Ahtisaari wordt eindelijk beloond
PZC Zaterdag 11 oktober 2008 1 1
Fin kreeg in 2000 in
Middelburg een Four
Freedoms Award.
den haag - De laatste vredesmis
sie van de Finse oud-president
Martti Ahtisaari, winnaar van de
Nobelprijs voor de Vrede 2008 én
in 2000 van de Four Freedoms
Award, was niet zijn gelukkigste.
Hij slaagde er niet in een oplossing
te vinden voor de toekomst van de
Servische 'provincie' Kosovo.
Als speciaal gezant van de Verenig
de Naties onderhandelde Ahtisaari
in 2006 met Servische en Albane
se delegaties. Servië wilde de 'pro
vincie' alleen meer autonomie ge
ven. De Albanezen eisten onafhan
kelijkheid. Ahtisaari stelde voor
Kosovo onder Albanese leiding de
mogelijkheid te geven zelf zijn za
ken te regelen. Dat alles, voor een
paar jaar, onder toezicht van de
EU. Totdat vaststond dat de Alba
nezen de Serviërs in de regio niet
discrimineerden. Belgrado noem
de het voorstel 'een opstap naar
onafhankelijkheid' en daarmee on-
aanvaardbaar.Het plan-Ahtisaari
bleek onhaalbaar. Er kwamen nieu
we onderhandelingen waarbij de
'bevooroordeelde' Ahtisaari niet
meer gewenst was. Het was een
grote teleurstelling voor hem. In
het oplossen van andere conflic
ten was hij meer succesvol, wat
hem nu de vredesprijs oplevert.
Martti Ahtisaari werd op 23 juni
stantie die wil helpen vrede te be
reiken in conflictgebieden. Ahtisaa
ri werd door de Britten gevraagd
toezicht te houden op de ontwape
ning van de IRA in het kader van
het vredesplan in Noord-Ierland.
In 2005 leidde de Fin onderhande
lingen tussen de Indonesische rege
ring en de GAM, de bevrijdingsbe
weging op Atjeh. Hij wist een ak
koord te bereiken waardoor er na
bijna 30 jaar strijd vrede kwam.
Dat hij zich zo inspande voor vre
de in conflictgebieden verklaarde
'In sommige situaties
moet je een beetje theater
spelen'
hij door te wijzen op zijn afkomst.
„Ik kom uit Karelië, het gebied dat
Finland na de Tweede Wereldoor
log aan de Russen moest afstaan.
Ik trok destijds met mijn moeder
(zijn vader zat in het leger, red.) in
het noorden van Finland van
plaats naar plaats. Zulke zaken ma
ken je extra gevoelig voor het lot
van vluchtelingen. Hoe ze gedwon
gen worden steeds te verkassen,
hoe dankbaar ze mensen kunnen
zijn die hen onderdak verschaffen.
Ik weet wat het is om vluchteling
te zijn." Ahtisaari bouwde als vre-
desstichter een grote reputatie op.
Bijkomend voordeel: Hij kwam uit
het neutrale Finland.
Ahtisaari trad als onderhandelaar
resoluut op maar kon ook goed
luisteren en zorgde ervoor dat ie
dereen aan het woord kwam. Som
migen noemen zijn zelfvertrou
wen een vorm van arrogantie. Ze
hekelen zijn gebrek aan humor en
zijn woede-uitbarstingen, inclusief
een zuur gezicht en het weg
gooien van zijn pen.
Een echte beloning, de Nobelprijs
voor de Vrede, liep Ahtisaari tot
nu toe altijd mis. Met uitzonde
ring dus van de Four Freedoms
Award acht jaar geleden in Middel
burg. Toenmalig Zeeuws commis
saris van de koningin Wim van
Gelder noemt het 'absoluut te
recht' dat Ahtisaari nu ook de No
belprijs heeft gekregen. „Hij is in
internationale conflicten dé pleit
bezorger voor een oplossing op ba
sis van onderhandelingen." In de
geest van Franklin D. Roosevelt
heeft de Fin ook de meerwaarde
van de VN op een bijzondere ma
nier geëtaleerd, vindt Van Gelder.
Dat kwam volgens hem ook na
drukkelijk tot uiting met het ver
zoenend standpunt dat Athisaari
innam tijdens de oorlog tegen
Irak. „Dat is hem door de Verenig
de Staten niet in dank afgenomen.
Zelfs zo zeer dat het zijn aanstel
ling tot secretaris-generaal van de
VN blokkeerde. En daarbuiten is
hij een buitengewoon aimabele
man. Maar dat moet ook wel als je
in staat bent zoveel ruziënde par
tijen in uiteenlopende landen tot
elkaar te brengen."
Martti Ahtisaari tijdens de uitreiking van de Four Freedoms Award in 2000
in Middelburg. archieffoto Ruben Oree!
1937 geboren in Viipuri, het huidi
ge Vyborg (Rusland). Het gezin
vluchtte uit angst voor Sovjettroe
pen. Ahtisaari werd onderwijzer,
een baan die hem ook naar Paki
stan bracht. In 1965 ging hij naar
Buitenlandse Zaken, waar hij werd
belast met ontwikkelingshulp. In
1973 vertrok hij als ambassadeur
naar Tanzania. In 1977 werd hij bij
de VN commissaris voor Namibië.
Met dat door Zuid- Afrikaahse
troepen bezette land bleef hij tot
de onafhankelijkheid in 1990 ver
bonden. Hij was sterk betrokken
bij het vertrek van de bezetters.
In eigen land stelde sociaal-demo
craat Ahtisaari zich in 1993 kandi
daat voor het presidentschap. De
verkiezing in 2004 won hij. Als
staatshoofd bemoeide hij zich met
Kosovo. In 1999 wist hij een ak
koord met de Servische leider Mi
losevic te sluiten.
Verder stichtte hij het Crisis Mana
gement Initiatief (CMI), een in
