spectrum 4s
verkommeren
in Spanje
Poolse tandarts
PZC
Zaterdag 30 augustus 2008
STANDPLAATS
POLEN
door
Elro van den Burg
Een bezoek aan de tandarts heb ik
sinds mijn verhuizing naar Polen
zes jaar geleden steeds weten uit te
stellen. Ik heb nooit een bijzonde
re drang gehad om naar de tandarts te
gaan en de aanblik van de meeste gebitten
hier is niet bemoedigend. Maar nadat ik
's nachts een paar keer met voortdurende
pijn in mijn onderkaak wakker ben gewor
den, moet het er toch van komen. Mijn
nieuwe tandarts zit bij mijn schoonouders
om de hoek in het provincieplaatsje Parc-
zew in Oost-Polen.
Tandarts Karolina is een goedlachse vrouw
van in de dertig. Met haar grove bouw en
motoriek zou je niet verwachten dat ze
een van de besten in haar vak is. Ze
heeft een tijdje in een praktijk in
Warschau gewerkt en doet niet on
der voor een gemiddelde vakgenoot
in Nederland. Ze stelde vast dat een
wortelkanaalbehandeling noodzake
lijk was. Aan mijn verzoek om een
verdoving voldeed ze zonder pro
bleem, maar ze begon wel een lang
betoog over sterke vrouwen en
zwakke mannen die pijn niet kun
nen verdragen. Fijn, dacht ik, een
tandarts die begrip voor je heeft.
De meeste Polen tonen bij een scha
terlach een flinke serie gaten in hun
gebit. Dat begint bij de meesten al
vroeg. Uit recent onderzoek van het
Poolse ministerie van Volksgezond
heid blijkt dat slechts 13 procent van
de kinderen van 6 jaar nog over een
gaaf gebit beschikt.
Dat zegt echter niet zo veel over de
tandheelkunde in het land. Die is
van hoog niveau. De tandartsen trek
ken zelfs veel klanten uit het buitenland.
Die laten hun gebit in Polen renoveren
vanwege de tarieven en de goede reputatie
van de tandheelkunde hier. Volgens schat
tingen van het bureau van toerisme gin
gen er alleen al in 2006 zo'n 160.000 bui
tenlanders naar een Poolse tandarts.
Wie de prijzen ziet, begrijpt hoe dat komt:
een wortelkanaalbehandeling kost in dit
land 40 euro en het zetten van een eenvou
dige porseleinen kroon 90 euro.
Voor de meeste Polen echter ligt een gang
naar de tandarts niet zo voor de hand. Het
ziekenfonds vergoedt slechts een klein
deel van de kosten: voor gebitscontrole
2 euro en voor het vullen van een gaatje
1,25 euro tot 2,50 euro. In Parczew moet
een flink deel van de bevolking rondko
men van 150 euro in de maand. De kosten
van de tandarts zijn voor velen dan ook
niet op te brengen.
Als ik enkele weken later voor de tweede
keer bij Karolina in de stoel zit om de be
handeling af te laten maken, maakt ze de
kies weer open. Een verdoving is deze keer
niet nodig, bezweert ze. Ik zou niets moe
ten voelen, want de zenuw moet sinds de
eerste behandeling dood zijn. Toch ben ik
niet gerust als ze een naald van 2 centime
ter in mijn kies steekt. Het duwen en trek
ken in de wortel lijkt een eeuwigheid te
duren en de zenuw tot leven te brengen.
Midden in de behandeling wordt het me
te veel. Ik stap uit de stoel met de spuug-
lap en de watten nog in mijn mond en eis
alsnog een verdoving. Zonder morren
geeft ze me die.
Mijn Poolse schoonvader lacht meewarig
om het verhaal. Een verdoving heb je toch
niet nodig en kiespijn kun je volgens hem
het beste oplossen door de kies direct te la
ten trekken. Zijn eigen gebit laat dan ook
een paar gapende gaten zien.
