PZC Woensdag 17 september 2008 I 1 9
Leden van de Staten-Generaal,
Nederland kan zelfbewust en met ver
trouwen inspelen op de hoge eisen
die momenteel aan ons worden ge
steld.
Wereldwijd zijn er ontwikkelingen waarover
mensen zich zorgen maken. Vrede en veilig
heid staan op veel plaatsen onder druk. Duur
zame economische groei is niet vanzelfspre
kend. In eigen land vraagt de kwaliteit van de
dagelijkse leefomgeving extra inzet. Ook zijn
inspanningen nodig om onderling respect te
versterken.
De regering wil met alle burgers samen bou
wen aan een land dat vertrouwen heeft in zich
zelf en de blik gericht houdt op de toekomst.
Centraal in de begrotingsvoorstellen voor
2009 staan een intensieve internationale sa
menwerking, optimale kansen voor duurzame
economische groei en een leefomgeving die
mensen houvast en vertrouwen biedt.
Vrede en veiligheid vragen voortdurend aan
dacht. Wij leveren van oudsher bijdragen aan
vredesmissies en ontwikkelingssamenwerking.
Als internationaal georiënteerd land stelt Ne
derland zich verantwoordelijk en constructief
op. Ook nu zet ons land zijn inspanningen op
het gebied van internationale rechtsorde, men
senrechten, ontwikkelingssamenwerking en
crisisbeheersing onverminderd voort. Om de
veiligheidstaken goed te kunnen uitvoeren
wordt geïnvesteerd in materieel en personeel.
De aanwezigheid van Nederlandse militairen
in Afghanistan en andere conflictgebieden be
vestigt dat onze solidariteit de landsgrenzen
overstijgt. Voor de zware taak die zij vaak met
gevaar voor eigen leven vervullen, verdienen
zij niet-aflatende waardering. Wij denken aan
hen die vielen en aan hun nabestaanden.
Fragiele staten hebben grote moeite de millen
niumontwikkelingsdoelen te halen. Juist daar
om investeert de regering extra in deze lan
den. Ook wil zij de vrijheid van meningsui
ting, de mediadiversiteit en de vrijheid van
godsdienst in de wereld bevorderen.
Er worden daarom meer middelen toegevoegd
aan het mensenrechtenfonds.
De Europese Unie heeft vrijheid en veiligheid
gebracht in ons deel van de wereld. De rege
ring zal zich blijvend inzetten voor een hechte
Europese samenwerking. Het is verheugend
dat u, Staten-Generaal, net Verdrag van Lissa
bon heeft goedgekeurd. De regering hoopt dat
de lidstaten van de Unie in 2009 vervolg ge
ven aan de ratificatie.
Samenwerking in Europees verband is even
eens cruciaal Dij het realiseren van duurzame
economische groei. De begroting van de EU
dient daar in toenemende mate op te worden
gericht.
Duurzame economische groei spreekt niet van
zelf. De wereldeconomie kampt met tegensla
gen. Overal neemt de vraag naar voedsel en
energie toe en stijgen de prijzen. De crisis op
de financiële markten vertraagt ook in ons
land de groei.
Dankzij de inspanningen van de afgelopen ja
ren staat de Nederlandse economie er relatief
goed voor. De werkloosheid is laag. Sinds het
jaar 2000 is de koopkracht per huishouden ge
middeld met 12 procent gestegen. Ons pen
sioenstelsel en andere sociale voorzieningen
zijn solide. Alertheid blijft echter geboden.
De regering wil deze fundamenten verder ver
stevigen door verbetering van de concurrentie
positie, beperking van de inflatie en vergroting
van de arbeidsparticipatie. De btw wordt daar
om niet verhoogd. Dit maakt een verantwoor
de loonkostenontwikkeling en verlaging van
De troonrede
de werknemerspremies op arbeid mogelijk. Zo
kunnen in 2009 de lasten voor burgers en be
drijven dalen.
