DAMMEN
n de rubriek van vorige week liet ik u
de spannende partij zien waarin Erno
Prosman, de nieuwe houder van het
wereldrecord blindsimultaan, Aart
Walraven op de kniëen kreeg. De tweede
Zeeuw onder de 27 deelnemers in Delft,
Cor Boot uit Noordwelle, vocht net als
Walraven als een leeuw, maar ook hij
ging aan het eind van de seance voor de
bijl. Tegen het eind van de partij miste de
wedstrijdleider van de PZDB een goede
remisekans. Hij zat toen al zo'n 20 uur
achter het bord, zodat de vermoeidheid
hem ongetwijfeld parten speelde.
Erno Prosman-Cor Boot: 1.34-3017-21
2.40-34 21-26 3.45-40 11-17 4-50-45 6-11
5.32-281-6 6.37-32 26x37 7-42x3120-25 Met
deze zet nodigt zwart zijn tegenstander uit
ten aanval te trekken. Veel stugger is 19-23
28x19 14x23, terwijl zwart met 18-23 of
20-24 op klassiek spel kon aansturen.
8.30-2419x30 9.35x2414-1910.40-35
19x3011.35x2410-1412.47-4214-19
13.34-30 25x3414.39x30 5-1015-41-37
10-14 Boot ziet definitief af van de switch
naar randspel met 15-20 en 19-23 en richt
zich helemaal op de verdediging. 16.43-39
17-2117.45-40 21-2618.40-3511-1719.49-43
7-1120.31-2717-22 21.28x1711x3122.36x27
2-7 23.33-28 Wit is met een uitstekende
stand uit de opening gekomen. Omdat
zwart gebonden is door de formatie
24/30/35 leidt hij met zijn volgende zet
een verdere vereenvoudiging in. 14-20
24.39-33 20x29 25.33x2419-23 26.28x19
18-22 27.27x1812x14 28.44-39 7-12 29.46-41
12-17? Soms gaat het in het damspel om
kleine details, die bepalend kunnen zijn
voor de uitslag van een partij. In plaats van
de tekstzet geef ik de voorkeur aan een op
bouw met 6-11 en 11-17. Het overhevelen
van schijf 12 naar veld 21 leidt alleen maar
tot groter terreinvoordeel voor wit.
30.39-3317-2131.32-27! 21x32 32.38x27 8-12
33.37-3212-17 34-32-28! Een handig zetje
waarmee wit niet alleen de ruil 17-22 voor
komt, maar ook schijf 41 in het spel be
trekt. 17-21 mag natuurlijk niet wegens een
doorbraak naar veld 10.13-18 35.41-37 9-13
36.37-32 4-9 37.24-19! Prosman laat de ruil
18-22 liever niet toe. Zwart kan nu op twee
manieren slaan. Hij kiest voor de slag die
hem het minste temponadeel oplevert,
maar zijn linkervleugel sterk uitdunt.
14x23 38.28x8 3x12 39.33-28? Hier is 32-28!
veel sterker. Na 9-13 43-38 staat zwart zo
goed als gekraakt en ook 15-20 33-29! 9-13
43-38 20-25 30-24 etc. ziet er veelbelovend
uit voor wit. 9-14 40.43-3917-2141.39-33
12-17 42.42-38? Prosman had hier beter
30-24 kunnen spelen, want volgens de
computer kan zwart met het offer 18-22
27x18 26-31 nog van zich afbijten. 17-22
43.28x17 21x12 44.33-28 6-1145.38-33 11-17
46.48-4217-21 (zie diagram) 47.42-37? Een
foutzet die ongestraft blijft. Wit had een
sterk alternatiefin 30-24! Een logisch ver
volg is dan 12-17 42-3714-20 24-19 waarna
we weer in de partijvariant terechtkomen.
12-17? Met 14-19!! heeft zwart een gelijkspel
in handen. Dit lijkt een onlogische zet om
dat wit de opstoot 30-2419x30 35x24 kan
nemen, maar na 12-17 33-29 (24-19 levert
na 15-20 ook niets op) 17-22 28x17 21x12
32-28 12-17 24-19 15-20 37-3216-2127x16
26-31 wint wit nooit meer. 48.30-2414-20
49.24-1917-22 Een ander idee is 20-24
19x3015-20 33-29 17-22 28x17 21x12 32-28
12-17 37-32 16-2127x16 26-3128-23 18-22
(20-25??) 32-27 31-37 27x18 met goede
eindspelkansen voor wit. 50.28x17 21x12
51.33-28 18-23 52.19-13 23-29 53.13-9 In deze
stand gaf zwart zich gewonnen. Na 29-34
9-3 20-24 (20-25 3x17 34-39 17-12! wint ook)
3x17 34-39 17-8! faalt 24-29 wegens het dam-
offer 8-21! 26x17 28-2217x28 32x43, zodat
zwart een tweede schijf kwijtraakt.
