onze na
tionale geschiedenis dreigde in rap tempo
vergeten te worden. Erasmus, Hugo de
Groot, vadertje Drees, ze roepen vooral
vraagtekens op.
De regering kwam eraan te pas. En een of
ficiële commissie. Met het gevolg dat we
nu een lijst van vijftig onderwerpen uit de
Nederlandse geschiedenis hebben, die een
mooie leidraad is voor ons gezamenlijke
verleden. De scholen hebben er een taak
bij, en wie een beetje van verleden en he
den wil weten, kan de canon ook niet
links laten liggen.
Het leuke van zo'n lijst is dat je er op kunt
schieten. Vijftig momenten en personen,
de keuze is altijd arbitrair. Waarom in vre
desnaam Pluk van de Petteflet en niet een
literaire zwaargewicht als Hermans of Mu-
lisch? Waarom Drees en niet Colijn? En
zit er niet erg weinig wat je noemt jonge
rencultuur in?
De samenstellers van de canon hebben
zich steeds opengesteld voor kritiek. Geeft
niet hóe er over onze historie gepraat
wordt, als er maar over gepraat wordt. In
dat opzicht is de de poging om de vader
landse geschiedenis terug op de kaart te
krijgen, zeker geslaagd.
Sterker nog, de nationale canonschrijvers
kregen volop navolging. De canon van de
watergeschiedenis, de canon van het land
schap, de canon van de muziek, van de ga
mes, en een reli-canon. Een heuse hype.
Nu de ergste storm voorbij lijkt, is de tijd
rijp voor een eigen Zeeuwse canon. Zeg
maar: de vijftig belangrijkste momenten
en figuren uit de geschiedenis van Zee
land.
Ook in ons eigen gewest is de geschiedenis
canon met enige folklore en fanfare omge
ven. Zeeuwse wetenschappers, die op het
historische vlak actief zijn, hebben zich uit
puttend met de materie bezig gehouden.
Maanden, vele maanden hebben ze gepuz
zeld en gediscussieerd over thema's en ven
sters. Het was allerminst de bedoeling om
zich af te zetten tegen de nationale canon.
Een regionale inkleuring is het geworden,
dat klinkt veel vriendelijker en ligt dichter
bij de waarheid. Zonder al te veel tippen
van de sluier op te lichten: in de Zeeuwse
canon wint Jacob Cats van Erasmus, en de
kerncentrale van Borssele wordt belangrij
ker gevonden dan de gasbel van Slochte-
ren.
Eind november wordt in Middelburg de
definitieve versie van de Zeeuwse canon
aangeboden aan commissaris van de konin
gin Karla Peijs. Tot die tijd is de precieze
samenstelling van de lijst met historische
onderwerpen een goed bewaard geheim.
Hoewel, niet helemaal. De samenstellers
van de lijst roepen de hulp van het Zeeuw
se publiek in. Veertig items hebben ze vast
gesteld, daaraan kan niet meer worden ge
tornd. Tien onderwerpen leggen ze aan de
inwoners van Zeeland voor. Het gaat
steeds om een keuze tussen mee mogelijk
heden. Vindt u dat de Romeinse geschiede
nis van Zeeland het best verbeeld wordt
door het castellum van Aardenburg, of is
de inheems-Romeinse godin Nehalennia
een beter boegbeeld? Die vraag wordt aan
u voorgelegd. Bij uw keuze is het waarom
van groot belang. De jury, die zich over de
definitieve keuze gaat buigen, laat uw
stem en nog meer uw motivatie meetel
len.
Een enkele keer wordt er de mogelijkheid
geboden van een misschien meer populai
re, en daardoor minder historisch verant
woorde invulling van de lijst. Bijvoorbeeld
als het over literatuur in de Middeleeuwen
gaat. Voor de canon kunt u kiezen tussen
Melis Stolce en Reynaert de Vos. Melis Sto
ke was een echte kroniekschrijver in Zierik-
zee. Reynaert de Vos daarentegen is een
legende en heeft pas in de 19e eeuw voet
op Zeeuwse bodem gezet. Wie alleen de
harde historie laat tellen, kiest Stoke, wie
meer op zijn gevoel afgaat, zal voor de vos
en zijn streken kiezen.