Ook voor volgend jaar streeft de regering naar
een overschot op de begroting. Dit Biedt ruim
te om de kwaliteit van de zorg en de financie
ring van de AOW op lange termijn veilig te
stellen. Voor een blijvend hoog niveau van col
lectieve voorzieningen is dit echter niet vol
doende. Daarvoor is noodzakelijk dat meer
mensen aan de slag gaan. Wie kan, moet mee
doen.
Er zijn personeelstekorten in de zorg, in het
onderwijs en in andere sectoren. Ook daarom
is er de regering veel aan gelegen de arbeids
participatie te verhogen. Kinderopvang blijft
aantrekkelijk voor ouders die betaalde arbeid
verrichten.
Voor mensen met een uitkering wordt werken
financieel aantrekkelijker gemaakt. Werkge
vers krijgen een subsidie als ze langdurig werk
lozen in dienst nemen. Voor jongeren tot 27
jaar komt er in plaats van een bijstandsuitke
ring een passend leer- en werkaanbod. De rege
ling voor jongeren met een beperking wordt
aangepast, waardoor zij eerder naar werk wor
den begeleid.
Werknemers krijgen een bonus als ze na hun
62e jaar actief blijven op de arbeidsmarkt.
Voor mensen met een deeltijdbaan gaat het
extra lonen om meer uren te werken. Hoogop
geleide buitenlandse werknemers kunnen mak
kelijker in ons land aan de slag.
Het bedrijfsleven en de financiële sector zijn
essentieel voor een krachtige economie. De re
gering maakt meer ruimte voor ondernemer
schap. De belastingvrijstelling voor winst in
het midden- en kleinbedrijf wordt verruimd.
Het tarief in de onderste schijf van de vennoot
schapsbelasting gaat omlaag. Het schrappen
van de eerstedagmelding is een van de maatre
gelen waardoor de administratieve lasten voor
ondernemers verminderen. Het aanvragen van
vergunningen wordt vereenvoudigd. Ook zal
de regering gedurende vijf jaar aan kansrijke
bedrijven ondersteuning bieden bij hun verde
re groei.
Economische ontwikkeling is niet mogelijk
zonder een adequate infrastructuur. De rege
ring wil de capaciteit van wegen en spoorlij
nen vergroten. Bouwprojecten die daarop ge
richt zijn, moeten sneller worden uitgevoerd.
De regering zal een voorstel voor een nieuwe
Spoedwet wegverbreding bij de Kamer indie
nen. Ook zullen de lasten eerlijker over de
weggebruikers worden verdeeld. In de toe
komst wordt het bezit van een auto minder be
last en het gebruik juist meer. Volgend jaar zet
de regering de eerste stap op weg naar dit sys
teem. De belasting bij aanschaf wordt ver
laagd, de motorrijtuigenbelasting verhoogd.
Hoe schoner de auto, des te goedkoper autobe
zitters uit zijn. Om reizen per trein aantrekke
lijker te maken, komen er nieuwe stations bij
en gaan er meer treinen rijden.
Nederland is nu goed beschermd te
gen het water. Maar de verwachte
stijging van de zeespiegel maakt
een forse meerjarige inspanning
noodzakelijk. Wij willen dat ook
onze achterkleinkinderen veilig in Nederland
kunnen leven. De regering komt volgend jaar
met een voorstel voor een Deltawet die het
fundament hiervoor zal leggen.
Versterking van de economische structuur
dient hand in hand te gaan met de zorg voor
natuur en milieu. Onze afhankelijkheid van
fossiele brandstoffen moet aanzienlijk afne
men. Daarom bevordert de regering het ge
bruik van aardwarmte en van zonne- en
windenergie. Eenvoudiger procedures zullen
ook de aanleg van windmolenparken in de
Noordzee versnellen. Er komt een subsidierege
ling voor de aanschaf van warmtepompen en
zonneboilers. Over drie jaar zal een half mil
joen woningen energiezuiniger zijn gemaakt.
