Het lange herstel
Heden ik, morgen gij
1 6 I Woensdag 27 augustus 2008 PZC
Aan het eind van de
zwangerschap de dood in de
ogen kijken, overkomt
vrouwen met het
HELLP-syndroom, een
ernstige vorm van
zwangerschapsvergiftiging.
Het herstel kan jaren duren.
Daar is soms maar weinig
begrip voor.
door Mandy Pijl foto CPD
n de 34e week van haar zwan
gerschap voelde Linda Hen-
drix zich grieperig. Ze had
hoofdpijn, was misselijk en
had een snoerende pijn in
haar bovenbuik. Ze werd acuut in
het ziekenhuis opgenomen, waar
ze na een paar dagen de diagnose
kreeg: ze had het voor haar en
haar ongeboren baby gevaarlijke
HELLP-syndroom.
„Hoewel ik sterk het gevoel had
dat mijn kind eruit moest omdat
hij gevaar liep, heb ik nooit écht er
varen hoe ziek ik was", vertelt
Hendrix, die een spoedkeizersne-
de onderging, waarna haar zoon
Nick werd geboren. „Het was alsof
HELLP het deel van mijn herse
nen uitschakelde, dat ervoor zorgt
dat je kunt nadenken. Ik besefte
niet wat er gebeurde, mijn lichaam
was enkel bezig te overleven."
Ook na de bevalling was Hendrix
er voor haar gevoel niet werkelijk
bij. Het besef van wat haar was
overkomen en in wat voor toe
stand ze een kind op de wereld
had gezet, kwam pas na negen
maanden. „Ik kreeg flashbacks van
de onderzoeken, de keizersnede,
de eerste levensweek van Nick.
Nick huilde veel, ik vond dat dat
mijn schuld was. Door mij was hij
eerder geboren. Ik voelde me een
slechte moeder."
Volgens gynaecoloog Louis Peeters
van het Academisch Ziekenhuis
Maastricht, die is gespecialiseerd
in gecompliceerde zwangerschap
pen en onderzoek doet naar de li
chamelijke en psychische gevolgen
van HELLP, lopen vrouwen door
het syndroom vaak een trauma
op. „Stel je voor: je bent een jonge
moeder, staat middenin het leven
en ineens word je doodziek. Je
kind moet, omwille van jouw ge
zondheid, te vroeg geboren wor
den en heeft daardoor een ver
hoogde kans op complicaties."
Die ervaringen zijn volgens Peet
ers zo'n zware last, dat de gevol
gen ervan lang kunnen doorwer
ken. Na HELLP volgen psychische
en lichamelijke klachten, met een
lange herstelperiode. Volgens Peet
ers duurt het lichamelijke herstel
ongeveer een halfjaar en kunnen
klachten als depressiviteit en ge
heugen- en concentratieproble
men veel langer aanhouden.
Nick, het zoontje van Linda Hen
drix, is inmiddels 3V2. Nog steeds
gaat ze gebukt onder de gevolgen
van HELLP, ook nu ze een tweede
kind heeft. „Ik heb steeds vaker
hoofdpijn en kan me moeilijk con
centreren. Het rumoer van een
druk café is me al snel te veel. Ik
ben chronisch moe, labiel en regel
matig depressief. HELLP heeft me
erg veranderd."
In haar omgeving stuit ze op onbe
grip. „Voor mijn kinderen zou ik
mijn leven geven, maar niemand
begrijpt dat dat bijna letterlijk is ge
beurd. 'Klim op die roze wolk, kijk
toch in de wieg', zeiden ze toen
Nick net was geboren. Dat onbe
grip vind ik het ergste."
Counselor Caroline Renette, die
elf jaar geleden zelf HELLP had,
heeft daar wel een verklaring voor.
„Mensen begrijpen de impact van
HELLP niet. Ze zien dat je een ge
zond kind hebt, dat je nog leeft.
'Waar zeur je nog over', zeggen ze
soms letterlijk. Daarom stoppen
veel vrouwen met vertellen over
wat ze hebben meegemaakt."
Renette geeft workshops aan vrou
wen die moeite hebben na HELLP
verder te gaan. „Wat ze meege
maakt hebben, is verschrikkelijk,
maar in wezen zijn ze niet veran
derd. Ik zoek met ze naar hun
kracht en kwaliteiten. Ergens zit
nog die sterke vrouw, het is belang
rijk dat weer te beseffen."
Wat is HELLP?
Het HELLP-syndroom wordt meestal vanaf de 26e zwangerschapsweek
ontdekt. Het is een ernstige vorm van zwangerschapsvergiftiging, waarbij
er te weinig bloedplaatjes in het bloed zitten. Die zijn nodig om bloed
te laten stollen. Ook is de leverfunctie verstoord.
Oorzaak van deze afwijkingen is een slecht functionerende placenta. Na
de bevalling, als de placenta is verwijderd, verdwijnen de klachten. Om
die reden wordt het kind in veel gevallen voortijdig gehaald.
Ernstige pre-eclampsie, zoals zwangerschapsvergiftiging ook wel heet, in
clusief HELLP, komt jaarlijks bij zo'n 2 procent van alle geboorten in Ne
derland voor. Het gaat om ongeveer 3.600 vrouwen. Ongeveer de helft
daarvan heeft tenminste voor een deel ook HELLP, 20 procent heeft zuive
re HELLP.