SCl'l
De meest tot de verbeelding spre
kende schaakpartijen zijn die
waarin met tomeloze inzet op de
aanval wordt gespeeld. Het is na
tuurlijk ook de aanvaller, die het meest
wordt bewonderd. Maar is dat wel te
recht? Is de verdediger, die vastberaden en
met grote nauwkeurigheid de verschrikke
lijkste dreigingen het hoofd weet te bie
den niet een veel grotere held?
Bovendien is aanvallen gemakkelijker dan
verdedigen! Iedere schaker weet het uit er
varing. Je hebt doorgaans als aanvaller
meer goede zetten tot je beschikking dan
de verdediger, die zeer beperkt is in zijn
zettenkeuze. De kleinste fout kan fatale ge
volgen hebben.
De verdediger wandelt bij voortduring
langs de rand van de afgrond. Het ligt dus
voor de hand om maar meteen ten aanval
te trekken, in elke partij. Helaas ligt het
niet zo eenvoudig. Blindelings aanvallen is
net als voetballen zonder doelverdediger
en achterhoedespelers. Er moet een basis
zijn om te kunnen aanvallen. Die basis is
positioneel van aard. Een aanval kan
slechts succes hebben als de stelling er ge
schikt voor is.
Steinitz heeft al meer dan honderd jaar ge
leden gezegd, dat je pas mag gaan aanval
len als je beter staat! Maar dan moet je het
ook doen, anders verdwijnt het voordeel.
In het moderne schaak zijn er echter legio
varianten waarin beide partijen aanval
len!! Bij tegengestelde rokades bijvoor
beeld. De ene partij valt links aan, de an
dere rechts. Dat betekent, dat beide par
tijen aanvaller en verdediger tegelijkertijd
zijn!
Maar meestal is er spraken van een eenzij
dige strijd. De aanvaller valt aan en de ver
dediger verdedigt. Dat lijkt saai, maar is
het geenszins. Als men over grote aanvals-
spelers spreekt, komt men altijd met na
men als Tal, Aljechin, Shirov en Kasparov.
De naam van Anatoly Karpov zal daarbij
zelden of nooit vallen. Zijn schaakstijl is
wel eens vergeleken met een boa constric
tor (Timman). Karpov de grote wurger.
Terecht, want hij was de grootste positie
speler en verdediger uit de schaakgeschie
denis. Maar aanvallen kon hij ook. Hij
kon het zelfs heel goed, maar op een spe
ciale, unieke manier.
Zoals in de volgende partij, een van de
beste schaakpartijen uit de geschiedenis.
Karpov, Anatoly - Sax, Gyula. Linares,
1983.
mSSBt
l.e4 C5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6
5.PC3 d6 6.g4 h6 7.Tgi Le7 8.Le3 Pc6
g.De2 Ld7 io.h4 Pxd4 ii.Lxd4 e5 i2.Le3
Lc6 i3.Dd3 Das 14.0-0-0 Pxe4 i5.Pxe4 d5
i6.Db3Ü dxe417.LC4! Tf8.
Na 17...0-0 i8.gs is de witte aanval al on
stuitbaar. i8.Td5fi Diagram. Jan Timman
zegt in zin prachtige boek 'On the Attack'
uit 2006 dat hij deze zet een van de meest
indrukwekkende zetten uit de schaakge
schiedenis vindt.
