De dreigcultuur
J
Incidenten in 2008
1 2 Donderdag 25 september 2008 PZC
Het recht van de
grootste bek
Een wethouder
bedreigd vanwege de
komst van een
windmolenpark,
beveiliging voor de
woning van een
burgemeester na
aanhoudende
dreigementen, agressie
tegen buschauffeurs en
ambulancebroeders.
Sla er twee weken het
nieuws op na en overal
zijn voorbeelden te
vinden van de
heersende dreigcultuur.
„Wie zijn zin niet krijgt,
gaat achter z'n
computer zitten en
ramt er een haatmailtje
uit."
door Monique Prins
en Tanja Kits
1 ls mijn broer
sterft, maak ik
jou ook dood.'
f Zoiets moet de
■A. JL Marokkaanse jon
gen hebben geroepen naar de am
bulancebroeder in Amsterdam die
zijn neergestoken broer probeerde
te redden. De ambulancezorg pik
te het niet langer en dreigde te
gaan staken.
Steeds meer hulpverleners en be
stuurders krijgen te maken met
agressie en bedreigingen. Dat is
deels te verklaren door de groeien
de hufterigheid in de Nederlandse
samenleving, zegt socioloog en be
stuurskundige Menno van Duin
van de Erasmus Universiteit. „Men
sen hebben geen geduld meer. We
willen niet wachten. En internet
maakt anoniem dreigen heel mak
kelijk. Vroeger moest je een brief
schrijven, dat is veel omslachtiger.
Vaak was je woede dan al wat ge
zakt voor je onderaan de brief zat.
Wie nu zijn zin niet krijgt, gaat
achter z'n computer zitten en
ramt er een haatmailtje uit."
Probleem is dat agressie tegen
hulpverleners en bestuurders
loont, zegt Van Duin. „Onderzoek
wijst uit dat mensen in een flink
aantal gevallen toegeven aan ge
weld. Dat de brandweer nog een
extra rondje omrijdt en agenten
en conducteurs zeggen: laat die
bon of dat treinkaartje maar zit
ten. Burgers zien dat en denken:
als ik een grote bek geef krijg ik
misschien wel gelijk."
De verruwing is van alle tijden,
zegt de socioloog. „Vroeger wer
den agenten en hulpdiensten even
goed lastiggevallen. Maar het
neemt wel toe, zeker in Neder
land. De vormende rol van het ge
zin, de kerk, vakbonden en vereni
gingen is hier harder weggevallen
dan elders. En juist deze instituten
hebben een sociale functie, hier
werden mensen nog aangesproken
op hun gedrag. We zijn doorge
schoten in onze individualiserings-
drang."
Ook criminoloog Frank Boven
kerk constateerde in zijn onder
zoek 'Bedreigingen in Nederland'
dat het verschijnsel sinds de jaren
tachtig en negentig flink is toege
nomen. Bovendien is de aard van
bedreigingen veranderd. „Zo is het
afgraven van de voortuinen van
politiek ambtsdragers van de jaren
zeventig inmiddels vervangen
door een krachtig nieuw middel.
Dankzij de zegeningen van inter
net behoort het nu tot de mogelijk
heden politici en bestuurlijke
ambtsdragers anoniem de stuipen
op het lijf te jagen. Het politieke
protestkarakter van zulke bedrei
gingen is op de achtergrond ge
raakt. Het gaat nu meer dan voor
heen om het afreageren van aller
lei persoonlijke frustraties."
Opvallend vaak komen de dreige
menten van jongeren, de laatste
tijd in het bijzonder van Marok
kaanse jongeren. Het dreigen zit
voor een deel in de Marokkaanse
straatcultuur, zegt de Amsterdam
se wethouder Ahmed Marcouch.
Waar een ander 'Ga toch weg' zou
zeggen, roept een Marokkaanse
jongere heel makkelijk 'Ik maak je
dood'. Hij bedoelt het niet letter
lijk en overziet de gevolgen niet
voor de ontvanger van het dreige
ment.
Socioloog Menno van Duin ver
baast zich erover dat allochtone
jongeren soms trots zijn als ze met
het strafrecht in aanraking komen.
„Allochtone jongeren hebben wei
nig ontzag voor gezag. Ze vinden
onze straffen vaak een lachertje. Ik
hoorde laatst een gesprek tussen
twee Marokkanen. De een zat vol
trots te vertellen dat zijn broer in
de gevangenis zat. Maar vergeet
niet, agressie komt ook vaak van
autochtone jongeren. En de ruime
aandacht voor het toegenomen ge
weld zorgt weer voor kopieerge
drag. Wat je ziet, ga je volgen."
De roep om zware straffen klinkt
steeds luider. Sinds vorig jaar is
het mogelijk geweld tegen hulpver
leners dubbel zo zwaar te straffen.
Van Duin ziet daar weinig heil in.
„Via onderwijs en opvoeding moe
ten we agressie tegen hulpverle
ners en bestuurders bespreekbaar
maken. Belangrijk is ook dat we
sneller straffen. Nu is de pakkans
te gering. Een lik-op-stuk-beleid
werkt beter. Als je dit niet meteen
aanpakt en bestraft ontstaat er een
sfeer dat je er toch wel mee weg
komt. En dat zingt snel rond."
Haulerwijk, 1 januari:
Tijdens de jaarwisseling worden
in diverse plaatsen brandweer
mensen bedreigd. In het Gro
ningse Haulerwijk krijgen brand
weerlieden het zwaar te verdu
ren. Ze worden bedreigd, beko
geld met glas en vuurwerk, krij
gen verwensingen naar het
hoofd geslingerd en de brand-
kraan wordt dichtgedraaid.
Venray, 9 januari:
Lokale bestuurders in Venray.blij-
ken al wekenlang te worden be
dreigd door dierenactivisten, die
de komst van bedrijvenpark
ScienceLink willen tegenhouden.
Daar zullen volgens hen ook dier
proeven worden gehouden. De
grootste investeerder van Scien
ce Link trekt zich terug nadat de
woningen van enkele projectma
nagers zijn beklad met leuzen.
Amsterdam, 26 maart:
Het bestuur van de Amsterdam
se Aya Sofia-moskee bedreigt
het PvdA-raadslid Yksul Kaplan.
Hij had zich kritisch uitgelaten
over het bestuur van de nog te
bouwen omstreden Westermos
kee. Hij mag geen kritiek meer
leveren op de leiding 'anders
zou hem iets te wachten staan'.
Almelo, 16 juni:
Wethouder Bert Kuiper van Al
melo wordt urenlang gegijzeld
door een 41-jarige café-eigenaar
die het niet eens is met de slui
ting van zijn pand wegens (ont
brekende) horecavergunningen.
Voordat hij de wethouder en
nog vier ander aanwezigen gij
zelt, steekt hij zijn auto en café
in brand.
Amsterdam, 3 september:
Ambulancepersoneel in Amster
dam legt vier uur het werk neer
na de (zoveelste) bedreiging.
Een ambulancebroeder wordt tij
dens de hulpverlening aan een
neergestoken jongen bedreigd
door diens broer. Hij biedt later
zijn excuses aan.