De Nederlandse land- en tuinbouw zijn zeer
innovatief. Dit biedt kansen om deze sectoren
duurzaam te ontwikkelen.
De regering zal de glastuinbouw stimuleren
om netto energieleverancier te worden. De vis
serij verdient een stabiele toekomst.
Aan hun dagelijkse leefomgeving ontlenen
mensen houvast en vertrouwen. De begroting
voor 2009 bevat samenhangende voorstellen
die de kwaliteit van de leefomgeving verbete
ren. Burgers willen in een veilige en leefbare
buurt wonen met goede scholen voor hun kin
deren. Zij wensen ruimte voor ontspanning
en sport, voor jong en oud. Zij verwachten
menswaardige zorg en verzorging. Zij verlan
gen een overheid die betrouwbaar en duidelijk
is. Samenwerking met burgers, gemeenten en
woningbouwcorporaties is daarom nodig.
Respect, veiligheid en vertrouwen zijn kern
waarden in onze rechtsstaat. Tegen het schen
den van normen moet opgetreden worden.
Om recidive te voorkomen is goed begeleide
terugkeer in de samenleving essentieel. Crimi
nele verslaafden worden sneller met drang
naar hulp begeleid. Agressief of intimiderend
gedrag op straat is onacceptabel. Diegenen die
ernstige overlast geven, zullen effectief worden
aangepakt met een gebiedsverbod. Tegen men
sen die agenten, ambulancepersoneel en ande
re dienaren van de publieke zaak bedreigen,
wordt stevig opgetreden.
Duidelijkheid over wat wel en wat niet toelaat
baar is, versterkt vertrouwen tussen burgers
onderling en vertrouwen in de overheid. Toe
zichthouders in buurten en wijken en op stra
ten en pleinen vergroten het gevoel van veilig
heid. In 2009 komen er 125 wijkagenten bij.
Gemeenten krijgen de mogelijkheid bepaalde
overtredingen direct te beboeten. Burgers kun
nen ook zelf bijdragen aan een veilige leefom
geving. De regering zet zich onverminderd in
voor een grotere rol van vrijwilligers bij brand
weer en politie. Het vergroten van zelfred
zaamheid van burgers en bedrijven bij crises
en rampen krijgt bijzondere aandacht.
Met de meeste jongeren in Neder
land gaat het goed. Maar er zijn
ook kinderen die in de knel zit
ten. De regering wil aan hen be
tere kansen geven. Daarnaast
werken justitie, politie en jeugdzorg nauw sa
men om ongewenst gedrag van jonge kinde
ren tijdig te corrigeren. Er komt ook nier meer
aandacht voor preventie. Ouders worden aan
gesproken op net gedrag van hun kinderen.
Om sneller passende hulp te verlenen, wordt
de Verwijsindex Risicojongeren geïntrodu
ceerd. Ook de oprichting van Centra voor
Jeugd en Gezin en Veiligheidshuizen draagt
hieraan bij.
Scholing en onderwijs verhogen de kansen
van mensen. De regering werkt hard aan ver
betering van het onderwijs. In het bijzonder
wil zij de basisvaardigheden in taal en rekenen
vergroten en het aantal zwakke scholen terug
dringen.
Ook de aanpak van schooluitval blijft een prio
riteit. Voor vmbo-leerlingen die vooral am
bachtelijke gaven hebben, komen er speciale
vakscholen. Het onderwijs is zo goed als de le
raar voor de klas. Om de positie van leraren te
versterken, krijgen zij meer scholingsmogelijk
heden en een betere beloning.
De regering wil een bloeiende kunst en cul
tuur stimuleren en alle jongeren vroeg daar
mee in aanraking brengen.
Kinderen tot 12 jaar krijgen in 2009 vrije toe
gang tot musea. Jongeren tot 18 jaar kunnen
met een cultuurkaart kennismaken met de in
spirerende rijkdom van ons land.
