Het oude Zeeland
spreekt
Monumentenda
36 I Zaterdag 6 september 2008 PZC
De Open Monumentendag heeft
dit jaar een ruim thema: Sporen.
Het kunnen sporen zijn in het
landschap, in steden en dorpen,
en in monumentale gebouwen.
Echt makkelijk is zo'n ruim the
ma overigens niet. Welke lijn
moet je als provincie, als gemeen
te, als monumentenbeheerder
kiezen? Je kunt moeilijk je hele
hebben en houden in de aanbie
ding gooien. Elk gebouw, elke
straatsteen, elke sloot knipoogt
op een eigen wijze naar het verle
den.
In Zeeland heeft de themakeuze
tot brede programma's voor de
open monumentendag geleid.
Veel kerken en molens, monu
mentale woningen en bedrijfsge
bouwen. Misschien ligt er een
iets sterker accent op landschap
pelijke elementen, zoals vliedber
gen en oude verdedigingswerken.
Wat dat betreft heeft Zeeland
met twee vikingenburgen - in
Oost-Souburg en Burgh - nog al
tijd een streepje voor. Van de
meer dan duizend jaar oude ver
dedigingsgordel langs de West-
Europse kust zijn alleen deze
exemplaren gaaf bewaard geble
ven. Eerder dit jaar is de ringburg
op Schouwen lichtjes opgeknapt,
met herstel van een deel van de
wal met palissade en een vlonder
pad. Voldoende om een idee te
krijgen van omvang en ligging.
Zo ligt het Zeeuwse landschap
vol met herinneringen. De vlied
berg bij Wemeldinge stamt uit
een tijd, toen er plaatselijke delta
plannen werden uitgevoerd om
familie en vee boven water te
houden. Er zijn er meer, maar
die van Wemeldinge is de hoog
ste.
Soms stuit je in een stadje, zoals
in Sluis, op een oude begraaf
plaats. Vergeten en verdwenen
krijgen de zerken van het Sint
Janskerkhof opeens weer beteke
nis, als iemand zich er druk om
maakt. In het Schouwse gehucht
Eikerzee is het al niet anders.
Richting Scharendijke ligt er
links achter een hekje een heu
vel, met daarop verspreid nog vijf
graven. Hier stond tot in de jaren
vijftig van de vorige eeuw de her
vormde kerk. Landbouwer Adrie
Koster, die zijn tuin spit, weet dat
het puin van de kerk als erfver-
harding is gebruikt voor een nieu
we boerderij aan de Florisweg,
iets verderop. Een van de deels ge
broken grafstenen meldt: Jacob
Schalkwijk, oud-burgemeester
van Ellemeet en Eikerzee,
1805-1898, onderscheiden in de
Orde van de Nederlandse Leeuw
en Ridder in de Orde van de Ei
ken Kroon. Het is een graf met
een mooi uitzicht over het
Schouwse platteland.
Borsele:
Baarland: NH Kerk, 13.00 uur: optreden
Zeeuwse Koorschool, 13.30 uur:
opening/prijsuitreiking, 14.30 uur: blok
fluitensemble, 15.00 uur: orgel/ blokfluit-
muziek; Hofdstede d'Awen Polder, audiovi
suele toelichting op bouwconstructie en
historische context, expositie, 15.00: uur
vertelling (aanmelden: 0113-639209/
mail@g-achttien88.nl); prijsvraag en speur
tocht voor kinderen in bibliotheek; specia
le busdienst langs de monumenten in
heel Borsele; Borssele: Korenmolen Hoop
en Verwachting, foto-expositie; 't Hof
Monster, 15.30 uur: optreden St. Dansz;
Driewegen: Samen op Weg Kerk; Elle-
woutsdijk: Fort Ellewoutsdijk, op aan
vraag rondleidingen, wandelexcursies. De
Southern Assocation For Historie Re-en-
actments heeft een kamp opgeslagen dat
een legereenheid uit Texas uitbeeldt, perio
de 1861-1865. Schietdemonstraties, 13.00-
16.00 uur; 's-Gravenpolder: Protestantse
gemeente, met cabaret/kleinkunst en mu
ziek door Domino; NH Kerk; Molen De
Korenhalm, cabaret kleinkunstgroep Do
mino tussen 13.00-17.00 uur; 's-Heer Abts-
kerke: Protestantse gemeente, expositie;
Molen De Poel; 's-Heerenhoek: Parochie
H. Willibrordus, 16.00: optreden Zeeuwse
Koorschool; Heinkenszand: Protestantse
gemeente Dorpskerk; Schaapskooi, nieu- t
we expositie; Travalje, smederij Zuidweg,
14.00 uur: paard beslaan; molen De Vijf
Gebroeders, dweilorkest de Zandlopers, c
14.00-16.00 uur; RK Kerk H. Blasius, volks
dansvereniging Oberon; Hoedekenskerke:
Protestantse gemeente, 's middags harp
muziek; de Koutermolen, expositie; Kwa-
dendamme: RK Bonifatiuskerk, 14.00 uur:
optreden Zeeuwse Koorschool, diapresen
tatie; Nisse: Mariakerk, foto-expositie, or
gelspel om 13.00 uur; Molen De Poel;
Oudelande: 't Hof Tien Gemeten, doorlo
pend bolussen bakken in de bakkeet; Ove-
zande: 't Hof Acht is meer dan Duizend;
RK Kerk van parochie O.L.V. Hemelvaart,
15.00 uur: optreden Zeeuwse Koorschool.
Goes:
Goes: (binnenstad) openingsconcert,
9.45-10.00 uur; stadsrondleidingen,
14.00-16.00 uur; bekendmaking program
ma, 11.00-16.00 uur; afsluiting, 16.00 uur;
muziekschool; ringsteken met sjezen door
ringrijdersvereniging Zuid-Beveland bij
de Steenen Brug; Werkplaats van
edelsmid/ontwerper Mare de Regt, Vlas-
markt 10, expositie; schippersvereniging
Houthaven (meer op internet); ambachts
centrum Hollandse Hoeve, met o.a. de
monstraties smeden en bloemenwerk van
De ringwalburg van Burgh.
foto Marijke Folkertsma
Vliedberg bij Wemeldinge. foto Dirk-jan Gjeltema
Sint Janskerkhof in Sluis. foto Peter Nicolai De begraafplaats van Eikerzee
