9 spectrum
'Op een dag goot m'n vader benzine uit de tank van
z'n brommer over me heen en stak me in brand'
PZC
Zaterdag 6 september 2008
kinderheksen
Deborah (midden)
omgeven door haar
'broertjes en zusjes'.
een boom vastgebonden was. „Mijn vader en de
ouderlingen van de kerk beschuldigden mij ervan
een heks te zijn. Ik laat mijn enkels aan iedereen
zien, als bewijs hoe wreed de heksenjacht is."
De stem van Deborah (li) klinkt als een klokje. Ze
zingt voortdurend religieuze gezangen en de vroe
gere wereldhit We are the world, we are the child
ren. Aan haar voeten snuffelt een hond terwijl ze
haar relaas vertelt.
„Mijn ouders gingen scheiden. Ik bleef bij mijn va
der, die een nieuwe vrouw in huis haalde. Terwijl
ik speelde met mijn nieuwe stiefzusje riep zij dat
ik een heks was. Mijn stiefmoeder had volgens
haar opeens het antwoord waarom ze niet zwan
ger raakte van mijn vader. Ze zei dat ik haar on
vruchtbaar maakte en wel een heks moest zijn."
Zoals de meeste kinderen in het opvangcentrum
gaf Deborah uiteindelijk toe een heks te zijn. Ze
deed dat om een einde te maken aan de afranselin
gen die ze voortdurend kreeg, zowel thuis als in de
kerk. „De dominee had mijn ouders opgedragen
het kwade uit me te slaan. Alleen op die manier
kon ik volgens hem genezen."
Ze voelt zich geborgen en gelukkig in het opvang
centrum. De andere bewoners beschouwt ze als
broertjes en zusjes. De kinderen klampen zich vast
aan elke volwassene die op bezoek komt. Ze kun
nen niet genoeg krijgen van fysieke warmte en
aandacht. Menig kind valt leunend tegen een be
zoeker in slaap. Deborah houdt mijn hand vast ter
wijl ze haar verhaal vertelt. Ze knijpt erin als ze
haar grootste geheim deelt. „Ik wil actrice wor
den!"
In Esit Eket heeft nog nooit iemand van Harry Pot
ter gehoord. Toch behoren heksen tot het dagelijk
se leven. Traditionele natuurgodsdiensten, die on
danks de komst van christendom nog altijd een be
langrijk deel van het leven zijn, staan bol van goe
de en kwade geesten. „Dat leverde soms een inci
dent op, waarbij een volwassene van hekserij wer
den beschuldigd. Maar nooit op zulke grote schaal
als nu met de kinderen", vertelt verzorger Monday
Udo, de gepensioneerde boekhouder die voor de
kinderen opa is.
De heksenjacht escaleerde toen ex-actri-
ce Helen Ukpabio de populaire dvd
Het einde van het Boze maakte. Het is
een film over kinderheksen en toont
hoe ze bezeten raken. Het laat ook zien hoe de
door de actrice opgerichte Liberty Church tegen
vergoeding het kwade kan verdrijven.
Monday Udo: „In Nigeria draait alles om geld en
binnen de kortste keren zagen predikers en profe
ten van de honderden religieuze stromingen
brood in kinderheksen. Tegen betaling genezen
kinderen van de hekserij."
De rolprent viel in vruchtbare aarde in en rond
Esit Eket. Het grootste deel van de bevolking is
straatarm, terwijl ze leven in een gebied waar enor
me rijkdom stroomt door pijpleidingen die kris
kras door het landschap lopen. Het zuiden van Ni
geria zorgt ervoor dat het land de grootste oliepro
ducent van Afrika is. Slechts een klein percentage
van de bevolking profiteert en de wanhopige ar
men zoeken een schuldige voor hun armoede.
Udo: „De kinderheksen waren een uitkomst.
Ouders begrijpen opeens waarom ze geen baan
hebben, geen geld voor scholing van hun kinde
ren en waarom ze lijden aan ziekten zoals aids."
Het opvangcentrum bestaat uit enkele simpele be
tonnen gebouwtjes, waar de kinderen slapen en
onderwijs volgen. Het centrum begon met een
man die enkelen van de gebrandmerkte kinderen
in zijn eigen huis opnam. Al snel moest hij bij de
overheid van de deelstaat Akwa Ibom, waarin Esit
Eket ligt, aankloppen voor hulp. Inmiddels zorgt
een klein team voor de kinderen, met hulp van
vrijwilligers die ook niet in het bestaan van hek
sen geloven.
Op straat antwoorden mensen met zwijgen op vra
gen over heksen. Langs de brede straat die Esit
Eket in tweeën snijdt, staan ontelbare reclamebor
den die religieuze groepen aanprijzen: de Wonder
kerk, de Welvaartskerk, de apostolische Welkom-
kerk. De predikers houden de kerkdeuren op slot
voor buitenstaanders. Een paar weken geleden
nam de deelstaatregering een wet aan voor be
scherming van kinderen. „Die moet het makkelij
ker voor ons maken rechtszaken aan te spannen
tegen predikers, profeten en ouders. Met de proces
sen hopen we mensen af te schrikken om kinde
ren als heksen te bestempelen", vertelt verzorger
Monday Udo.
Hij vermoedt dat er veel meer kinderen in afgele
gen dorpen rondzwerven. „En dan zijn er nog de
kinderen die zijn vermoord in de heksenjacht. Bu
ren, familieleden en vrienden zwijgen als een als
heks gebrandmerkt kind opeens verdwijnt."
