H
Miljoenennota 2009
Bos draait om hete brij heen
Inkomsten
Uitgaven
Hogere aardgasbaten
maken lastenverlichting
betaalbaar.
IN 5
1 8 I Woensdag 17 september 2008 PZC
in miljarden euro's
Niet-belastingontvangsten 30,5 16,7%
(Waarvan gasbaten 10,2 5,6%)
Kansspelbelasting
Successierechten
Dividendbelasting
Vennootschapsbelasting 18,4 10%
49,1 26,9%
Loon- en inkomsten
belasting
Belasting op zware
motorrijtuigen
Verbruiksbelasting
op alcoholvrije dranken
en andere producten
Verpakkingen
belasting
Vliegbelasting
Invoerrechten
Motorrijtuigen
belasting
Belastingen op
Personenauto's en
Motorrijwielen (BPM)
Belastingen op
milieugrondslag
Belastingen van
rechtsverkeer
in miljarden euro's
Gemeente- en Provinciefonds
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Nationale schuld (rente en leningen)
Verkeer en Waterstaat/FES en
Infrastructuurfonds
18,7 10,4%
Buitenlandse Zaken/Interna
tionale Samenwerking/EU
Defensie
Koninkrijksrelaties
14,4
8%
14,2
7,9%
10,8
6%
10,7
5,9%
8,1
4,5%
1
6,6
3,7%
Jeugd en Gezin
Justitie
6,2
5,7
Omzetbelasting (BTW) 46,0 25,2%
Accijnzen 11,0 6%
Wonen, Wijken en Integratie 4,9
Financiën 4,1
Economische Zaken 2,6
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit 2,4
Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordeningen Milieubeheer 1,2
Diversen (Onderlinge betalingen) 8,3
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 34,9
Sociale Zaken en Werkgelegenheid 25,2
3,5%
3,2%
2,7%
2,3%
1,5%
1,3%
0,7%
4,6%
19,5%
14%
Illustratie: Mathijs Wansink infographic: Cvw
door Sal Stam
DEN HAAG - Zeven jaar op rij deed
Nederland het economisch beter
dan welk Europees land dan ook.
In 2007 nog werd met gemak een
groei gehaald van 3 procent. Maar
helaas komt aan alles een eind,
dus ook aan deze periode van on
gekende bloei. Onder invloed van
de afkoeling van de wereldecono
mie zal de groei volgens de jongste
gegevens van het Centraal Plan Bu
reau volgend jaar niet hoger zijn
dan 1,25 procent.
Dat is even omschakelen voor Ne
derland en zijn inwoners. Nu al is
het vertrouwen onder consumen
ten in de economie gedaald tot het
nulpunt, zo blijkt uit cijfers van
het Centraal Bureau voor de Statis
tiek.
Het kabinet heeft er voor gekozen
dat vrijwel iedereen in Nederland
er volgend jaar in koopkracht op
vooruitgaat, of in elk geval koop
kracht behoudt. Op die manier
moet de economie draaiende wor
den gehouden. Voor een kleine
groep betekent 2009 een achteruit
gang, zo moest minister Bos (Fi
nanciën) vorige week toegeven.
Koopkrachtbehoud voor vrijwel ie
dereen was eigenlijk onontkoom
baar, want Bos beloofde al lang ge
leden dat na het 'zuur' van de afge
lopen jaren 2009 in het teken zou
staan van het 'zoet'.
En dus besloot de staat vriendelijk
te zijn voor iedereen. Een voorge
nomen verhoging van de btw ging
na maandenlange discussies niet
door. Het kabinet is bovendien on
der voorwaarden bereid volgend
jaar de WW-premie te schrappen.
Op zich is er veel te zeggen voor
de stappen die het kabinet nu
heeft gezet. De btw-verhoging zou
ertoe hebben geleid dat de inflatie
in Nederland nog verder zou op
lopen, iets waar onder meer Nout
Wellink, president van De Neder-
landsche Bank, voor waarschuw
de. Bedroeg de stijging van het
prijspeil vorig jaar nog een beschei
den 1,6 procent, door de stijging
van de voedsel- en grondstofprij-
zen werd in augustus een percenta
ge van 3,2 bereikt.
