Zwarte komedie
en Brits adeldrama
als openingsfilms
Film by the Sea kent, al enkele jaren, eigenlijk drie openings
avonden. De galaopening (vrijdag 12 september), vooral voor
genodigden, wordt de dag erna gevolgd door de publieksope-
ning, de zogeheten Spijkerbroekenpremière. Bij beide gelegenhe
den wordt dit jaar Burn after reading vertoond. Het Film Litera
tuur-programma, de kern van het festival, kent maandag 15 sep
tember zijn eigen opening, met de première van Brideshead revisi
ted.
Scène uit Brideshead revisited.
Leo Hannewijk, artistiek directeur van het festival, sprak jube
lend van de 'gedroomde openingsfilm', nadat hij Burn after rea
ding definitief had kunnen vastleggen. De nieuwe film van het
Amerikaanse filmmakersduo Ethan en Joel Coen opende eind vo
rige maand nog het filmfestival in Venetië en is daarna doorge
reisd naar Vlissingen.
Met de keuze voor de Coens staan naast Jean-Pierre en Luc Dar-
denne nog twee beroemde filmende broers centraal tijdens deze
editie van Film by the Sea. Het duo, dat zijn films zelf schrijft,
produceert en regisseert, is vooral bekend om zijn eigenaardige
misdaadkomedies en films noirs zoals Fargo (1996), The big Le-
bowski (1998, als openluchtvoorstelling te zien op het festival) en
O brother, where art thou(2000). Begin dit jaar wonnen de
broers met No country for old men vier Oscars, waaronder die
voor beste regie, beste screenplay en beste film.
Burn after reading, volgens Hannewijk 'toegankelijk voor een
breed publiek, met veel flair en liefde gemaakt en zeer humoris
tisch', is te omschrijven als een zwarte komedie. Een ware ster
rencast, met onder anderen Brad Pitt, George Clooney, John Mal-
kovich, Tilda Swinton, Frances McDormand en Richard Jenkins,
verleende haar medewerking. In de film valt een disk waarop de
memoires van een ex-CIA agent (John Malkovich) staan, in han
den van twee gewetenloze fitnessmedewerkers (Brad Pitt en
Frances McDormand). Zij willen de eigenaar ervan chanteren.
Het Film Literatuur-programma wordt ingeluid met Brides
head revisited van regisseur Julian Jarrold. De film, niet opgeno
men in de competitie, is gebaseerd op het gelijknamige boek van
Evelyn Waugh (1903-1966). Diens scherpe analyses van de Engel
se aristocratische wereld mondden veelal uit in satirische ro
mans, waarvan er diverse zijn verfilmd.
Centraal in Brideshead revisited staat Charles Ryder (Matthew
Goode), een beroemde schilder, die tijdens de Tweede Wereld
oorlog is gelegerd in Brideshead. Hij herinnert zich zijn relaties
met de bewoners van het landgoed, de aristocratische en katho
lieke familie Flyte en in het bijzonder broer en zus Sebastian
(Ben Wishaw) en Julia (Haily Atwell).
Bij deze boekverfilming zal niet alleen vaak de vergelijking met
de roman worden gemaakt, maar ook met de in totaal elf uur du
rende tv-serie uit 1981, met Jeremy Irons. Ondanks de noodzake
lijke weglatingen heeft Julian Jarrold geprobeerd de essentie van
de roman, die vol is van onderhuidse spanning, te behouden.
Burn after reading: vr 12 sept. 20.30 uur (galapremière), za 13 sept.
21.15 uur (publiekspremière), zo 14 sept. 12.00 uur, zo 21 sept. 19.00
uur.
The big Lebowski wordt vrijdag 19 september (21.15 uur) gratis ver
toond als openluchtvoorstelling op het Bellamypark in Vlissingen.
Brideshead revisited: ma 15 sept. 19.30 uur (opening Film Litera
tuur-programma), wo 1 7 sept. 18.30 uur, za 20 sept. 18.30 uur, zo 21
sept. 9.30 uur.
teur je eigen karakter maken."
Het werken met twee regisseurs
was geen enkel probleem, zegt Do
broshi. „Je krijgt nooit opdrachten
van hen. Je praat met degene van
de twee die in de buurt is."
Jean-Pierre en Luc zijn het volle
dig gewend om als één man te wer
ken. Maar hoe regisseer je samen
een film? „We praten veel over het
script, we kiezen de acteurs sa
men, en op de set zijn wij de eni
gen die met de acteurs werken",
zegt Jean-Pierre. „We repeteren
lang en intensief, zodat we vanaf
de eerste draaidag volledig beschik
baar zijn. Als de camera loopt, gaat
een van ons beiden achter de mo
nitor zitten en de ander blijft bij
de acteurs. Vervolgens praten we
samen over de opname en degene
van ons die bij de acteurs op de
set is gebleven, gaat terug en over
legt met hen over hoe we het an
ders willen. Het is echt niet zo in
gewikkeld. Anders zouden we het
niet zo lang hebben volgehouden."
