Met twee linkerhanden heen, voldaan terug
1
10 I Woensdag 30 juli 2008 PZC
Geen avontuur
Honderdduizenden jongeren gaan elk jaar op werkvakantie naar verre bestemmingen, waar het niet altijd even veilig is.
Heel soms gaat het mis. Vijf Nederlandse vrijwilligsters op bouwkamp in Kenia werden vorige week overvallen en
verkracht. „We trainen mensen om alert te zijn, maar je kunt altijd op het verkeerde moment op de verkeerde plek zijn
door Monique Prins illustratie Mark Reijntjens en Ronald Visser
Een bekende truc in
Colombia: op het
vliegveld staat een
bord met de waar
schuwing om goed
op je waardevolle be
zittingen te letten, er
lopen immers zak
kenrollers rond. De tip is echter niet
van de politie maar van de dieven
zelf! Veel reizigers tasten immers di
rect even hun broekzak of tas af om
te kijken of de portemonnee nog op
z'n plek zit. Wel zo handig voor de
zakkenrollers die zo precies weten
waar ze wezen moeten.
We gaan met z'n allen steeds meer
op reis naar verre bestemmingen.
Vooral jongeren kiezen vaker voor
een werkvakantie in het buitenland.
Sinaasappels plukken in de kibboets
in Israël, neushoorns beschermen in
Zuidelijk Afrika of een weeshuis op
knappen in de Oekraïne. Het betaalt
niet of nauwelijks, maar ze keren te
rug met een rugzak vol ervaringen
en adressen van vrienden. Ze ko
men waar veel toeristen vaak niet
komen. Maar dat houdt vaak ook in
dat het gevaar wat groter is.
De vele bemiddelingsbureaus voor
werkvakanties in het buitenland be
steden veel aandacht aan de veilig
heidsrisico's. Maar zelfs dan is een
tragedie als vorige week in Kenia
niet too procent te vermijden.
De vijf vrouwen (van 17 tot 25 jaar)
verbleven op een beveiligd terrein.
Toch wisten tien Kenianen het ter
rein binnen te dringen door eerst
een buurman te gijzelen. Daarbij wa
ren ze bewapend met een pistool,
speren en harken. De tragische ge
beurtenis is geen reden om werkva
kanties in risicogebieden stop te zet
ten. De christelijke organisatie Li
vingstone, verantwoordelijk voor de
uitzending van de vijf vrouwen,
heeft het project in Kenia tijdelijk
stopgezet maar gaat ervan uit dat
het op termijn weer wordt voortge
zet.
JoHo (goed voor 250.000 vrijwilli
gers per jaar) bemiddelt voor projec
ten over de hele wereld. „We probe
ren alle vrijwilligers zo goed moge
lijk bewust te maken van de risico's
ter plaatse", zegt Ramses Gabriëlse.
„Let goed op je spullen, neem geen
onnodige risico's, doe een slotje op
je rugzak, stap niet in je eentje in
een taxi. Dat helpt. Maar je kunt al
tijd op het verkeerde moment op de
verkeerde plek zijn."
JoHo heeft ook projecten in Kenia.
„Onze partners zitten aan de andere
kant van het land als waar die vijf
vrouwen zijn overvallen. Aan de
kust zijn meer toeristen en is de so
ciale controle groter. We trainen
mensen om alert te zijn maar Afrika
is nu eenmaal gevaarlijker dan Ne
derland."
Elk continent heeft zijn eigen geva
ren, zegt Gabriëlse. „In Afrika en La-
tijns-Amerika moet je vaak extra
alert zijn op beroving en verkrach
ting, in Azië is het relatief veiliger.
Al kun je natuurlijk net in dat deel
van India zijn waar plots een bom
afgaat."
Jongeren zoeken het avontuur op,
en geen avontuur is zonder risico,
zegt Arjan 't Hoen van Oppenheim
Travel dat vrijwilligers helpt aan een
plek in een kibboets in Israël.
Zeker in een land als Israël waar re
gelmatig aanslagen worden ge
pleegd, is veel aandacht voor de ge
varen vereist. „In de ene kibboets
loop je meer risico dan de andere",
zegt 't Hoen. „Vooral in kibboetsen
ten noorden van het Meer van Tibe
rias krijgen vrijwilligers trainingen
over wat ze moeten doen als er ge
vaar dreigt. Ze leren onder meer
hoe ze zo snel mogelijk in een
schuilkelder moeten rennen als het
alarm afgaat."
Jaarlijks vertrekken er zo'n honderd
jongeren via Oppenheim naar een
kibboets. „Het animo wisselt sterk.
Als er veel zelfmoordaanslagen en
gewelddadige acties van kolonisten
in het nieuws zijn, neemt het aantal
aanmeldingen sterk af. Het is de af
gelopen jaren vrij rustig geweest
met maar vijftig of zelfs 25 aanmel
dingen. Nu is het weer drukker.
Waarschijnlijk door de positieve ver
halen over het zestig jarig bestaan
van Israël."
De Internationale Bouworde (IBO)
stuurt vrijwilligers op bouwkamp
naar onder meer Roemenië, Rus
land, Kroatië, Moldavië en Marokko
om wees- en ziekenhuizen op te
knappen.
