Duizenden bommen
Woekerplanten waternavel en
waterteunisbloem rukken op
'Explosieven zullen altijd
Vilten
De krant 5 weken voor 15 euro!
PZC
2 Donderdag 24 juli 2008 PZC
WILLEM VAN OAM
Da's misschien wel wat voor mij, dacht ik, toen ik op
Zeelandnet de aankondiging aantrof: een dagcursus
Vilten voor Beginners.
Een mens is nooit te oud om te leren, dus waarom zou ik niet
's leren vilten?
Niet het geringste benul wat dat is, vilten, maar juist daarom
leek mij de cursus op het lijf geschreven. Want, zo annonceer
de het organiserende Atelier De Woltrol te Axel, het betrof hier
'de ideale workshop voor mensen die absoluut geen idee heb
ben van vilten'. Voor lieden zoals ik dus.
Ik weet dat er mensen zijn die
'Dp cursus Ippk veel Senoegen beleven aan het
cursus ieeK vouwen van theezakjes, het
mij op het knutselen met kerstkaarten en
het plakken van plaatjes - maar
lijf geschreven vilten? Na wat gegoogle wist ik
wat het was: gepruts en gefrum-
mel met wol, water en zeep en dat schijnt reuze populair te
zijn.
Het programma van de dagcursus zag er veelbelovend uit:
's morgens zou mij uitleg worden verschaft over 'verschillende
wol- en andere soorten vezels en hun vilteigenschappen', ver
volgens zou ik een 'proefstukje' mogen vilten om het 'het ge
voel' te krijgen. Na afloop van - zo beloofde De Woltrol - een
'heerlijke lunch', zou het échte werk beginnen: een tasje vil
ten, eierwarmers, een mooie sjaal of een kussenhoesje. Kosten
dezes: 95 euro p.p.
„Zullen we eens een dagje gaan vilten?", riep ik opgewekt van
achter mijn computer naar mevrouw Van Dam.
Vilten?
Ze keek me aan alsof ik plots onwel was geworden en tilde
met een demonstratief gebaar mijn pijpje pils van het bureau
blad;
„Het enige waaraan jij behoefte hebt, is een bierviltje."
COLOFON
Directeur/uitgever
Ad Verrest
Hoofdredactie
Peter Jansen pjansen@pzc.nl
Arie Leen Kroon (adjunct) alkroon@pzc.nl
Redactie
Stationspark 28, 4462 DZ Goes
Postbus 31,4460 AA Goes
Tel. 0113-315600
E-mail: redactie@pzc.nl
Redactie Walcheren
Buitenruststraat 18, Middelburg
Postbus 8070, 4330 EB Middelburg
Tel: 0118-493000
Redactie Bevelanden-Tholen
Stationspark 28, 4462 DZ Goes
Postbus 31, 4460 AA Goes
Tel. 0113-315670
Redactie Zeeuws-Vlaanderen
Willem Alexanderlaan 45, Terneuzen
Postbus 145, 4530 AC Terneuzen,
Tel: 0115-645769
Redactie Schouwen-Duiveland
Grachtweg 23a, Zierikzee
Postbus 80,4300 AB Zierikzee
Tel: 0111-454651
Advertenties
Verkoopteam Zeeland
Tel: 0113-315520, fax: 0113-315529
E-mail: teamzeeland@pzc.nl
Business-to-business/de Ondernemer. Zorg
Onderwijs. Educatie. Onroerend goed
Tel: 076-5312277, fax: 076-5312274
E-mail: segmentteam@pzc.nl
Familieberichten
Tel: 0800-8060
pzcfamilieberichten@wegenernieuwsmedia.nl
Personeelsadvertenties 0900-5628 722
Kleintjes 0900-6743 836
Krant niet ontvangen?
Wijziging van uw adresgegevens?
Gebruik maken van de vakantieservice?
www.pzc.nl/lezersservice
of bel:
0800 - 0231 231 (gratis)
Toets 1automatisch bezorgklachten
doorgeven (vanaf 07.00 uur)
Toets 2: informatie over uw abonnement
Toets 3: informatie over abonneevoordeel
Maandag t/m vrijdag 08.00 - 17.00 uur
Zaterdag 08.00 - 12.00 uur
PZC Lezersservice
Postbus 3229, 4800 MB Breda
lezersservice@pzc.nl
U kunt uw abonnement beëindigen tot uiterlijk
viër weken voor het einde van de betaalperiode, U
ontvangt een schriftelijke bevestiging.
Abonnementsprijzen
Maand 23,50 (acceptgiro n.v.t.)
Kwartaal 66,25 (acceptgiro €69,25)
Jaar €254,00 (acceptgiro €257,00)
Auteursrechten
Alle auteursrechten voorbehouden Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant, onderdeel van
Koninklijke Wegener NV.
Publicatierecht beeldende kunst via Beeldrecht.
