Gezondheid
Gemaskeerde hoge bloeddruk,
de StilstC killer
'M
WËEBÈËL
Ernst van astma neemt
af bij puberjongens
Oorontsteking kan
tot overgewicht leiden
COPD-patiënt gebaat Ploegendiensten zijn
bij luchtwegverwijders niet per se ongezond
PZC
Maandag 25 augustus 2008 1 9
Je ziet hem niet, voelt hem
niet en op het spreekuur
kan zelfs de dokter hem niet
vinden. Niettemin lijdt
minstens een op de twaalf
mensen aan 'gemaskeerde
hoge bloeddruk'. Toch kun
je deze stille killer opsporen.
Gewoon thuis.
door Will Gerritsen
ijn probleem is",
tobt G.K. op het
internetforum,
„dat ik bang ben
om mijn bloed
druk te (laten) meten; bij zelfme-
ting is de bloeddruk sterk ver
hoogd (180/100 soms), terwijl eer
dere metingen bij de (huis)arts
vaak een licht verhoogde (140/80)
bloeddruk uitwezen. Tijdens een
maximale inspanningstest bij een
sportarts was de bloeddruk zelfs
relatief laag."
Dikke kans dat G.K. aan een rela
tief kort geleden ontdekte vorm
van hoge bloeddruk lijdt: gemas
keerde hoge bloeddruk, ofwel ge
maskeerde hypertensie. Belangrijk
ste kenmerk: de dokter kan deze
ongezonde bloeddruk tijdens het
spreekuur niet vinden, ook al doet
hij de meting met manchet en
sfygmomanometer met de grootst
mogelijke precisie. „Het goed me
ten van de bloeddruk is gewoon
weg heel moeilijk. De bloeddruk
waarden fluctueren constant de he
le dag", zegt de Maastrichtse on
derzoeker Willem Verberk, die ver
schillende studies over gemaskeer
de hypertensie in (inter)nationale
Voor de huisarts kan het moeilijk zijn om de juiste bloeddruk te meten.
Hoge bloeddruk, ongezond
Hoge bloeddruk leidt tot hartfalen, aderverkalking (oorzaak van hart
en herseninfarcten) of tot het uitstulpen of openscheuren van slag
aders. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu is een
verhoogde bloeddruk verantwoordelijk voor 20 tot 30 procent van de
sterfte aan beroerte, hartziekten aan kransslagader en hartfalen. Medisch
topblad The Lancet berekende dat 'n kwart van de wereldbevolking ho
ge bloeddruk heeft.
vakbladen heeft gepubliceerd. Hij
laat een grafiek zien van iemands
bloeddruk gedurende een heel et
maal. Een grillig verlopende curve,
vol pieken en dalen. Het profiel-
plaatje van een zware bergetappe
in de Tour-krant is er niets bij.
Verberk: „Uit onderzoek blijkt dat
de bloeddrukmeting tijdens het
spreekuur de slechtste voorspeller
is van sterfte aan hart- en vaatziek
ten, in vergelijking met andere me
tingen. Eén keer meten op spreek
uur of visite: nee, daarmee kun je
geen betrouwbare diagnose stel
len." Toch is een solide meting
van levensbelang: verhoogde
bloeddruk is een belangrijke ver
oorzaker van (fatale) hart- en vaat
ziekten, maar kan ook bijdragen
aan nier- en oogstoornissen, en
aan dementie. Omdat je hoge
bloeddruk niet ziet en zelden
voelt, wordt hij ook wel eens een
stille killer genoemd. Gemaskeer
de hoge bloeddruk is dan mis
schien wel de stilste killer.
Verberk en zijn collega's van de
Universiteit Maastricht publiceer
den recent in de American Journal
of Hypertension een doorwrochte
analyse over hoe vaak gemaskeer
de hypertensie voorkomt. Zij hou
den het op 8 procent van alle vol
wassenen. Circa een op de twaalf
mensen boven de achttien jaar
heeft dus verborgen hoge bloed
druk. Een voorzichtige schatting:
in de medische literatuur kom je
waarden tot 45 procent tegen.
Gemaskeerde hoge bloeddruk is
schadelijk zo lang hij niet wordt
foto Lex van Lieshout/ANP
ontmaskerd en behandeld. Ver
berk: „De gezondheidsrisico's zijn
nagenoeg even groot als die bij
een 'gewone' hoge bloeddruk. Het
gevaar is dat deze patiënten niet
worden ontdekt, daarom geen be
handeling krijgen en dus extra ge
zondheidsrisico's lopen." Toch is
de fluisterstille killer betrekkelijk
makkelijk op te sporen. Je kunt ge
woon thuis je eigen bloeddruk
gaan opnemen, met een meter die
je in de winkel koopt. Volgens de
richtlijnen zou dat twee keer 's
morgens en twee keer 's avonds
moeten gebeuren, een week lang.
Het gemiddelde van die waarden
(de eerste dag telt niet mee) geeft
een betrouwbare indicatie van ie
mands bloeddruk.
Moeten we dan maar nu met zijn
allen naar de shop hollen om een
bloeddrukmeter aan te schaffen?
