spectrum 12
Arjan Ederveen
benut zijn
'Ik vind het geen
wereld om kinderen
in te laten opgroeien'
PZC
Zaterdag 27 september 2008
handicaps
Dat zijn website ophoudt bij
2005 is geen toeval. Door een
stevige depressie trok hij zich
nog meer terug dan hij al doet.
Eenmaal uit de put is Arjan
Ederveen (52) de elektronische
folder helemaal vergeten. „Ik
hoef mezelf niet meer zo nodig
uit te dragen. Ik wil mooie
dingen maken, maar heb de
drang niet meer de lat steeds
hoger te leggen.
door Monique de Knegt
foto's Evert Elzinga/GPO
f k ben niet zo'n prater", is de
eerste zin bij de ontmoeting
die een interview moet wor
den. „Ik ben verlegen, be
scheiden van aard", zegt Ar
jan Ederveen. „Ik zoek graag
de stilte op. Observeren van
uit een hoekje. Toneel is een goede thera
pie voor mij."
Hij hapt een broodje weg bij Studio Dant-
zig, de chique naam voor een rommelige
loods op een onbestemd haventerrein. Ac
teurs van naam en faam parkeren hun
fiets en halen een stapeltje papier tevoor
schijn. Het is het script van de voorstelling
Hera, die in oktober in première gaat. De
repetitieruimte met haar oude bankstellen
en afgedankte gordijnen lijkt nog het
meest op een gedateerd jeugdhonk. Op de
vloer slingeren gehavende poppen, een
hond geeuwt verveeld en aan het plafond
draaien ventilatoren dezelfde bedompte
lucht rond.
„Welkom in de onderwereld!", begroet ac
trice Vera Mann het geveinsde publiek.
Die woorden zouden eigenlijk uitgespro
ken worden door Loes Luca. Maar de actri
ce verloor begin augustus totaal onver
wacht haar man. Werk kan intens verdriet
even stelpen, maar niet als je in de huid
moet kruipen van godin Hera, die de do
den de kans geeft in een nieuw lichaam te
rug te keren. Arjan Ederveen is Fabio, de
bedrijfsleider van de reïncarnatiekliniek.
Hij lapt mensen op voor nieuwe ronden,
nieuwe kansen. „Het is een leuk en poë
tisch stuk, dat laat zien dat God een verzin
sel is. Een slimme truc van mannen om
macht te creëren door mensen angst aan
te jagen.
„Ik geloof zelf ook niet in een hemel of
een hel. Ik ben humanist. Ik weet waar
voor de mens bestemd is: voortplanten.
Dat is de enige reden waarom je hier bent.
Dat heb ik dus niet gedaan. Toen ik een
jaar of 25 was, heb ik wel aan een kind van
een draagmoeder gedacht. Het was de tijd
van de aidsepidemie en ik wilde me niet
laten testen. Wat had ik eraan te weten
dat ik besmet was als er toch niets aan te
doen was? Mijn broer had aids. Later heb
ik me wel laten testen, maar toen hoefde
ik niet zo nodig meer.
„Nu ben ik blij dat ik geen kinderen heb.
Ik zou die verantwoordelijkheid niet wil
len dragen. Oorlogen, godsdienstfanatis-
me, aftakelend milieu. Ik vind het geen we
reld om kinderen in te laten opgroeien.
Als ik kinderen had, zou ik daar waar
schijnlijk anders over praten. Mijn kinde
ren zijn de bomen op mijn landgoed in
Friesland. Dat natuurreservaat is hetgeen
dat ik terug kan geven. Als ik vrij ben, ga
ik naar Friesland, alleen. Lekker in de tuin
wroeten. Dan voel ik me zielsgelukkig. Het
zou niet goed zijn als ik daar altijd zou blij
ven. Ik moet mezelf dwingen naar buiten
te gaan, anders word ik een kluizenaar.
„Ik ben een gesloten mens. Mijn vriend
legt altijd zijn hand achter zijn oor als ge
baar dat ik moet vertellen hoe mijn dag
was. Ik ben bezeten van mijn werk, maar
dat je het dan toch kunt."
Daar is moed voor nodig.
„Ik ben niet bang. Ik heb altijd het avon
tuur opgezocht, nooit op veilig gespeeld.
Omdat je dingen niet kunt, ze juist toch
doen. Naar de etaleurschool gaan terwijl je
kleurenblind bent. Kiezen voor de Klein
kunstacademie terwijl je niet kunt zingen
en ook nog dyslectisch bent, waardoor
scripts extra veel moeite kosten. Ik heb
mijn handicaps altijd omgedraaid en er
een slaatje uitgeslagen. Mijn verlegenheid
compenseer ik door mensen op te zoeken
die graag praten. Ik heb ook een heel druk
ke partner."
Geen man van woorden, maar beelden.
„Ja, ik ben visueel ingesteld. Iedereen ziet
weer wat anders. Misschien kijk ik anders
omdat ik kleurenblind ben."
In de veel bekroonde serie '30 Minuten' toon
je je een fijnzinnige observator, die dingen
ziet die andere mensen pas zien op het mo
ment dat jij ze uitbeeldt.
„Ik weet niet wat andere mensen zien. Ik
probeer niet te oordelen, maar te laten
zien. Sommige mensen vinden dat een
zwakte. Misschien hebben ze gelijk. Ik wil
het oordeel aan de kijker laten. Wel raar
eigenlijk, want in het dagelijks leven oor
deel ik heel snel. Te snel vaak. Dan heb ik
iemand bestempeld als 'deugt' of'deugt
niet' en dan blijk ik er achteraf naast te zit
ten."
neem het nooit mee naar huis. Ik moet
echt moeite doen wat te vertellen. Daar
hebben we ook discussies over. 'Je zegt
nooit wat', zegt hij dan met recht. 'Ik moet
het altijd uit je trekken!' Daarna belanden
we in een ruzieachtige sfeer en dan is het
weer goed: is er toch discussie geweest."
Natuurlijk heeft hij geen mobiele telefoon.
Dan moet hij ongevraagd praten. „Ik heb
angst voor een mobiele telefoon. Ik wil
niet altijd en overal bereikbaar zijn."
Lange man met overslaande stem. Hij kan
de ogen opzetten van een waanzinnige.
De ernst en timing waarmee hij op het to
neel absurde zinnen uitspreekt, maken
hem komisch. Beetje vreemde vogel, vin
den mensen hem. „Soms cultiveer ik dat,
soms zou ik het liefst zo normaal en grijs
zijn als de rest van de wereld. Ik wil onop
vallend in de rij bij de bakker staan, maar
ik ben 1 meter 96."
Opmerkelijk dat zo'n verlegen slungel op het
toneel wilde.
„Op het toneel kun je zijn wie je maar wil.
Net doen alsof je kunt zingen. Het rare is