Gegevensbescherming
PZC is een uitgave van Wegener NV. Wegener legt
van abonnees gegevens vast voor de uitvoering van
de abonnementsovereenkomst. Deze gegevens
kunnen gebruikt worden om u op de hoogte te
houden van interessante producten en diensten
van andere onderdelen van Wegener en zorgvuldig
geselecteerde partners. Indien u geen prijs stelt op
informatie van de PZC of indien u uw toestemming
voor het gebruiken van uw e-mail adres wilt intrek
ken, kunt u dit schriftelijk kenbaar maken bij PZC
Lezersservice. Zie ook het privacy statement op
www.pzc.nl
En dan ligt er zomaar weer
een granaat op de kade.
Zeeland heeft leren leven
met de gevaarlijke erfenis
van vijfjaar oorlog. Maar
wennen doet het nooit.
door Marcel Modde
De tijd dat er in krap
twee jaar tijd negen
tien bommen en grana
ten werden gevonden,
is voorbij, verwijst gemeente
woordvoerder Marjolein Rein-
houdt naar de bouw van recreatie
park Scheldeveste (1996-1998) in
Breskens. „Maar ik werk hier nu
drie jaar en we hebben er sinds
dien al twee gehad. En dan tel ik
die kleintjes van Eede en dinsdag
in Breskens nog niet eens mee."
De meest ingrijpende vondst
(1995) tot dusver was die van vijf
bommen in de Bressiaanse Sport-
laan. „Bij het demonteren moest
het halve dorp ontruimd."
West-Zeeuws-Vlaanderen staat
door de vele bombardementen en
beschietingen in de Tweede We
reldoorlog te boek als een gebied
met een hoog risico op explosie
ven in de grond. De gemeente
heeft de drie onveiligste gebieden
in kaart gebracht. Zodra binnen
die lijnen bouwplannen worden
ontwikkeld, is nader onderzoek
verplicht. Bij drie recente proefgra-
vingen werden zo twee vliegtuig
bommen blootgelegd. Reinhoudt:
„Er zitten nog zes onderzoeken in
de pijplijn, dus gaan we er eigen
lijk van uit dat we meer zullen vin
den." Dat doen ze in Middelburg
ook, vertelt ambtenaar openbare
orde en veiligheid (oov) Hans Hu-
bregste. De hoofdstedelijke ge
meente heeft het Zeeuws Archief
en een deskundig bureau in de
arm genomen om de vele inslagen
in 1940 en 1944 digitaal in kaart te
brengen. Een woud aan stippen
staat symbool voor gevonden, ge
ruimde en potentiële locaties van
nog meer bommen en granaten.
„Gaat iemand in die zones graven,
dan waarschuwen we."
Maar wie zoekt naar een Zeeland-
breed overzicht van alle risicogebie
den, vindt niets. Volgens woord
voerders van de provincie en de
Veiligheidsregio Zeeland bestaat
zo'n kaart niet, omdat die aanwij
zing een primaire verantwoorde
lijkheid is van de gemeenten. Ook
'Gaat iemand in die zones
graven, dan waarschuwen
we.'
Rijkswaterstaat heeft niet één op
één in beeld waar eventueel explo
sieven in de grond of op de water
bodem kunnen worden verwacht.
Daarin schieten ze tekort, vindt
Peter Sijnke van het Zeeuws Ar
chief „Je zou verwachten dat de
provincie een centraal onderzoek
laat verrichten naar wat er alle
maal nog verscholen zit en waar.
Veel valt volgens hem redelijk een
voudig te achterhalen aan de hand
van oude luchtfoto's van de Engel
se luchtmacht, beschikbare ge
schiedschrijving en ooggetuigen
verslagen. Zo'n overzicht zit er mo
gelijk aan te komen, zegt Hubregt-
se. Op het provinciehuis is met be
langstelling kennisgenomen van
de gedetailleerde Middelburgse in-
ventaristatie. Bekeken wordt nu of
die methode ook voor andere ge
meenten kan worden toegepast,
waarna de gegevens kunnen wor
den gekoppeld en ontsloten via
het internet. Dat dit zestig jaar na
dato nog niet is gebeurd, komt vol
gens Hubregtse mede voort uit
persoonlijke motieven. „Het ligt
soms vrij gevoelig, bij grondeigena
ren én ambtenaren. Iemand die
weet dat de kans bestaat dat er iets
gevaarlijks in zijn terrein zit, is wet
telijk verplicht tot een nader on
derzoek zodra daar plannen voor
worden ontwikkeld. Dat kost tijd
en geld." En vaak zal zo'n onder
zoek tevergeefs zijn, legt de oov'er
uit waar de schoen wringt.
