Kapitalisme is gebaat
bij een scheutje staat
m
AL 12» JAAR EEN BEGRIP
INSANITAIRLANDIII
jtÖWT»
Kredietcrisis kan leiden
tot een economie met
een menselijk gezicht.
door René van der Lee
DEN BOSCH - Het vergt wat optimis
me - en als u aandelen van Fortis
heeft, is het waarschijnlijk te veel
gevraagd - maar uit de rokende
puinhopen van Wall Street zou
nog wel eens iets moois kunnen
ontstaan. De financiële crisis die
de wereld doet sidderen, zou wel
eens een als een ramp vermomde
zegen kunnen zijn.
Herman Wijffels, de man die der
tien jaar leiding gaf aan de Rabo
bank en vorig jaar het kabi
net-Balkenende/Bos in elkaar
draaide, was een van de eersten
die het durfde te zeggen: het fail
liet van het 'fundamentalistische
Wall Street-kapitalisme' is in we
zen een ontwikkeling waar we op
getogen over kunnen zijn.
De kampioen van de vrije markt,
Amerika, hangt zwaar aangeslagen
in de touwen. Slechts met een flin
ke scheut vlugzout van de staat
kon de bokser voorkomen dat-ie
helemaal knock-out op het canvas
zou belanden. Niettemin is duide
lijk dat deze bokser over zijn top
is.
Als de beurs straks weer tot rust is
gekomen, zal blijken dat we daar
niet rouwig over hoeven te zijn.
Het Wall Street-kapitalisme haal
de het slechtste in de mens naar
boven: ongebreidelde hebzucht.
De rijken werden rijker, en de ar
men - vooral die in de Derde We
reld - betaalden de rekening. Zoals
ook de voortdurende uitputting
van de aarde een offer was op het
altaar van Wall Street. Zeker na de
ineenstorting van het communis
me in 1989 verspreidde dit turbo-
kapitalisme zich over de hele we
reld. Ook in de Nederlandse pol
der heeft het stevig voet aan de
grond gekregen.
In de beursgenoteerde bedrijven
gaat het alleen nog maar om de
waarde van het aandeel. Dat moet
Wanhoop op de beurs in New York.
omhoog - en als het nodig is om
daar duizenden mensen voor op
straat te zetten, dan gebeurt het.
De topmannen verrijken zichzelf
en schuiven elkaar fraaie bonussen
toe, óók als ze zichtbaar gefaald
hadden.
Investeringsmaatschappijen kopen
gezonde bedrijven op en zuigen ze
leeg of knippen ze op in kleine
stukjes: alles om de aandeelwaar-
de op te krikken.
Honderden miljoenen mensen ma
ken zich zorgen over hun spaarcen
ten, maar zou het niet mooi zijn
als de Zwarte Maandag van 29 sep
tember 2008 straks in de geschie-
'De vrijemarkteconomie
kan niet zonder de straffe
hand van de overheid'
denisboekjes komt te staan als het
Waterloo van de kapitalistische pa
rasieten? De dag ook waarop de
Amerikaanse slogan 'de wereld
draait op geld' schipbreuk leed?
Hoe moet het verder, als de man
nen in krijtstreep hun wonden ge
likt hebben? Moeten we, op de
vuilnisbelt van de geschiedenis,
weer op zoek naar het Communis
tisch Manifest van Karl Marx? Alle
productiemiddelen terug naar de
staat? Zo gek hoeven we het niet
te maken, maar het kapitalisme is
wel gebaat bij een scheutje staat.
mm Mm m m
foto Richard Drew/AP
Tenminste, als dat inhoudt dat het
kapitalistisch systeem weer onder
worpen wordt aan controle en be
perking van de overheid. Anders
dan in de Verenigde Staten, waar
de graaiers konden graaien zonder
dat ze op de vingers werden getikt
door een meekijkende overheids
functionaris. De overheid is geen
wonderdokter die alle maatschap
pelijke kwalen kan oplossen, maar
de Amerikaanse bokser die nu dui
zelig in de hoek zit, heeft genoeg
zaam bewezen dat de vrijemarkt
economie niet zonder de straffe
hand van de overheid kan.
Na twintig jaar tucht van de
markt is het de hoogste tijd voor
een grondige reflectie op het sys
teem, zeg maar een mondiale
Rondom Tien. Een mooi moment
ook om nog eens kennis te nemen
van het pleidooi dat de Nederland
se econoom Bob Goudzwaard in
1986 hield voor een 'economie van
het genoeg'. Een economie waarin
stilstand niet per se hetzelfde is als
achteruitgang, waarin onderne
mers zich tevreden stellen met een
bescheiden winst, en die ook niet
per se gedemonstreerd hoeft te
worden via protserige wolkenkrab
bers.
Een beetje hebzucht mag: eer
zucht en winstbejag hoeven niet
van staatswege te worden verbo
den. Het zijn nog steeds goede aan
jagers van de welvaart. Maar er
moeten grenzen zijn.
l! StoomcabinelWhirlpool aktie. Spectaculaire aanbiedingen op de
stoomcabines van o.a liho, Schavis, Ri-jo, Villeroy Both,
li Ballonprikaktie met extra kortingen van 1 tfni 10%.
(bij aankoop van een badkamer van minimaal €2500,
alle A-merken, o.a. Grohe, Villeroy Boch en
Sphinx keramiek en Hiippe etc.
Voorbeeldkorting: Kranen
Sani-Dump korting 25% L-—
Extra leverancierskorting 10% ^a/lonpnHküe ge/(ft /wet voor de netto aanbieoi/ige/ii
Extra Ballonkorting max 10%
Ruime showrooms met de nieuwste collectie!
85 Badmeubels: o.a. Thebalux, Primabad. Pelipal, Sanijura, Riho, Hagon,
Gebo, Banubad, Detrerhmerie, Sphinx, Villeroy Boch en Sanicare.
80 Douchecabines: o.a, Hüppe, Sphinx, Sealskin, Kerrni, Samo, Riho.
Novellini, Villeroy Boch en PDP.
90 Baden: o.a. Villeroy Boch, Sphinx, Riho, Hoosch, Ucosan
en Wave Design.
Sanitair: o.a. Duravit, Ideaal Standaard, Laufen, Keramag en alle
series van Villeroy Boch, Sphinx en Sanicare.
Kranen: o.a. Hansgrohe, Damixa, Dornbracht. Borma en alle series van Grohe.
Stoomcabines: o.a. Riho, Jacuzzi, Villeroy Boch, Ri-Jo. en Schövis.
Wand- en Vloertegels: o.a. Grespania, Sphinx en Villeroy Boch.
Staat uw merk er niet bi]?
Vraag er gerust naar... wij kunnen alles leveren!
Villeroy Boch
uvandcloset (wit)
Grohe Rapid-SL
inbouwreservoir
Grohe afdekplaat
normaal 643,-
van Konijnenburgweg 7
Bergen op Zoom'Tel.: 0164-210 740
Huifakkerstraat 10
Breda-Noord'Tel.: 076-593 71 00
Bosscheweg 253a
Tilburg'Tel,: 013 - 582 13 91
