Natuurvriendelijk onderhoud
J'ei mè te zitten...!
fa
Een pas aangelegde na
tuurvriendelijke oever
bij Koudekerke.
foto Ruben Oreel
Natuurvriendelijke oevers
rukken op in Zeeland. De
waarde van deze ecologisch
belangrijke gebieden valt
omstaat bij goed onder
houd
door Joeri Wisse
Natuurvriendelijke oevers
Waterschap Zeeuws-Vlaanderen
heeft 132 kilometer natuurvriendelij
ke oever, Zeeuwse Eilanden 118.
Sinds kort hebben beide waterschap
pen onderhoudplannen beschikbaar.
Daarin krijgen de oevers die onder
deel zijn van de Ecologische Hoofd
structuur extra aandacht.
De onderhoudsplannen zijn 'dyna
misch'. Afhankelijk van hoe de
oevers zich ontwikkelen, past het wa
terschap de beheerprogramma's aan.
Als Anne zich er niet mee bemoeit, zou
den we hier gewoon met de klepel
maaier overheen gaan. Met een armge
baar wijst Bart Wielart naar de dikke
rietkragen aan de natuurvriendelijke oever van
de Meliskerksche Watergang. Tussen het nog
jonge riet - de oever is pas drie jaar geleden ge
transformeerd tot 'natuurvriendelijk'- priemen
jonge wilgjes. Houtopslag, in waterschapsjar
gon.
Maar Anne bemoeit zich wel met Bart en z'n
mannen die het onderhoud aan sloten en wa
tergangen uitvoeren. Anne Fortuin is de aqua-
tisch ecoloog van het Waterschap Zeeuwse Ei
landen (WZE) Hij weet als geen ander hoe be
langrijk de flauwe, brede oevers zijn voor tal
van insecten en bijzondere planten. Om over
de vele rietbroedvogels nog maar te zwijgen.
Zulke oevers worden de laatste jaren steeds
meer aangelegd. In Zeeland was het Water
schap Zeeuws-Vlaanderen er in 1992 als eerste
bij. Daar ontstond drie jaar geleden behoefte
aan een onderhoudsplan, dat beschrijft hoe de
nieuwe natuurgebiedjes met respect voor flora
en fauna beheerd kunnen worden. Aan 'de
overkant' kwam de natuurvriendelijke oever la
ter op gang. Fortuin: „Halverwege de jaren ne
gentig werden de eerste watergangen aange
pakt." Sinds die tijd was het devies om de na
tuur op de aangepaste slootkanten gewoon
hun gang te laten gaan. Dat was in de eerste ja
ren zeker geen probleem, legt medewerker wa
terbeheer Wielart uit. „Nu komt onderhoud
van de eerste nieuwe oevers pas in beeld." Daar
op stelde WZE per watergang een onderhouds
plan op. „Bij veel watergangen hoeft het riet
niet gemaaid te worden. Waar nodig, doen we
dat gefaseerd", zegt Fortuin. „Je kunt bijvoor
beeld kiezen om één kant te maaien en de an
dere oever te ontzien. Dieren kunnen daar dan
verder leven."
Een algemeen onderhoudsschema voor alle wa
tergangen, zoals voor veel kleine slootjes be
staat, is geen optie. Door verschillende omstan
digheden moet elke watergang anders bekeken
worden. In brak water groeit het riet minder
enthousiast dan in zoet water. Ook het bodem
type speelt een belangrijke rol in de onder
houdsplannen. Veenoevers kalven sneller af
dan kleioevers. Daar komt bij dat veenoevers
slechter begroeien.
Voor ruim honderd kilometer natuurvriendelij
ke oever met een 'hoog ecologisch potentieel'
heeft het waterschap afzonderlijke program
ma's opgesteld. Daarin zijn bijzondere natuur
waarden opgenomen, die bij het onderhoud ge
spaard dienen te worden. Zo mogen de oevers
tussen Oostdijk en Kruiningen, waar de zeldza
me en beschermde heemst groeit, niet gemaaid
worden.