Verberk vindt dat niet zo verstan
dig: „Thuis je bloeddruk meten is
niet voor iedereen geschikt. Je
moet met het apparaat kunnen
omgaan. Bovendien kunnen som
mige mensen zo geobsedeerd zijn
of raken door hoge bloeddruk, dat
die door hun nervositeit vanzelf
omhoog schiet."
Thuis bloeddruk meten
Thuis zelf je bloeddruk meten
levert betrouwbaardere resul
taten op dan bij de huisarts.
Dat hebben drie grote Ameri
kaanse organisaties op het ge
bied van hart- en vaatziekten
onlangs in een gezamenlijke
wetenschappelijke verklaring
uitgesproken.
»- Expert Willem Verberk kan dat
alleen maar onderschrijven. Of
schoon hij sinds kort bij een be
drijf in bloeddrukmeters werkt,
raadt hij mensen niet aan om
zomaar een meter aan te schaf
fen. „Overleg altijd eerst met
je arts. Sommige huisartsen le
nen bloeddrukmeters uit voor
thuismetingen. Koop je zelf
een bloeddrukmeter: neem ap
paraat dat is goedgekeurd."
»- Op www.hartstichting.nl is een
overzicht van goedgekeurde
meters te vinden. Klik op
'Nieuws', 'Onze standpunten'
en dan op 'Bloeddruk: Zelf
bloeddruk meten'.
Hoe kan dat?
»- Waarom slaagt de dokter er
niet in 'gemaskeerde hoge
bloeddruk' te vinden? Expert
Willem Verberk: „Deze vorm
van hoge bloeddruk zie je vaak
bij rokers. Hoezo? Als je bij
voorbeeld een pakje per dag
rookt, dan heb je continu een
verhoogde bloeddruk. Ga je
voor een bloeddrukmeting
naar de dokter of het zieken
huis, dan moet je meestal even
wachten en kun je niet roken.
In die tijd daalt je bloeddruk."
Een aparte categorie betreft de
patiënten met een reeds ge
diagnosticeerde hoge bloed
druk, die derhalve bloeddruk-
verlagende medicijnen ne
men. Mogelijk werken die bij
voorbeeld slechts zes uur per
etmaal. Slikken ze het kort
voordat ze de bloeddruk bij de
arts laten meten, dan ziet de
dokter een vertekend resultaat.
Ook zijn er patiënten die bloed-
drukverlagers niet of amper
slikken, echter wel als ze bij
de dokter op controle moeten.
Zo zijn ze van het 'gezeur' af.
Hoge bloeddruk
Bij een bloeddruk van 140/90
mmHg, zoals gemeten door de
arts, is er sprake van verhoog
de bloeddruk. Een bloeddruk
van 120/80 mmHg geldt als
normale bloeddruk. Toch
neemt de kans op hart- en vaat
ziekten al vanaf een bloeddruk
van 115/75 mmHg toe. Een
bloeddruk van 120-139/80-89
mmHg betekent extra risico's
op een hoge bloeddruk.
jongens met astma hebben meer
kans dan meisjes dat de ernst er
van afneemt na begin van de pu
berteit. Overgevoeligheid van de
longen voor prikkels neemt bij jon
gens wel en bij meisjes niet af
stelt K. Tantisira (Harvard Medical
School, Boston) in het blad Ameri
can Journal of Respiratory and Cri
tical Care Medicine op grond van
gegevens van ruim duizend kinde
ren met astma. Weten welke facto
ren een rol spelen bij de afname
van astma kan nieuwe inzichten
opleveren voor astmabehandeling.
Zowel het op kinderleeftijd (vaak)
hebben van oorontsteking als het
laten verwijderen van keelamande-
len, gaat samen met een verhoogd
risico op overgewicht op latere leef
tijd. Dit meldde L. Bartoshuk (Uni
versity of Florida) op een congres
van de American Psychological As
sociation in Boston op grond van
gegevens van ruim 6.000 volwasse
nen. Hij vermoedt dat beide kun
nen leiden tot beschadiging van ze
nuwen die van belang zijn voor
smaak en dat zo een voorkeur ont
staat voor zoet voedsel.
foto ANP
Het gebruik van lang werkende
luchtwegverwijders - al dan niet
in combinatie met corticosteroï-
den - vertraagt bij mensen met de
chronische longaandoening COPD
verdere achteruitgang van de long
functie. Dit concludeert B. Celi
(Tufts University, Boston) in het
blad American Journal of Respira
tory and Critical Care Medicine op
grond van onderzoek onder ruim
5.000 patiënten. De beste manier
om de achteruitgang van de long
functie te vertragen, is overigens
stoppen met roken.
Niet alleen het sociale leven van
mensen in ploegendiensten is bij
een werkweek van minder dagen,
maar meer uren per dag (bijvoor
beeld 3 dagen van 12 uur) gebaat,
mogelijk draagt zo'n werkweek
ook bij aan een betere gezondheid.
Schadelijk voor de gezondheid is
zo'n werkweek in ieder geval niet.
Dit stelt C. Bambra (Durham Uni
versity) in het vakblad Journal of
Epidemiology and Community
Health op grond van een uitgebrei
de analyse van veertig onderzoe
ken over dit onderwerp.