M Première te silence de Lorna vrijdag
19 september 21.15 uur (in aanwe
zigheid van Luc Dardenne en Arta
Dobroshi). Andere vertoningen: za
20 sept. 14.00 uur (na afloop talk
show met Luc Dardenne en Arta Do
broshi), zo 21 sept. 17.00 uur.
Het filmfestival vertoont ook Roset-
ta, La promesse, Le fils en L'enfant.
De gebroeders Dardenne
Jean-Pierre (1951) en Luc
(1954) groeien op in Luik in
Wallonië.
Jean-Pierre studeerde voor ac
teur terwijl de jongere Luc zich
toelegde op de filosofie.
In 1975 richten ze hun produc
tiemaatschappij Derives op,
waarmee ze eind jaren zeventig
begonnen met het maken van
documentairefilms. Deze had
den vaak dezelfde onderwer
pen en thematiek als hun late
re films: werkloosheid, immi-
gratieproblematiek.
Eind jaren tachtig maakten de
broers hun eerste speelfilms.
De eerste echte kennismaking
van het grote publiek met de
werken van de Dardennes
vond plaats met de release van
La promesse (1996).
De definitieve doorbraak volg
de met Rosetta (1999) waar
mee ze in Cannes een Gouden
Palm wonnen.
In 2002 volgde het indrukwek
kende Le fils en in 2005 L'en
fant, waarmee ze opnieuw een
Gouden Palm wonnen,
In 2005 produceerden ze ook
Le Couperet van Constantin
Costa-Gravas, die dat jaar de
Film Literatuur Award van
Film by the Sea won.
Film by the Sea wijdt dit jaar
een retrospectief aan de Dar
dennes.
Luc en Jean-Pierre Dardenne
Lorna gaat over een jonge vrouw
die probeert om via een schijnhu
welijk met een junk de Belgische
nationaliteit te krijgen, en het kan
haar wél iets schelen. Zij voelt zich
schuldig over haar aandeel in de
dood van een verslaafde, en ze pro
beert te repareren wat ze verkeerd
heeft gedaan."
De hoofdrolspeelster in de film, de
Kosovaars-Albanese actrice Arta
Dobroshi, veroorzaakte op het fes
tival in Cannes een sensatie en
werd onmiddellijk getipt voor de
prijs voor de beste vrouwelijke
hoofdrol. „Toen we het verhaal ge
schreven hadden, zijn we bewust
op zoek gegaan naar een Albanese
actrice", zegt Luc Dardenne. Tij
dens een open casting in Pristina,
in Kosovo, stak Arta ver boven alle
anderen uit. We hebben de twee
films bekeken waarin ze een rol
speelde, en haar twee dagen lang
door Sarajevo gevolgd met een klei
ne handcamera. Toen we helemaal
zeker waren, hebben we haar een
contract aangeboden. Met twee
voorwaarden erin: ze moest mee
naar België, en ze moest bereid
zijn om in twee maanden tijd
Frans te leren. Dat heeft ze ge
daan. In de film is onze camera
voortdurend in haar buurt. En ze
is geweldig: totaal ontspannen en
naturel."
Voor Arta Dobroshi was het wer
ken met de gebroeders Dardenne
een geschenk uit de hemel en een
kans op een internationale door
braak. Over de gebroeders Darden
ne is ze lyrisch. „Ik volgde en ver
trouwde hen blind, voor honderd
procent. Ze hebben de gewoonte
om met hun acteurs te werken op
de manier waarop toneelregisseurs
dat doen: eindeloos repeteren en
praten. Daar heb ik verschrikkelijk
veel van geleerd. We zijn ruim zes
weken aan het repeteren geweest
zonder dat er ook maar één came
ra draaide. Al die tijd hebben we
gezocht naar het karakter van Lor
na, die jonge vrouw. In die tijd is
er enorme band ontstaan met de
hele ploeg."
Het was een veeleisende en erg
emotionele rol, zeg ze. ..Ik identifi
ceerde me heel erg met Lorna. Zij
leeft in een totaal eigen wereld, ze
praat weinig en ze heeft bijna
geen contacten. De scènes van de
film zijn in chronologische volgor
de opgenomen, en ik sloot me in
die periode bijna helemaal af voor
anderen. Ik heb Lorna een comple
te biografie gegeven en ik schreef
haar dagboek. Dat is ook wat de
Dardennes willen: zij geven de
richting aan, maar je moet als ac