Nog steeds ontstaan nieuwe natuurvriendelijke
oevers, zoals aan de Meliskersche watergang bij
voorbeeld. Wielart: „Straks, als de aardappelen
van het land zijn, pakken we ook deze oever
aan. De boer had mij gebeld. De huidige oever
is namelijk aan het afkalven waardoor hij al
een keer bijna met z'n trekker in het water was
beland. Behalve steviger oevers zijn er nog
meer voordelen voor boeren. Minder maai-
werk en - een noviteit in het Zeeuwse land
schap - de boer zal steeds vaker een 'maaiboot'
tegenkomen."
door Frans van der Heijde
Onze vrouwen aode dit jaer wi es wat
anders bedocht: een tiendaegse nae-
zeumerreis nè Italië. Mè, en dat was 't
nieuwe, me reisde mee een pendelbus,
die ons brocht en wi opaelde. Je was dan di, in
Zuud Europa, j'n eihen baas.
Gelokt deu d'antrekkelijke anbieding van de be
kende reisorganisatie P. L., da Middelburg onze
opstapplekke wier, gaeve me ons eihen over an
deze vö ons nieuwe ervaeringe. J'ao mè te zitten
en di kon je doe wat je wou. Op oop van ze
gen...!
Mè P. L. bedocht vlak vö 't vertrek da me toch
mè beter nè Eindhoven konde komme om op te
stappen..! Ik za julder de beschrieving van de
contacten die a'k toen haod ebbe mee P. L. be-
spaere. Di bin meer woorden an vuul gemaekt
dan dit verhaaltje lang is. En je leert'ervan da
'kleine lettertjes' vö joe as klant nie zö vriende
lijk bin.
Mè uuteindelijk zaete me op een vriedagmiddeg
om alf twee in de bus in Eindhoven, de bus, die
ons nae twintig uren in ons hotel moest afzette.
Z'aode van P. L. wè dudelijk gemaekt wat ao je
zö a kon kope 'an boord'. Een lange lieste stierde
ze toe! J'oefde niks mee te slepen.
En vol bleek de bus ook nie. Ons mee onze drie
vrouwen. Nog een echtpaer wi a de man, ik za
mè zeie, zö uut de kluten gewasse was, dat'n twi
stoelen nódig ao. Dan kwaeme d'r drie Limburg
se zusters in, die - andoenlijk mè nutteloos - pro
beerde te verbergen, da ze a oma waere of dreig
de toren. Een wat ouwere dame met d'r doch
ter, die aolmè an mekaore zaete te frunniken,
waere d'r ook nog en nog één stil mens. De 'grie-
ze pleag' reisde de zunne tegemoet.
Vö d'eeste keer in m'n leven ebbe'ik twintig
uren in een bus gezete, alléén onderbroke deu
een paer korte pauzes om te roken en de blaeze
leeg te maeken. Het schietuus in de bus was echt
vö noodgevallen...! Je kon d'r je kont nie kere.
De uutgebreide etensvoorraed bleek inééns nie
anwezig. Van P. L. was niemand mee en de twi
chauffeurs konde alléén koffie en wat fris an-
bieë. Mè 't is een kniesoor die dirover zou klae-
he..! Wan j'ei uuteindelijk mè te zitten
Mensen, ik kan julder vertelle, da twintig uren
in een bus zitte toch een êle stuit is. En d'n elt
rie je in 't doenker. En dan bin de 'lichtjes' over
al 't zelfde. ]e zit nie as tuus in je stoel en de film
die ze laete zie doe je de tied ook nie vergete..!
En me moeste de meegebrachte broodjes noe
wè verdêle over aol de uren. Me waere blie dat
onze vrouwen toch een bitje op d'r voorraed
waere. Nae Basel bin me 'nè bed' gehae. De lich
ten in de bus hienge uut en iedereên ao twi stoe
len as bed. Ik docht dat het wè een deuwaekte
nacht zou ore. Toch was 't inééns alf viere en
passeerde me net de afslag Lugano.
Ik ebbe even rondgekeke toen de bus bie een tol-
poortje bleef stae. Mensen, die ange te slapen
ore d'r echt nie knapper op. D'n énen ieng ach
terover mee een open mond bomen om te zae-
hen. Bie een anderen viel 't ood aolmè tegen de
rute en wi een anderen lag 'in een drol' op de
bank. 'k Was blie da'k m'n eihen nie ebbe zie
slaope! Net negen uren 's ochens kwaeme me an
bie de 'mare Adriatico'. 't Was a dertig graden.
Me konde noe naezeumere en m'oefde pas over
een weke wi trug! Me zaete drieonderd meter
van strange, net zo vère as tuus in Zoetelande...!
En ik za't tegen iedereên zeie: „J'ei mè te zitten
en je komt er vaneihens..!"
P.S. Dit verhaal is geschreve in Rimini. Toen
wist ik nog niks over de trugreize..!
30 Dinsdag 23 september 2008 PZC
