15 spectrum
door nanotechnologie
Dagboek van de aarde
"WêÊÊÊê
PZC
Zaterdag 6 september 2008
James Bond scheurde al rond in
een onzichtbare auto, wij doen
dat in de toekomst wellicht ook.
Onderzoekers van de
Universiteit van Californië
maakten twee materialen die al
bijna geschikt zijn voor een
'onzichtbaarheidsschild'.
door Jorine Zandhuis
Het ideale 'onzichtbaarheids-
schild' is gemaakt van stof
fen die een lichtstraal zo af
buigen, dat ze om het voor
werp vloeien. Achter het
voorwerp komen ze weer
samen als een rots in een rivier waar water
omheen stroomt. Er wordt geen licht te
ruggekaatst naar onze ogen. We zien dus
niets. Dit krommen van licht berust op re
fractie, een bekend optisch fenomeen, dat
ontstaat doordat de snelheid waarmee
licht reist per medium verschilt. In lucht
kan licht zich bijvoorbeeld veel sneller
voortplanten dan in water. Hierdoor veran
dert licht van richting wanneer het van
lucht naar water overgaat: een rietje in een
glas water lijkt geknakt.
De brekingsindex van een materiaal be
paalt in welke mate het licht verbuigt. Na
tuurlijke stoffen hebben een positieve bre
kingsindex. Zij knikken een deel van het
licht dat op hen valt richting het voor
werp. Het andere deel kaatsen ze terug, zo
dat wij het zien. De materialen van de
Amerikaanse geleerden hebben juist een
negatieve refractie-index. Deze goedjes
krommen lichtstralen van een object af en
weerkaatsen de lichtgolven niet.
Jason Valentine, een van de Amerikaanse
geleerden, zegt in een interview met pers
bureau Reuters: „Als je een vis in het wa
ter ziet, lijkt deze verder weg te zijn dan
hij werkelijk is. Dit komt door de positieve
refractie. Bij negatieve refractie lijkt de vis
juist boven het wateroppervlakte te zwem
men."
Materialen met een negatieve brekingsin
dex komen in de natuur niet voor. Weten
schappers moeten ze maken. Ze noemen
hun creaties linkshandige metamaterialen.
Eén van de stoffen uit Californië bestaat
uit zilveren nanodraadjes verweven met
aluminiumoxide. De tweede heeft afwisse
lende laagjes zilver en magnesiumfluoride
van 30 tot 50 nanometer dik. In deze sta
pels zijn heel kleine gaatjes geschoten. Het
zijn niet de eerste linkshandige materialen,
maar ze zijn bijzonder omdat ze driedi
mensionaal zijn en heel fijne structuren op
nanoschaal hebben. Hoe kleiner de op
bouw, hoe kleiner de golflengtes waarvoor
de stof werkt.
Zichtbaar licht heeft vrij kleine golven. De
Amerikaanse maaksels werken in dit be
reik. De eerste metamaterialen interacteer
den alleen met de grote microgolven. Daar
na werden steeds kleinere golflengten be
reikt. De nieuwe stoffen werken voor infra
rood en rood licht. De zoektocht gaat ver
der naar nog fijnere structuren die voor al
le kleuren zichtbaar licht bruikbaar zijn.
Dan komt onzichtbaarheid echt dichtbij.
Dode pinguïns in Brazilië
Op het strand van de Braziliaanse badplaats
Florianópolis zijn ruim tweehonderd dode
pinguïns aangespoeld. De dieren zaten onder
de olie, die volgens een milieuambtenaar
waarschijnlijk uit een tanker was gelekt.
Welk schip de boosdoener was, valt vanwe
ge het drukke scheepvaartverkeer voor de
Braziliaanse kust moeilijk te achterhalen. Dit
jaar zijn al duizenden dode of verzwakte
pinguins op de Braziliaanse stranden aange
spoeld, tot aan de kust van de deelstaat Rio
Grande do Norte toe, vlakbij de evenaar.
Mini-tsunami's
Een reeks hoge golven langs de westkust van
Zuid-Afrika en Namibië, eind augustus, blijkt
waarschijnlijk te zijn veroorzaakt door onder
zeese aardbevingen, waardoor zandmassa's
op de zeebodem zijn gaan schuiven. Dat is
de conclusie van Zuid-Afrikaanse onderzoe
kers die zich over het fenomeen hebben ge
bogen. Op 20 en 21 augustus kwam het zee
water drie keer binnen zes uur tijd een stuk
omhoog, waarbij lichte schade aan de kust
ontstond. In St. Helena Bay raakten enkele
gebouwen beschadigd.
Tropische cyclonen
Na al het geweld van Gustav trok ook nog
de orkaan Hanna over Haïti. Dat werd 61
mensen noodlottig. Daarna koerste Hanna
op het zuidoosten van de Verenigde Staten
af. De orkaan Ike trok in de richting van de
Bahama's, en in de buurt van de Kaapverdi-
sche Eilanden kwam de storm Josephine tot
ontwikkeling. Voor de westkust van Mexico
spookte de tropische storm Karina enige tijd
rond.
xm,
Aardbevingen
ln het grensgebied van de Chinese provin
cies Sechuan en Yunnan kwamen bijna veer
tig mensen om het leven door een aardbe-
Bron: Earth Enviroment Service
ving met een kracht van 6,1 op de schaal
van Richter. Er vielen vijfhonderd gewonden.
De schok deed zich voor langs dezelfde
breuklijn als de aardbeving van 12 mei, waar
bij bijna 70.000 doden vielen. De provincie
Adiyaman in het zuidwesten van Turkije
werd opgeschrikt door een aardbeving met
een kracht van 5,1. Zover bekend waren er
geen slachtoffers. Er waren ook aardbevin
gen op het Noorder-Eiland van Nieuw-Zee-
land en op het Indonesische eiland Sulawesi.
Dierenrechten in Zwitserland
Zwitserse dieren kunnen zich sinds 1 sep
tember verheugen in vergaande rechten. Zo
is het bijvoorbeeld verboden levende goud
vissen door de wc te spoelen. Huisdieren als
papegaaien en hamsters mogen niet meer in
eenzame opsluiting worden gehouden en
schapen en geiten moeten ten minste 'oog
contact met hun soortgenoten' kunnen ma
ken. Varkens hebben recht op een wasbeurt
nadat ze in de modder hebben liggen rollen.
J\ 'x r* f0
I
;r