Het schrappen van de WW-pre
mie gaat alleen door als de sociale
partners zich inzetten voor een ge
matigde loonontwikkeling. Op die
manier wil het kabinet voorko
men dat er een loon-prijsspiraal
ontstaat.
Aan goede bedoelingen geen ge
brek, maar aan de lastenverlichting
hangt wel een prijskaartje. Lasten
verlichting is dan wel een vriende
lijke maatregel, maar geen goedko
pe. Het heeft effect op het begro
tingsoverschot, waarmee de rege
ring de staatsschuld wil aflossen.
Bij een kleiner overschot kan er
minder worden afgelost.
Uit de Miljoenennota blijkt dat
het overschot volgend jaar zal uit
komen op 1,2 procent. Dat is welis-
'Als 2009 inderdaad een
slecht jaar wordt, dan heeft
Bos zijn munitie verschoten'
waar meer dan verwacht, maar de
meevaller komt 'grotendeels' voort
uit hogere gasopbrengsten. Zonder
die aardgasbaten zou sprake zijn
van een tekort, blijkt uit de jong
ste gegevens van het Centraal Plan
Bureau.
Hans van Mierlo, hoogleraar Open
bare Financiën in Maastricht,
noemt de handelwijze van Bos
'economisch niet verstandig'. „Poli
tiek gezien kon Bos niet anders,
maar hij loopt het risico volgend
jaar alsnog te moeten bezuinigen
om de staatsschuld verder af te los
sen. Waarschijnlijk krijgen we vol
gend jaar daarvoor de rekening ge
presenteerd."
In het verlengde hiervan ligt nog
een ander probleem. Als de rente
lasten voor het aflossen van de
staatsschuld hoog blijven, blijft er
minder geld over voor investerin
gen in de zorg en voor het opvan
gen van de vergrijzing. „Er gebeurt
nu wat minder op dat front", zegt
de Tilburgse hoogleraar economie
Lans Bovenberg.
„Het kabinet is huiverig voor moei
lijke maatregelen, zoals het verho
gen van de pensioenleeftijd en
structurele verbeteringen op de ar
beidsmarkt. In plaats daarvan kiest
het nu voor een makkelijke oplos
sing. Als 2009 inderdaad een
slecht jaar wordt, dan heeft Bos
zijn munitie verschoten."
Bos hoopt door koopkrachtbe
houd de binnenlandse bestedin
gen op peil te houden en op die
manier de economie draaiende te
houden. Of dat zal lukken is de
vraag. Nederland is een open eco
nomie en dus wordt ons reilen en
zeilen voor een groot deel bepaald
door wat er buiten onze landsgren
zen gebeurt.
De kredietcrisis heeft het consu
mentenvertrouwen een flinke
knauw gegeven. Van Mierlo: „Con
sumenten kiezen er daarom voor
een jaartje langer in dezelfde auto
te rijden. Daar kan Bos niets aan
veranderen."
STAATSSCHULD OMLAAG
De staatsschuld daalt volgend
jaar naar ongeveer 246 miljard
euro, ofwel 39,6 procent van het
bruto binnenlands product
(bbp). Dit jaar was dat nog 250
miljard. De schuld kost het kabi
net in 2009 9,8 miljard. Naar ver
wachting daalt de schuld als per
centage aan het eind van deze
kabinetsperiode naar het laagste
niveau sinds 1815. De schuld be
vond zich midden jaren negen
tig op een recordhoogte van
ruim 75 procent van het bbp.
LAGERE AFDRACHT EU
Nederland profiteert van de eer
der beloofde korting van 1 mil
jard euro op de afdracht aan de
Europese Unie. Omdat het met
terugwerkende kracht is verre
kend, betaalt Nederland vol
gend jaar ongeveer 3 miljard eu
ro minder dan in 2008.
OVERSCHOT DOOR GAS
De begroting heeft een over
schot van 1,2 procent. Dat bete
kent dat de inkomsten in 2009
voor het vierde jaar op rij hoger
zijn dan de uitgaven. Sinds de ja
ren '50 is dat niet meer voorge
komen. Het overschot is te dan
ken aan hogere aardgasbaten.
Het overschot zal in 2010 dalen
tot 0,8 procent, maar daarna
weer stijgen tot 1,1 procent.