Bij het Explosieven Opruimings
commando van de Koninklijke
Landmacht (EOCKL) komen lan
delijk jaarlijks zo'n tweeduizend
meldingen binnen van gevonden
explosieven. De hausse is er vol
gens majoor Willem Schrurgers
wel vanaf maar zes ploegen van
de landmacht, marine en lucht
macht hebben er de eerstkomende
jaren beslist nog een dagtaak aan.
En dat betreft dan slechts de vond
sten op het land. Voor de Neder
landse kust liggen naar schatting
ook nog eens 300.000 bommen, al
dus Valerie Meelker-Casparie van
de Koninklijke Marine. Óp basis
van meldingen van vissers zijn er
730 gelocaliseerd, waarvan er in
middels 500 zijn vernietigd. Daar
naast liggen er nog tonnen afge
dankte munitie in onderwaterde
pots bij Zierikzee en Ritthem.
Kees Traas
door Joeri Wisse
Kees Traas had er als 'kleine
jongen' aardigheid in om
kort na baggerwerkzaamhe-
den aan sloten en watergangen
naar de Sloedam te trekken. „Ik
denk dat we elf, twaalf, misschien
dertien jaar waren. In de grond die
vanuit de sloten op de kant was ge
legd, was altijd wel wat munitie te
vinden," weet de inwoner van
Nieuwdorp en oorlogsdeskundige
zich te herinneren.
„Juist in die sloten zat veel muni
tie. Boeren die vlak na de oorlog
iets op hun land vonden, dump
ten dat gewoon in een sloot. Grote
re dingen werden ook in het water
gegooid." In het gebied rond de
Sloedam, waar tijdens de oorlog
lang en hevig werd gevochten, was
het gegarandeerd raak. „Vooral in
de bagger van sloten rond de bun
kers zaten veel kogels."
Traas en z'n maten vonden ook
grote voorwerpen. „Ik dacht dat ik
een gasmasker aan het opgraven
was. Het bleek een explosief van
zo'n zeventig centimeter te zijn.
Het was afkomstig van een Duits
Ja, ik neem de PZC en ontvang de eerste 2 weken gratis en neem aansluitend:
een vast abonnement met automatische betaling van 66,25 per kwartaal
een vast abonnement met betaling per accept van 69,25 per kwartaal
ik neem een proefabonnement van 5 weken voor 15,-. Na deze periode stopt de bezorging vanzelf,
(ik heb de laatste 3 maanden geen proef gehad)
Stuur de bon naar: PZC Lezersservice, Antwoordnummer 713,4460 WB GOES.
Bellen kan ook: 0800 - 0231 231 (gratis)
Telefoonnummer
Woonplaats
Emailadres
Ik machtig de PZC om het abonnementsgeld van mijn rekening af te schrijven.
Rekeningnummer Handtekening
De PZC gaat zorgvuldig om met persoonsgegevens. In het colofon treft u nadere informatie
door Rinus Antonisse
MIDDELBURG - De woekerplanten
grote waternavel en waterteunis
bloem rukken op in Zeeland. De
exoten zorgen voor veel overlast in
sloten en waterpartijen; zij belem
meren onder meer de doorstro
ming en verstoppen kunstwerken
als duikers.
Waterschap Zeeuwse Eilanden
slaat daarom alarm en vraagt bur
gers waarnemingen van de plan
ten door te geven. Exemplaren
zijn gezien in de Middelburgse Ma-
gistraatwijk, de dorpsvate van
Baarland en bij natuurgebied Oran
jezon. De planten komen met na
me in zoet water voor.
De grote waternavel (waarvan de
handel en het in bezit hebben ver
boden is) valt op door de grote, pa-
rapluvormige bladeren. Daarmee
vormen zij hele dekens op het wa
ter. De waterteunisbloem heeft
een spatelvormig blad en helderge
le bloemetjes.
Het waterschap hoopt via de mel
dingen de uitheemse planten, die
niet giftig zijn, tijdig te kunnen ver
wijderen, zodat zij zich niet verder
kunnen verspreiden en zo heel
Zeeland bezetten.
Waterschap Zeeuws-Vlaanderen
heeft daar al ervaring mee. Daar is
vorig jaar, oprukkend vanuit Bel
gië, de grote waternavel ontdekt in
een watergang langs de Tractaat-
weg en bij de Hulsterseweg te
Axel. Het waterschap probeert ver
spreiden tegen te houden door de
vindplaatsen enkele malen extra te
schonen. Dat lukt tot nu toe goed.
Hoewel daar geen hard bewijs
voor is, kan het oprukken van de
planten verband houden met de
klimaatverandering. Zij kunnen
niet tegen strenge vorst en die
treedt de laatste jaren minder op.
De verspreiding van de exoten
wordt ook door mensen zelf ver
oorzaakt. Zij ontdoen zich van de
planten in hun tuinvijver door ze
elders te droppen. Zo zijn bijvoor
beeld ook problemen met Canade
se en Nijlganzen ontstaan. Ook
kunnen takjes van de planten
door vogels worden vervoerd.