Toch houd ik Karolina aan. Bij haar voel ik
me steeds een echte buitenlander als ik me
laat verdoven.
Pensionado's
AWBZ voor pensionado's
Bij Koninklijk Besluit werden Nederlanders die in
het buitenland wonen in 2000 uitgesloten van
zorg via de AWBZ. Na felle protesten van de pen
sionado's werd twee jaar later de vrijwillige AW-
BZ-verzekering ingevoerd, maar vier jaar later al
weer afgeschaft.
ledereen in het buitenland die vanaf die datum
een beroep op de AWBZ doet, krijgt nul op re
kest. Wie vóór 1 januari 2006 al zorg ontving,
blijft in de overgangsregeling.
- Nederlanders in het buitenland dragen via hun uit
kering wel AWBZ-premie af, maar die is aangepast
aan het voorzieningenniveau van het woonland. In
Spanje is de 'woonlandfactor' 35 procent van de
premie die in Nederland betaald wordt. Maar daar
krijg je in Spanje niets voor terug, zeggen zorgver
leners.
De belangengroep KB-746 wil nu dat Nederlanders
in het buitenland gewoon de volle premie beta
len en ook volledig aanspraak kunnen maken op
zorg, zoals dat 65 jaar lang goed heeft gefunctio
neerd. Om het geld hoeft de regering het niet te
laten: de zorg die de Nederlandse instellingen in
Spanje aanbieden, is 27 procent goedkoper dan
die van de zorginstellingen in Nederland.
Het beeld van de Nederlandse
pensionado, met een glas wijn
bij het zwembad onder de
Spaanse zon, is enorm
opgeblazen. Zegt Ruurd Braams,
zorgverlener aan de Costa Brava.
Het aantal schrijnende gevallen
dat slachtoffer is van de 'nieuwe
gezondheidszorg' in Nederland
neemt volgens hem
angstwekkend toe.
tekst en foto's Henk van den Boom
Achterin de onverzorgde tuin
zitten drie oude mannen op
een bankje. Het lijkt alsof ze
slapen. Rechts zit oma met
de ogen dicht aan een witte
plastic tafel vol vogelpoep, temidden van
luidruchtige kinderen en kleinkinderen
die bij haar op bezoek zijn. Residencia
Sant Marti. Met veel kunst- en vliegwerk
en voor veel geld heeft Linda (65) een plek
weten te bemachtigen in dit verpleeghuis,
dichtbij het ziekenhuis van Palamos. Zo
kan ze haar chemotherapie afmaken. „Als
ik hier moest blijven, zou ik er een eind
aan maken", zegt ze zonder aarzelen.
Als de chemo aanslaat, mag Linda over
een paar weken naar Nederland. Haar man
achterna, die vorige maand werd opgeno
men in het Amsterdamse verpleeghuis
Beth Shalom. Alsof dat zomaar ging. Lin
da: „Ik kreeg het gevoel alsof ik een asiel
zoeker ben in eigen land."
Het was een lang gevecht tegen starre re
gelgeving die stikt van de hiaten, zegt
Ruurd Braams, directeur van de thuiszorg
instelling Creu Costa Catalana. „Als dit het
enige geval was, vooruit dan maar. Maar
het gaat minstens om tientallen, alleen al
in Spanje."
Braams was enkele maanden in touw om
voor het echtpaar een plek te bemachtigen
in een Nederlands verpleeghuis. „Iedereen
bij wie ik aanklopte, wenste me veel suc
ces, maar ze konden me niet helpen."
Pas toen Braams de 'bijl erin zette', kwam
er een oplossing, voor slechts dit ene geval.
„Ik heb de zorgautoriteiten gedreigd dat ik
ze in de auto zou zetten en ze over de
grens bij het eerste het beste wegrestau
rant zou achterlaten. Dan had ik bij de poli
tie gemeld dat er een man in een rolstoel
en een vrouw met een koffertje in verwar
de toestand waren aangetroffen. Daarna
was ik teruggereden naar Spanje."
Zorgverleners die tien jaar geleden naar
