II
'Jezelf zijn en blijven'
'Mensen die hun eigen zorg inkopendoen dat vaak goedkoper. Ze verdienen een
Schouderklopje Aline Saers, directeur van Per Saldo
PZC Donderdag 11 september 2008 1 3
zorg
zoeken
De overheid zet het mes in
de uitgaven aan chronisch
zieken. De besparing komt
voor een flink deel voor
ekening van de mensen met
een persoonsgebonden
budget (pgb).
Staatssecretaris Bussemaker
laat de Kamer binnenkort
weten waar volgens haar de
klappen moeten vallen. „Het
is een afleidingsmanoeuvre.
De bedragen die aan pgb's
worden besteed, zijn
marginaal."
Persoonsgebonden budget
Meteen persoonsgebonden budget
(pgb) kunnen mensen zelfde zorg
regelen die ze nodig hebben als ze
door ziekte, handicap of ouderdom
thuis hulp nodig hebben. Mensen
die een pgb ontvangen, heten
'budgethouders'.
Aantal budgethouders
binnen de AWBZ
O O
per jaar «- oo
ui
00
vo
-—
ill
liiit
Ipi§
iBsii
stpl
i
IB
Si
iiÉsIS
S®
11111
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Uitgaven 1-846
in miljoenen euro's per jaar
.y
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Sinds 1 januari 2007 is de Wet maatschap
pelijke ondersteuning (Wmo) van kracht. De
huishoudelijke verzorging, die eerst onderdeel
uitmaakte van de AWBZ, is nu onderdeel van
de Wmo. AWBZ Algemene Wet Bijzondere
Ziektekosten. Cijfers 2008 t/m juni.
Veel mensen met
een persoonsge
bonden budget
(pgb) houden op
dit moment hun
adem in. Nog een paar dagen
en dan moet duidelijk zijn wel
ke bezuinigingen hen boven
het hoofd hangen. Of zij vol
gend jaar de hulp nog kunnen
betalen om naar een aangepas
te sportclub te gaan, en of
hun kind volgend jaar op
school zijn speciale begelei
ding kan behouden.
Staatssecretaris Bussemaker
van VWS stuurt binnenkort
een brief naar de Tweede Ka
mer waarin zij uitlegt hoe ze
volgend jaar 800 miljoen euro
wil besparen op de AWBZ en
dus ook het pgb. Dit zou no
dig zijn om de Algemene Wet
Bijzondere Ziektekosten in de
toekomst betaalbaar te hou
den. Met een pgb kunnen
mensen zelf met AWBZ-geld
hun eigen hulpverleners in
dienst nemen. Het aantal ge
bruikers steeg de laatste jaren
snel naar circa honderddui
zend. Onderzoek van de Rad
boud Universiteit toont aan
dat de toename deels voort
komt uit nood, bijvoorbeeld
door wachtlijsten in de zorg.
Deze zijn te omzeilen door
een pgb aan te vragen en zelf
hulp in te kopen.
Volgens directeur Aline Saers
van de belangenvereniging
van pgb-houders Per Saldo,
zijn veel mensen het pgb inge
schoven die er eigenlijk niet
bewust voor kiezen. Vooral
voor jonge mensen met een
psychische handicap (zoals au
tisme en adhd) zijn er niet of
nauwelijks alternatieven in de
zorg als het gaat om begelei
ding. „Dat is pgb-vervuiling."
Per Saldo probeert met man
en macht de saneringsplan
nen te keren. „Bussemaker is
geschrokken van de sterke
vraag. Ik denk: jongens, hang
de vlag uit. Wie zijn eigen
zorg organiseert, doet dat
vaak goedkoper. Ze verdienen
juist een schouderklopje. Een
pgb aanvragen doe je niet zo
maar. Vaak gaat daar een polo
naise aan stress en problemen
aan vooraf"
Guus Schrijvers, hoogleraar
structuur en functioneren van
de gezondheidszorg aan het
UMC Utrecht, stoort zich aan
het gemak waarmee.de.bezui-
nigingen in de schoenen van
pgb-houders wordt gescho
ven. „De AWBZ kost 20 mil
jard euro per jaar, het pgb nog
geen 2 miljard. Het grootste
deel gaat op aan de intramura
le zorg, aan dementerende be
jaarden, gehandicapten en psy
chiatrische patiënten in instel
lingen. Dan moet je je pijlen
niet richten op de mensen die
nog redelijk zelfstandig zijn.
Zo komen deze pgb'ers veel
eerder in een instelling te
recht. Wat veel duurder is."
