Cultuur Mertens hangt altijd in de lucht Lanoye bij Prometheus Kipvis en kunst gaan weg PZC Woensdag 17 september 2008 33 door Jan van Damme Dit stuk is een uitnodi ging. Een uitdaging zo u wilt. Kom overmorgen luisteren naar het Wim Mertens Ensemble in de Concert zaal in Middelburg. Gegarandeerd dat u muziek hoort, die u raakt. Misschien wordt u geprikkeld, geïr riteerd zelfs. Waarschijnlijker is dat er een nieuwe klankwereld opengaat, die er eigenlijk altijd ge weest is. Verrassend, welluidend, betoverend. Dit stuk is een invitatie om naar een bijzondere man met een bij zonder ensemble te komen luiste ren. Dat zijn geen loze woorden. In advertenties en flyers wordt po tentiële bezoekers altijd de meest fantastische muzikanten voorge spiegeld, ze zijn allemaal wereldbe roemd en overladen met prijzen. Wees gerust, Mertens is van een andere klasse. Het zou zomaar kunnen, dat u zijn muziek onbewust al vaak voorbij hebt horen komen. Docu mentaires, films, je zit te kijken en opeens, daar heb je 'm weer. Recla mes, ook al. Begin dit jaar werd zijn stuk Struggle for Pleasure on der een televisiereclame voor een grote Nederlandse bank gelegd. Wie wel eens naar de Belgische nachtradio luistert komt zijn Close Cover als herkenningsmelodie te gen. Toeval of niet, deze week ver scheen zijn nieuwste cd met de welluidende Franse titel L'heure du loup, Het uur van de wolf met op de hoes een beeldmerk van de Ne derlandse documentaireserie. En al langer geleden: Greenaways film The belly of an architect is mede door de muziek van de Belgische componist-muzikant een klassie ker geworden. Mertens hangt in de lucht, zonder dat we er erg in hebben. Zelf vindt hij dat wel een mooi idee. Want in Wim Mertens, componist t- Geboren in Neerpelt (België), 14 mei 1953 Studeerde musicologie, mu ziektheorie en piano in Brus sel en Gent. Was producent voor Radio Bra bant, produceerde concerten van minimal music-componis- ten Philip Glass en Steve Reich. Publiceerde in 1980 'De Ameri kaanse repetitieve muziek'. Componeert sinds 1980, zo wel solo's op de piano als stuk ken voor grote ensembles. In 1998 werd hij tot cultureel ambassadeur van Vlaanderen benoemd. Wim Mertens, componist, muzikant, producent: „Mijn muziek wil raken." foto Alex Vanhee werkelijkheid heeft hij tot nu toe in Nederland geen voet aan de grond gekregen; hij geeft er in elk geval hoogst zelden uitvoeringen. België, zijn thuisland, en Spanje, Italië, daar wel. Maar Nederland... „Ik ben in Nederland de grote af wezige", zegt hij. Het concert in Middelburg is zijn eerste in Zee land. En toch musiceert hij al meer dan een kwart eeuw. Hij zegt het - voorzichtig - ongeveer zo: „Zeeland is misschien een mooi overgangsgebied tussen Vlaanderen en Holland, Middel burg zou een poort kunnen zijn." Praten over muziek is net zo hope loos als schrijven over de kleur van water. Tijdens een ontmoe ting in zijn kantoor in de Avenue Adolphe Lacomblé in Brussel doet hij een poging. Te laat, lacht hij als hij een half uur na het afgesproken tijdstip het appartement binnenzwiert. Maar daarna laat hij er geen gras over groeien. Een woordenstroom, die een druk muziekleven verraadt: „Produceren, concerten geven, op drachten uitvoeren, obsessionele en gedurige activiteiten, er komt geen eind meer aan." Voor we de muziek enigszins pro beren te vangen, eerst de man. Wim Mertens, 14 mei 1953 gebo ren in Neerpelt, onder Eindhoven aan de Belgische kant van de grens. Zijn vader bracht muziek in huis, op strijkinstrumenten, key board en piano. Zelf speelde hij van zijn achtste tot zijn achttiende klassiek gitaar. „Ik was altijd de beste van de klas", zegt hij. Toen verliet hij de muziek. Vanuit het heden geredeneerd omdat hij zich niet in het honkvaste, conservatie ve muziekonderwijs kon vinden. Hij ging eerst Sociale en Politieke Wim Mertens Ensemble opent het seizoen van de Zeeuwse Concertzaal Wetenschappen studeren aan de Universiteit van Leuven. Om ver volgens toch weer terug te keren naar de muziek: musicologie aan de Universiteit van Gent, muziek theorie en piano aan de conserva toria in Brussel en Gent. Op zijn 28ste besloot hij die muzikale weg voort te zetten, in 1982 kwamen zijn eerste cd's uit: At home, not at home en For amusement only. In middels heeft hij bijna vijftig titels achter zijn naam. Waaronder hele mooie, zoals A man of no fortune and with a name to come (1986). Parameter is een veel voorkomend begrip als Wim Mertens over zijn muziek praat. Een sociale