Partnerworkshop
Caroline Renette organiseert
naast de workshop voor alleen
vrouwen, ook een bijeenkomst
voor vrouwen en hun partner
over hoe verder te gaan na
HELLP. „Partners staan erbij en
kijken ernaar, dat geeft ze een
ongelofelijk machteloos ge
voel. Bovendien uiten ze hun
emoties niet."
Meer informatie: www.hellp.nl
HUISARTS
door Paul van Dijk
Sinds kort ben ik in het bezit van
een spreekwoordenboek. In een ge
woon woordenboek lees je niet een
paar bladzijden achter elkaar. In spreek
woordenboeken is dat wel leuk omdat
achter elke uitspraak de betekenis en de
herkomst wordt uitgelegd.
Bovendien geven de meeste spreekwoor
denboeken ook spreuken, gezegdes en uit
drukkingen rond een bepaald thema.
Zo vind je onder het hoofdstuk 'ziekte en
gezondheid' bekende spreekwoorden als:
'zachte heelmeesters maken stinkende
wonden', 'als ik geen jeuk heb, hoefik
ook niet te krabben' en 'onkruid vergaat
niet'. Sommige spreekwoorden kwamen
me niet bekend voor. 'Koorts vreet vlees',
kende ik niet. Het betekent dat mensen
met koorts weinig eten, veel transpireren
en daardoor snel afvallen. De koorts lijkt
het lichaam op te eten.
Spreekwoorden die niet verklaren, maar
beschrijven, zijn het populairst. 'Heden
ik, morgen gij', 'als de hemel naar bene
den valt, hebben we allemaal een blauwe
hoed'. Voor de meeste mensen is een be
schrijving ook meteen een verklaring.
'Stof zijt gij en tot stof zult gij wederke
ren'. Men begrijpt in één zin - deze is af
komstig uit de Bijbel - hoe het zit. Een
spreekwoord is een honderden jaren
oude erfenis, waarin het leven wordt ge
comprimeerd tot één uitspraak.
In het adembenemende boek De waarne
mer (Wim Kayzer, 2004) is de hoofdper
soon een huisarts. Deze stadsdokter ge
bruikt spreekwoorden en gezegdes om
zijn patiënten moed in te spreken. In het
merendeel van zijn spreekuurconsulten
zou dit goed werken.
Favoriet zijn: 'komt tijd, komt raad', 'kra
kende wagens lopen het langst', 'wat niet
weet, wat niet deert' en 'angst is een
slechte raadgever'. Afhankelijk van de
kwalen stelde hij ze gerust met 'geen zor
gen voor de dag van morgen', 'de mens
lijdt het meest onder het lijden dat hij
vreest' of'van het concert des levens
krijgt niemand een program'.
Hij gaat zelfs zo ver dat hij zelf gezegdes
voor bepaalde patiënten bedenkt omdat
hij van mening is dat een spreekwoord
onmiddellijk vertrouwen geeft aan de zie
ke. 'Wie honden hoort, moet niet direct
Een dokter geeft zijn patiënt
informatie, geen algemeenheden
aan wolven denken', 'alleen wie in spo
ken gelooft, ziet ze ook' en 'wie niet van
het leven houdt, is een gemakkelijke
prooi voor de dood'. De huisarts in het
boek van Wim Kayzer is van mening dat
een spreekwoord of gezegde samengebal
de wijsheid is, die appelleert aan de basis
van het bestaan. Het maakt veel woorden
overbodig.
Zelf gebruik ik nooit spreekwoorden in
de spreekkamer. Of hooguit met een knip
oog. Ik zou me als patiënt afgescheept
voelen bij een dokter die je naar huis
stuurt met de boodschap 'geen koe zo
iibcr vb 1 fi "'M ,v ,-rli wo V' 8 'rn f l
bont of er zit een vlekje aan'. Ook een be
wegingsadvies in de vorm van 'rust roest'
lijkt me slechter dan gewoon Nederlands.
Ik zie meer in de uitkomsten van een re
cente publicatie van het onderzoeksinsti
tuut Nivel in het Britse medische tijd
schrift BMC Family Practice. Daaruit
komt naar voren dat patiënten die met al
ledaagse klachten bij de huisarts komen,
het meest gerustgesteld zijn door een dui
delijke uitleg van de klachten en een hel
dere voorstelling van het verloop van de
klacht (de prognose).
Mevrouw De Jong, die met keelpijn op
mijn spreekuur komt, moet weten dat je
hiervan een aantal dagen flink ziek kan
zijn. Vaak is er hoge koorts, pijn bij het
slikken, eten gaat moeilijk en je voelt je te
rot om iets te doen. Belangrijk voor me
vrouw De Jong is te weten dat de klach
ten met of zonder medicatie na vijf da
gen weer over zijn. Mocht dat niet het ge
val zijn, dan is het goed opnieuw te laten
kijken. Met deze uitleg kunnen patiënten
goed uit de voeten en zelden is er dan be
hoefte om allerlei medicatie te beginnen.
Maar het zou me iets te ver gaan me
vrouw De Jong gerust te stellen met 'de
tijd heelt alle wonden'.
<1 sr in.; :r: ab pftoW nsiK!