Met Willem Beukels als uitvinder van het
haringkaken is iets soortgelijks aan de
hand. Hij wordt als één van de tien keuze
mogelijkheden voorgesteld, hoewel er ern
stige twijfels zijn over de persoon en over
de vraag of het kaken niet elders eerder
werd toegepast. Zo wordt er ruim reke
ning gehouden met de smaak van het pu
bliek.
Andere keuzemogelijkheden binnen de
tien canonvensters zijn meestal minder
omstreden. De basiliek van Hulst of de Ab
dij van Middelburg, in principe maakt het
weinig uit. Voor de Tweede Wereldoorlog
tekent het verwoeste stadhuis van Middel
burg het begin van een donkere periode,
de tank bij Westkapelle belichaamt de be
vrijding.
Voor het rampjaar 1953 kan gekozen wor
den tussen een beeld van de watersnood
of de stormvloedkering, het ene beeld is
ingehouden verdrietig, het andere hoop
vol veilig. Hoewel inmiddels ook het 'Zee
land veilig', uitgesproken bij de opening
van de kering in 1986, nu minder zeker
overkomt dan destijds.
Als de jury heeft besloten en de vijftig ven
sters van de Zeeuwse canon zijn vastge
steld, kunnen we een dikke punt zetten in
ons regionale geschiedenisboek. Een voor
lopige punt, gelukkig. Ook de Zeeuwse ge
schiedenis leeft. En verandert als wij
Zeeuwen dat willen.
De Abdij van Middelburg: een plek die centraal staat in verleden en heden van de provincie. foto Ruben Oreel
VGtttGGUf jij qc prtigëisrêj A3U jjgc onqG atsrqpnre ob qe
Vrijdag 28 november wordt de definitieve canon gepre
senteerd in de burgerzaal van het oude stadhuis op de
Markt in Middelburg. De invulling van de tien keuze
vensters, waarvoor u kunt stemmen, worden dan bekend
gemaakt.
Voor het beoordelen van de inzendingen is een jury sa
mengesteld:
Kees Slager (voorzitter) - auteur, voorzitter van de stich
ting Ooggetuigen van de 20ste eeuw, lid Eerste Kamer.
Ireen van Ditzhuyzen - programmamanager van de
campagne Verleden van Nederland.
Paul Brusse - historicus en eindredacteur van het project
Geschiedenis van Zeeland.
Marjolein van der Klooster - beste juf van Nederland in
2006, nu leider van het project 'boeiend onderwijs' op
Zuid-Beveland.
SGGOMZG C3UOIJ ASTJt 89UJGU LUGC qG GCL2CG q?§
De start van de verkiezingscampagne van de
Zeeuwse canon valt samen met de eerste dag
van de nationale Week van de Geschiedenis.
Een selectie uit de activiteiten van de komende
weken:
-Vandaag - lezing Arthur Japin, Zeeuws Archief
Middelburg, 16 uur.
-Maandag 13 okt.: start programmaserie Zeeuw
se canon op Omroep Zeeland-tv.
-Zondag 19 okt.: VPRO-radio OVT vanuit
Zeeuws Archief Middelburg.
-Vrijdag 31 okt.: studiedag religieus erfgoed, Lu
therse Kerk Middelburg, 13 uur.
-Dinsdag 25 nov.: start project nieuw standaard
werk Geschiedenis van Zeeland, Provinciehuis
Middelburg, 15.30 uur.
De Zeeuwse canon bestaat uit dertien
hoofdlijnen (periodes ën thema's) en Vijf
tig vensters (onderwerpen en figuren).
Van de vensters zijn er veertig door een
speciaal samengestelde commissie geko
zen. Tien vensters worden aan het publiek
voorgelegd. U vindt de keuzemogelijkhe
den op de pagina hiernaast.
Tot 3 november kan er worden gestemd
op de speciaal voor de canonverkiezing
opengestelde site.
Die kunt u vinden via de website van de
PZC: www.pzc.nl/zeeuwsecanon.
Op onze site vindt u ook extra informatie
over de dertien hoofdlijnen en de samen
stelling van de Zeeuwse canoncommisie.
ME
üS» 1