studie én een Vlaams-Brabantse afkomst verklaren zo'n woordkeuze. Para meters in de muziek, factoren die van belang zijn, transitiepunten, de attaque op de piano, zingen in een meestal woordloze klanktaal. En een eigen woord voor muziek: resonantie of vibratie. Kort gezegd is er volgens hem dit aan de hand. In Europa werd de muziek in de jaren vijftig van de vorige eeuw van gevoel ontdaan door avant-gardistische componis ten als Stockhausen en Boulez. Ze maakten rationele muziek, die het oude, ontredderde continent al leen schijnbaar houvast bood. De intuïtie, het gevoel werd volledig uitgeschakeld. In Amerika lag dat anders. Daar was in de jaren 1965-1970 de mini mal music van Philip Glass en Ste ve Reich baanbrekend. Toen die uit herhalingen opgebouwde stuk ken de Lage Landen bereikten, werd er in elk geval één man ge troffen. Als componist begon hij aan een zoektocht. Tussen 1991 en 2001 zet te hij een project op om uit te vin den hoe muziek en maatschappij elkaar beïnvloeden. Waarom klinkt barok barok en middel eeuws middeleeuws? Alle dinghe, Gave van niets, Kere weerom en Aren lezen zijn de titels van dat spe lenderwijs uitgevoerde mega-pro- ject, 37 uur muziek in totaal. Als we dan uiteindelijk toch de muziek, die in Middelburg zal klin ken, in letters willen vangen, moet in elk geval het woord herhaling vallen. De composities van Mer tens bevatten veel herhalingen van steevast aan het begin van het stuk neergezette motieven. Niet repeti tief, die term wijst hij af geen mini mal music. Maar wel een uit herha lingen opgebouwde lijn. „Mijn mu ziek is geïnspireerd op de zang stem, ze vloeit voort, wordt niet opgebouwd, blijft horizontaal. Het Griekse begrip Skopos zegt het: de lijn die een melodie volgt to hit the target, een melodie om een gevoel, een emotie teweeg te brengen." Dus: vrijdag in Middelburg: piano, strijkers, een ijle falsetstem. Werve ling na werveling na werveling. Komt dat horen, laat u raken, als Mertens het seizoen van de Zeeuwse Concertzaal opent. Wim Mertens Ensemble met het pro gramma Receptacle: vrijdag 19 sept. om 20 uur in de Zeeuwse Concertzaal in Middelburg, kaarten 20 euro. TERNEUZEN - Tom Lanoye is van avond te gast bij Stichting Prome theus. De bijeenkomst in Porgy en Bess in Terneuzen begint om 20.15 uur. Tom Lanoye (1958) is dichter, per former, satiricus, acteur, scenarist en verhalenschrijver. Hij woont en werkt afwisselend in Antwerpen en Kaapstad. Hij is actief in vrijwel alle denkbare genres: romans, poë zie, columns, essays, korte verha len en theater. Hij staat ook be kend om de theatrale manier waar op hij zijn eigen werk voordraagt tijdens zijn 'literaire shows', waar mee hij langs theaters toert. Vorig jaar werd hij genomineerd voor zo wel de Gouden Uil als de Libris Li teratuurprijs voor zijn roman Het derde huwelijk. Binnenkort ver schijnt zijn nieuwe boek: Sprake loos. De bijeenkomst van vanavond is een van de twee jubileumlezingen deze maand ter gelegenheid van het vijftienjarig bestaan van Pro metheus. Op dinsdag 30 septem ber is schrijver Arthur Japin de vol gende gast. MIDDELBURG - De verdwijnexposi- tie van Sabine Bolk zaterdag in Kunstwerkplaats Kipvis in Middel burg blijkt plotseling symbolisch voor de werkplaats zelf Kipvis verlaat per 1 oktober nood gedwongen zijn ateliers en exposi tieruimten aan het Molenwater 4A. De gemeente heeft een nieu we bestemming op het oog voor deze panden. „Een volwaardig al ternatief is op dit moment niet voorhanden", volgens Peter Steu- tel van Kipvis. „De gemeente Middelburg heeft ons een voormalig verfbedrijf op een industriegebiedje achteraf aan geboden. Dat achten wij geen vol waardig alternatief. Bovendien is de huurprijs daarvan nog niet be kend", zegt Steutel. Hij heeft wat meer hoop gevestigd op een mogelijkheid voor deze kunstwerkplaats in Vlissingen. „Er gaat een voorstel naar de gemeen teraad, Kipvis medegebruiker te la ten worden van het voormalig ROC-schoolgebouw op de hoek van Gerbrandylaan en Sloestraat." Op dit moment is het voortbe staan van Kipvis dus nog wat onze ker, vindt Steutel. De verdwijnexpositie zaterdagmid dag van Sabine Bolk biedt een Tour Des Poulets, ofwel een onder zoek waarbij kippen een rijsttapijt dat zij heeft gemaakt, zullen op eten. Dit gebeurt onder begelei ding van de klanken van de klari net van Koen de Wit. De expositi- wordt om 16 uur geopend door kunstenaar Jurry uit Koudekerke

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2008 | | pagina 69