In die mening staat hij niet alleen. Drie
zetten eerder stond wit nog een stuk
voor, nu komt hij de kwaliteit achter. Een
toren verschil dus. Hier is duidelijk sprake
van een positioneel offer. De zwarte ko
ning moet in het centrum blijven en de
witte loper ontplooit een moordende acti
viteit. l8...Lxd5 i9.Lxd5 Td8 20.LC4 Lb4
21.C3 b5 22.Le2 Ld6 23.Dd5 Key 24.LC5
Lxc5 25.Dxe5+ Kd7 26.DXC5 DC7 27.Df5+
Ke7 28.Dxe4+ Kd7 29-Df5+ Ke7 30.Tei
Td6 31.I.C4+ Kd8 32.Lxb5 a6 33-La4 g6
34.Df3 Kc8 35-Te7Ü Tdi+ 36.Kxdi Dxe7
37,Da8+ Kc7 38.Da7+ Kd6 39-Db6+
Er zijn zelfs kenners, die Karpov hoger
achten dan Kasparov. Wat natuurlijk ta
lent betreft dan. Dan komen ze altijd met
deze partij voor de dag.
BRIDGE
Een van de lezers van deze rubriek
stuurde een mooi spel in en een
mooie speelwijze bij het afspel. Hij
wil hier niet genoemd worden bij
het spel dat hij tijdens een gewone bridge
avond thuis speelde. Het gaat om een
groot slem en dat is een hele belevenis.
Toen de Nederlandse Bridge Bond veel
minder leden had dan tegenwoordig heeft
er een 7SA club bestaan. In de zestiger ja
ren is die club geruisloos ter ziele gegaan.
Als je toen op een clubavond 7SA bood
en zonder hulp van de tegenstanders je
contract maakte, kon je het spel en speel
wijze insturen waarna je lid van de club
werd.
Hoewel de club niet meer bestaat, is elk
groot slem een hele belevenis en de brief
schrijver heeft met een kloppend hart en
zonder hulp van een van de tegenstan
ders zijn groot slem gemaakt. Het ging
niet om 7SA, maar om 7Rui in dit spel:
Zijn partner noord opende het bieden
met ïKl. Hij bood 2Rui waarna zijn part
ner verhoogde naar 3Rui. Dat was voor
hem voldoende om met 4SA de azen van
noord op te vragen. Hij meld verder dat
hij van twee azen bij noord nu zeker was,
maar dat zijn partner voor het tKl ope
ningsbod, een paar honneurs meer moest
hebben dan die twee azen. Bovendien
kon hij na die twee azen uittellen dat er
zeker elf slagen te maken zouden zijn.
Partner had de ruitens gesteund en daar
om bood ik 7Rui, schrijft hij.
Maar het bleek niet eenvoudig om dit con
tract als een lay-down te maken. Na de
uitkomst met schoppenboer waren er wel
iswaar twaalf slagen van top, kon hij vast
stellen. Maar het was niet direct duidelijk
waar die dertiende slag vandaan moest ko
men. Als hij geluk had zou een klaveren
snit de oplossing voor dit probleem zijn,
schrijft hij, want dan zou zijn hartenboer
onderdak vinden op de klaveren van de
dummy.
Hij nam de uitkomst in zijn hand om en
trees bij de dummy te sparen en speelde
toen het aas, de heer en de vrouw van rui
ten. De troeven van de tegenstanders wa
ren getrokken en hij ging verder met kla
verenheer, maar toen hij klaverenvier
speelde bekende west niet meer. Letterlijk
schrijft hij dat hij dacht dat het dak naar
beneden kwam, maar hij nam de slag met
klaverenaas. Hij ging moedig verder en ho
pend dat oost een foutje zou maken speel
de hij klaverennegen, maar oost maakte
geen foutje en dekte die negen met de
tien.
Hij troefde en speelde ook zijn twee laat
ste troeven uit, maar bost had nog steeds
geen foutje gemaakt en haar klaveren
vrouw vastgehouden.
Deze kaarten waren nu nog over:
Noord: Sch: AV Ha: 10 KI: B
Oost: Ha: HV KI: V3
Zuid: Sch: 62 Ha: AB
West: Sch: 109 Ha: 87
Schoppentwee ging naar de vrouw en
oost gooide klaverendrie af Dat was nog
steeds niet die klaverenvrouw die hij
graag had zien vallen. De dummy was nu
aan slag en hij probeerde schoppenaas.
Oost gooide wel een vrouw af maar niet
klaverenvrouw; het was hartenvrouw.
Hij schrijft dat hij veel plezier had toen hij
hartentien naar het aas in zijn hand speel
de, want plotseling moest oost met har
tenheer bekennen. Hartenboer, waar ik
twaalf slagen lang mee in mijn maag geze
ten had, werd nu goed voor mijn dertien
de slag, schrijft hij.
Leuk was het dit verslag te lezen. Andere
verslagen zijn welkom bij de sportredactie
van de PZC.