Iedere vrijwilliger krijgt volgens di
recteur Jantien Beuman ter plekke
informatie over de risico's. De tips
zijn vooral toegespitst op de bouwac
tiviteiten. Zorg voor een goede helm
en schoenen, werk niet met asbest,
dat soort dingen. „De gebouwen die
wij opknappen, staan soms op wat
afgelegen plekken waar armoede
heerst. We leren mensen alert te
zijn op diefstal en leggen uit dat je
op sommige plekken beter niet 's
avonds laat alleen over straat kunt lo
pen. Gelukkig logeren onze vrijwilli
gers doorgaans in en om het project
en hoeven niet alleen op pad."
Op elk project is altijd een begelei
der aanwezig. „Hij legt uit wat je be
ter niet kunt doen als je daar bent.
Je kunt problemen vermijden als je
wat meer weet van de culturele ver
schillen", zegt directeur Beuman.
„Zo is het in sommige landen geen
goed idee om topless te zonnen tus
sen de lokale bevolking. Daar kun
nen meisjes last mee krijgen."
Evelien Hermans (22) is niet van de
luie strandvakanties. Ze wil graag
een verschil maken, zelfs in haar
vakantie. Ze ging vorig jaar drie we
ken met IBO (voorheen de stich
ting Bouworde) naar Mikoszów in het zuid
westen van Polen om een opvangcentrum
voor verstandelijke gehandicapten op te
knappen.
En hoewel het project wat afgelegen ligt,
heeft zij zich nooit onveilig gevoeld. Ze is ge
schrokken van de verkrachting van vijf jon
ge vrouwen op bouwvakantie in Kenia. Het
werk mag dan deels hetzelfde zijn geweest
(de vrouwen waren in Kenia om een speel
veld bij het dorpshuis aan te leggen), de om
standigheden waren heel anders, zegt Eve
lien. „Werken in Kenia en Polen is niet met
elkaar te vergelijken. Polen is wel arm maar
het is toch een deel van Europa."
Het werk was best zwaar, geeft Evelien toe.
„Ik had nog nooit wat gebouwd of opge
knapt en opeens stond ik met een sloopha
mer in m'n onervaren hand in het rond te
slaan. Ik heb zware kruiwagens vol met
zand en steen verkruid, onkruid gewied en
heel veel bomen uitgegraven. Ik ging heen
met twee linkerhanden en toen ik terug
kwam kon ik waterleidingen en elektra aan
leggen en muren metselen. Ik ben trots op
mezelf en op wat ik heb gedaan voor Mikos
zów. Dit werk geeft ongelooflijk veel voldoe
ning."
Vrijwilligers van IBO werken nu al meer
dan 15 jaar mee aan de opbouw van het op
vangcentrum. Evelien zat bij de laatste van
zes groepen die kwamen helpen. Haar groep
heeft een begin gemaakt met de bouw van
een manege waar 'hypotherapie' wordt gege
ven. Deze therapie brengt gehandicapte kin
deren in contact met paarden, om hen zo te
leren met anderen om te gaan en voor ande
ren te zorgen.
Het zware werk zorgde voor flink wat spier
pijn, zwaarder nog was de confrontatie met
de situatie van verstandelijk gehandicapten
in een land als Polen. „Mensen met een han
dicap bestonden daar lange tijd eigenlijk
niet. Ze werden weggestopt en er werd hele
maal niets met ze ondernomen. De wil om
voorzieningen te maken is er nu gelukkig
wel, helaas ontbreken de mogelijkheden
nog. Ze rijden bijvoorbeeld allemaal nog
rond in rolstoelen van hout. Het was toch
wel heavy om te zien. Maar de glimlach op
de gezichten van de gehandicapte kinderen
en hun families maakt alles goed."
Hoewel het flink aanpoten was, ziet Evelien
haar tijd in het Poolse bouwkamp echt als
vakantie. „Ik heb mensen leren kennen uit
Italië, Oekraïne, Duitsland en België. Het
klikte goed. We waren er allemaal om te hel
pen, een andere cultuur en andere gewoon
tes te leren kennen en vooral ook om veel
lol te hebben. In deze korte tijd heb ik een
paar erg goede vriendschappen opgebouwd.
Met sommige van hen heb ik nog steeds
veel contact."
„En in Polen schijnt de zon ook, hoor", zegt
ze lachend. „We sliepen op stretchers in gro
te legertenten. De tenten zorgden voor een
echt vakantiegevoel. Tijdens de hete zomer
dagen hebben we 's avonds gezellig buiten
gezeten en gerelaxt onder het genot van
Poolse drankjes."
I:: I
BOUWORDE (IBO)
WIE? ledereen van minimaal
18 jaar, die zowel lichamelijk
als geestelijk gezond is en van
aanpakken weet. Bouwervaring
is niet nodig.
WAT? Bouw en renovatie van.
o.a. weeshuizen, kinderdorpen,
ziekenhuizen, kerken en sociale
centra
WAAR? o.a. in Roemenië, Polen,
Kroatië, Rusland en Marokko
WANNEER? Zomermaanden
VERGOEDING? Kost en
inwoning
INFORMATIE:
www.ibo-nederland.org
