r zee, In de lucht
Onder water kijken in de
Oosterschelde
Graaf van Holland
verleende Poortvliet
het stadsrecht
UJ KENNISQUIZ
PZC Dinsdag 7 oktober 2008 31
Een schol met opgeklapte ogen.
Het leven onder water is
een geheime wereld die
slechts bij een enkeling
bekend is. Alleen al in
de Oosterschelde wonen meer
dan duizend onderwaterdieren
die met het blote oog zichtbaar
zijn. Dat een dier bekend is, wil
nog niet zeggen dat iedereen
het ook daadwerkelijk kent. Het
bovenstaande plaatje is een foto
van een schol, onze bekendste
platvis. Bij wijze van experi
ment heb ik de foto verstuurd
aan een aantal biologisch geïnte
resseerde kennissen, met de
vraag of iemand wist welke dier
soort het was. Daarbij kreeg ie
dereen de hint dat het ging om
een in onze omgeving algemene
diersoort van enkele decimeters
groot. Niemand van de geadres
seerden kwam op het idee dat
het om een vis ging! Maar ook
al zou je dat weten, dan is door
de opgeklapte ogen nog niet
meteen duidelijk dat het hier
om een platvis gaat.
Maar omdat het dier niet eens
als vis herkend werd, kwam nie
mand toe aan de vraag wat de
schol onderscheidt van de twee
algemeen voorkomende, nauw
verwante vissen, de schar en de
bot. Dat laatste is trouwens niet
al te moeilijk voor wie even ge
oefend heeft. De oranje stippen
op het lijf (waarvan er nog net
één te zien is) geven aan dat het
niet om een schar gaat, want
die heeft veel donkerder stip
pen. Bot kan weliswaar rood-
oranje vlekjes hebben, maar
nooit echte stippen, zoals de
schol. De benige knobbeltjes op
de kop vormen ook een door
slaggevend kenmerk.
Net als andere platvissen zijn
schollen bodembewoners die
hun kleur aanpassen aan de on
dergrond waarop zij leven. Als
ze zien dat er gevaar aankomt
dan wervelen ze wat slib van de
bodem op, zodat ze begraven lig
gen onder het sediment. Schol-
len'leven van kleine schelpdie
ren en van wormen. Kleine kok
kels en mosseltjes worden heel
huids doorgeslikt en met de ach
terlanden verbrijzeld.
De tweede prijs van de
Zeeuwse kennisquiz is een on
derwatertocht in de Ooster
schelde, onder leiding van
een ervaren duiker.
illustratie Adri Karman
Van Poortvliet horen we voor het eerst rond 1200. De eerste
bedijking van de schorren bij Poortvliet vond waarschijnlijk
plaats in de elfde of twaalfde eeuw. Hugo van Voorne kreeg
in 1199 enige gronden in erfpacht. In de geschiedenis van
Poortvliet speelt de relatie met de Graaf van Holland een be
langrijke rol. Hij verleende Poortvliet zelf het stadsrecht.
De naam Poortvliet is een combinatie van 'Poort' met de wa
ternaam 'Vliet'(waterloop, kreek in getijdengebied). In Zee
land en de aangrenzende gebieden komt het achtervoegsel
vliet veelvuldigzoals in Haringvliet. Ook in plaatsnamen;
Biervliet Nieuwvliet, Geervliet en Heenvliet. Poortvliet kan
een nederzetting geweest zijn bij een vliet, op enige afstand
van de Schelde.
Poort levert etymologisch weinig problemen op. De basis is
het Latijnse portus 'haven'.Vermoedelijk staat de naam Poort
vliet voor: stad of haven aan een vliet. Eeuwenlang al ligt
Poortvliet niet meer aan het water.
eld in Zeeland.
De kennisquiz van de PZC en Ter
ra Maris levert voor de drie beste
deelnemers een bijzondere prijs
op.
Winnaars krijgen een kennisma
king met Zeeland aangeboden. De
Zeeuwse natuur en het landschap
in al zijn aspecten:
- Zeeland in vogelvlucht via een
rondvlucht boven de provincie
vanaf vliegveld Midden-Zeeland.
- Duiken onder begeleiding in de Oosterschelde
om kennis te maken met het unieke dierenleven
onder water.
- Met een groep van familie of vrienden ploeter
(«IK
ren op de grens van land en wa
ter.
De vragen van de Zeeuwse ken
nisquiz zijn nog deze week te le
zen op de website van de PZC
en het museum voor natuur en
landschap Terra Maris.
Inzenders moeten zorgen dat
hun antwoorden uiterlijk maan
dag 13 oktober binnen zijn bij de
PZC, per mail redactie@pzc.nl of per post Postbus
31, 4460 AA Goes. Begin volgende week worden
de deelnemers geselecteerd voor de finale op 18 ok
tober.