Goede gezondheid en sportbeoefening hangen
nauw samen. De regering investeert daarom
extra in de mogelijkheden van sport voor de
jeugd en voor mensen met een handicap. Om
talentvolle sporters beter te ondersteunen, ko
men er Centra voor Topsport en Onderwijs.
Het Olympisch Plan 2028 kan bij dit alles een
bron van inspiratie zijn die zowel de breedte
sport als het topsportklimaat versterkt.
De levenskwaliteit van burgers wordt ver
hoogd door goede en toegankelijke zorg.
De regering wil de zorg zo organiseren dat
mensen met een chronische aandoening deze
dicht bij huis ontvangen.
Patiënten krijgen meer inzicht in de kwaliteit
die geboden wordt. Invoering van het elektro
nisch patiëntendossier vermindert het aantal
medische fouten. Vrijere prijsvorming en in
novatie zijn nodig om wachtlijsten in te kor
ten en de zorg goed en betaalbaar te houden.
De regering zet in 2009 verdere stappen in de
ze richting.
Mensen die vanwege ziekte of ouderdom ern
stige beperkingen ondervinden, krijgen meer
keuzevrijheid bij de langdurige hulp die zij no
dig hebben. Noodzakelijke zorg kan ook thuis
feboden worden, waardoor ouderen langer in
un vertrouwde omgeving kunnen blijven wo
nen.
Kracht ontleent ons land aan de democrati
sche rechtsstaat die burgers bescherming en
houvast biedt.
Gelijkwaardigheid, vrijheid, solidari
teit, democratie en de principes
van de rechtsstaat verdedigen wij
in binnen- en buitenland. Samen
dragen wij daar verantwoordelijk
heid voor. De regering verleent steun aan de
oprichting van een Huis van de Democratie en
Rechtsstaat. Er komt een code voor 'goed be
sturen', waarin helder staat wat burgers van
overheden kunnen verwachten. Verder zal een
staatscommissie ingesteld worden die onder
meer zal bezien welke mogelijkheden er zijn
om de Grondwet beter toegankelijk te maken.
Er komt een Handvest verantwoordelijk bur
gerschap. Alle inwoners van ons land dienen
doordrongen te blijven van de democratische
waarden en verantwoordelijkheden die het
fundament vormen van de Nederlandse sa
menleving.
Goede taalbeheersing is een basisvoorwaarde
om in onze maatschappij te kunnen meedoen.
De regering vergroot de mogelijkheden voor
het werven van taalcoaches. De inzet van au
tochtone Nederlanders om migranten te hel
pen bij het leren van de Nederlandse taal is
van onschatbare waarde.
In de verhoudingen binnen ons Koninkrijk
staan democratische beginselen als die van
rechtszekerheid, deugdelijkheid van bestuur
en wederzijds respect ook voorop. De rege
ring hoopt in december met de lands- en ei-
landsbesturen een belangrijke stap te zetten
naar de uitvoering van de afspraken over de
staatkundige veranderingen van de Nederland
se Antillen. Bonaire, Sint-Eustatius en Saba
gaan als openbaar lichaam deel uitmaken van
Nederland. Deze statuswijziging is in voorbe
reiding.
Leden van de Staten-Generaal, met de maatre
gelen die de regering zich voorneemt voor
2009 wil zij het zelfbewustzijn van ons land
vergroten en de fundamenten van onze econo
mie en onze samenleving versterken. De rege
ring beseft dat zij dit niet alleen kan.
Eenieder zal daaraan vanuit eigen verantwoor
delijkheid een bijdrage moeten leveren. We
hebben de inzet van allen - burgers, werkge
vers, werknemers, overheden en onze Europe
se en internationale partners - nodig. Alleen sa
men kunnen we werken aan een goede toe
komst. Samen maken we Nederland sterker.
Op u, leden van de Staten-Generaal, rust hier
bij een grote verantwoordelijkheid. De rege-
ring ziet uit naar een goede samenwerking.
U mag zich in uw taak gesteund weten door
het besef dat velen u wijsheid toewensen en
met mij om kracht en Gods zegen voor u bid-
den.