Het is volgens Schrijvers wat
makkelijk om pgb'ers ver
dacht te maken. „Politici roe
pen dat mensen van het pgb
op vakantie gaan naar Spanje
of naar de film. Als je echt
denkt dat er grootschalige frau
de is, laat dan onderzoek doen
en blijf niet in anekdotes steken."
Schrijvers zou van de AWBZ
een basisverzekering maken
als de AOW. „Dat is een goe
de basis, maar geen vetpot.
Veel mensen zorgen dus zelf
voor een aanvullend pen
sioen. Ook voor de oude dag
zou je je kunnen bijverzeke
ren. Niemand komt medische
zorg tekort, maar wie wat
extra's wil moet extra betalen.
Zoiets als: iedereen heeft
recht op een douchebeurt per
week, wie iedere dag in bad
wil, moet dat zelf regelen."
„Mijn voorstel zorgt voor een
zekere tweedeling maar zo zit
het leven in elkaar. Een nota
ris verdient meer dan een met
selaar, het is een beetje raar
om aan het eind van het leven
nog met nivellering aan te ko
men. Tegen wie dit niet wil,
zeg ik: kom maar met betere
voorstellen."
Zorg die anders niet te verzekeren is
De AWBZ werd in 1968 ingevoerd voor mensen met aangebo
ren of chronische aandoeningen. De AWBZ betaalde de zorg die
anders niet te verzekeren was.
ledereen die werkt, betaalt maandelijks 12 procent AWBZ-pre-
mie over de eerste 30.000 euro van het inkomen.
De AWBZ geeft recht op zorg in natura. De aanbieder ervan
krijgt de zorg rechtstreeks van de verzekeraar vergoed. Daar
naast bestaat het persoonsgebonden budget (pgb), een bedrag
dat iemand kan aanvragen om zelf hulp te regelen.
door Monique Prins
Greet van Benthem (62) was een van de
starters die in 1997 een pgb aanvroeg.
Door een hernia en reflexdystrofie is ze
al 20 jaar bedlegerig en rolstoelafhanke-
lijk. Het eerste halfjaar kreeg ze hulp via
een thuiszorgorganisatie. „Er kwam
steeds iemand anders, ik moest steeds
maar afwachten wie er kwam, hoe laat ze
kwamen, óf ze kwamen. Mijn vertrou
wen werd zwaar beschaamd."
Haar jaren ervaring als directrice van een
huishoudschool komen goed van pas bij
het opstellen van de maandroosters. „Ik
heb een ploeg van twaalf, veelal gediplo
meerde, hulpverleners. Dat vraagt een
goede planning. Sommige hulpverleners
zijn vrienden, en anders worden ze het
wel. Ik heb een katheter, kan maar heel
kort op één been staan, ik heb dus veel
hulp nodig. Mijn hulpploeg geeft mij vrij
heid, hoe beperkt die door mijn ziekte
ook is. Het pgb helpt me mezelf te zijn
en blijven."
„Als je zoveel zorg nodig hebt, blijft er
niets verborgen voor je hulpverlener. Ze
komen lichamelijk en geestelijk heel
dichtbij, je moet elkaar echt vertrouwen.
Ze weten zelfs mijn pincode."
Er zitten ook wel nadelen aan het pgb, er
kent mevrouw Van Benthem. „Het is on
nodig ingewikkeld en je bent afhankelijk
van de mensen die een indicatie maken
van de zorg die jij nodig hebt. Oké, u
heeft dystrofie, zei de indicatrice tegen
mij per telefoon. Dan heeft u dus zoveel
zorg nodig. Dat was eenderde van de
hulp die ik al had. Met heel veel moeite
wist ik dat gelukkig terug te draaien."
Ze stoort zich aan de makkelijke verhalen
over misbruik. „Je moet alles tot op de
cent verantwoorden. Gaan mensen ervan
op vakantie? Nou misschien waren ze
daar wel heel hard aan toe. Mag 't een
keer? Ik hou m'n hart vast bij de bezuini
gingen en de gigantisch hoge eigen bijdra
ge. De sterkste schouders zouden toch de
zwaarste lasten dragen? Nou die van mij
zijn erg zwak en toch ga ik er op achter
uit. Mijn gezondheid verslechtert, en de
zorg wordt minder en minder."
'Mijn gezondheid wordt
steeds slechter, en de zorg
wordt minder en minder'
Greet van Benthem
foto Ruben Schipper
infographic: JD bron: CVZ
