Boeken
Murakami's muzikale reis
D
Heerlijke maffiathriller
Ketting rokende schrijvers
BOEKEN KORT
Nooit
meer
PZC Donderdag 10 juli 2008 21
Dankzij het verschijnen van de Nederlandse vertaling van het in 1988
geschreven Dans, dans, dans is nu vrijwel het gehele oeuvre van de Japanse
schrijver Haruki Murakami in het Nederlands verkrijgbaar.
door Sonja de Jong
De verhalen van Murakami moet je niet proberen
te begrijpen, je moet ze op je laten inwerken, er
van genieten, zoals je geniet van een aquarium
vol bontgekleurde tropische vissen. foto EPA
Het heeft relatief lang geduurd voordat
Haruki Murakami in het Nederlands
vertaald verscheen. Zijn eerste boek
publiceerde hij in 1979, maar Neder
landse liefhebbers moesten het tot eind 2001
met Engelse vertalingen doen. Zijn internatio
nale doorbraak kwam met Norwegian wood,
zijn vijfde roman die in 1987 uitkwam. Op dat
moment begonnen mensen in de gaten te krij
gen dat deze lapanner iets bijzonders was. Ook
in Nederland groeide zijn schare fans snel. Pas
in 2001 verscheen de eerste Nederlandse verta
ling van South of the border, West of the sun
(1992), vertaald: Ten zuiden van de grens. Dit
boek is deze maand herdrukt in een nieuw om
slag.
De opwindvogelkronieken (1994) was in 2003 de
tweede titel die in het Nederlands beschikbaar
kwam. Daarna was er geen houden meer aan.
Bijna elk jaar bracht uitgeverij Atlas een of
twee volgende titels uit. Met het verschijnen
van Dans, dans, dans (uit 1988) is nu bijna al
het werk van Murakami in het Nederlands ver
schenen. En een gloednieuw boek van hem zit
er aan te komen, Waarover ik praat als ik over
hardlopen praat, dat begin 2009 in Nederlandse
vertaling uitkomt.
Dans, dans, dans is in feite het vierde en laatste
deel van een serie, waarvan de eerste twee de
len Hear the wind sing (1979) en Pinball, 1973
(1980) nooit in het Nederlands vertaald zijn.
Het is ook de vraag of deze vertalingen er ooit
zullen komen, want Murakami heeft zich na
drukkelijk van deze twee boeken, zijn eerstelin
gen, gedistantieerd. Het derde deel in de reeks,
De jacht op het verloren schaap (1982), is wel in
het Nederlands verschenen. De vier titels zijn
overigens heel goed los van elkaar te lezen.
In Dans dans dans (genoemd naar een liedje
van de Beach Boys) keert de naamloze hoofd
persoon uit De jacht op het verloren schaap te
rug. Het is inmiddels vier jaar later en zijn le
ven lijkt al die tijd te hebben stilgestaan. In zijn
dromen verschijnt dan opeens nacht na nacht
het Dolfijnenhotel waar hij vier jaar geleden
met het 'meisje met de mooie oren' enkele da
gen verbleef Zij verdween daarna spoorloos. In
de droom huilt een vrouw en dat brengt hem
tot de overtuiging dat hij terug moet naar het
Dolfijnenhotel, omdat zij hem daar nodig
heeft. In het hotel ontmoet hij de mysterieuze
Schaapman weer, die hem duidelijk maakt dat
hij zijn verbinding met de wereld moet herstel
len. 'Dans, zo goed als je kunt, dans, zolang er
muziek is', drukt deze hem op zijn hart. Die
woorden vormen het begin van een lange en
soms bizarre tocht, waarbij hij tal van mensen
ontmoet.
Zoals al Murakami's boeken vormt ook Dans
dans dans een eigenzinnige mix van thriller en
filosofie, van realiteit en droom. Muziek speelt
een belangrijke rol. Bij alles wat hij doet, ver
telt de ik-persoon welke muziek hij beluistert
en zo komt een volledig overzicht van de pop
muziek in de jaren tachtig voorbij. Jammer dat
er geen cd bij zit, zodat je die nummers ook
kunt horen.
De verhalen van Murakami moet je niet probe
ren te begrijpen, je moet ze op je laten inwer
ken, ervan genieten, zoals je geniet van een
aquarium vol bontgekleurde tropische vissen.
In de wereld van Murakami bestaat een andere
werkelijkheid naast de realiteit en de schrijver
beweegt zich op een ogenschijnlijk vanzelfspre
kende manier tussen die verschillende niveaus.
Hij is grappig en tegelijkertijd diepzinnig en le
vert op een terloopse manier commentaar op
de wereld die ons omringt. In Dans dans dans
is dat met name de hyperkapitalistische maat
schappij waar verspilling de hoogste deugd is
en elke menselijke activiteit wordt vertaald in
wel of niet voor de belasting aftrekbare kosten.
Haruki Murakami - Dans, dans, dans. Vertaling Luk
Van Haute. Uitgeverij Atlas. 384 pag. 19,90 euro.
Haruki Murakami - Ten zuiden van de grens. Verta
ling Elbrich Venema. Uitgeverij Atlas. 240 pag. 18,50
euro.
RAADSEL Een echte prins, dorps
gek of bedrieger. Na zo'n tachtig
jaar blijft de figuur Kaspar Hau-
ser nog steeds in nevelen ge
huld. De jongen is een jaar of
zestien, maar spreekt en loopt
als een kleuter. Hij blijkt altijd
gevangen gezeten te hebben. Als
hij dan ook nog zeldzame gaven
heeft, is zijn verhaal koren op
de molen van roddelaars, weten
schappers en journalisten. Wim
Zaal plaatst in Kaspar Hauser dit
merkwaardige verhaal in een
breed historisch kader en komt
tot een opmerkelijke conclusie.
Wim Zaal - Kaspar Hauser. Aspekt, 14,95
euro
INTERNET EN TRADITIE Scho
telantennes naast de minaret,
surfen op internet of borduren,
het kan allemaal in het Marok
ko van deze eeuw. De Marok
kaanse sociologe Fatima Mernis-
si (1940) neemt in Sherazades
weblog haar lezers mee op reis
door het Marokkaanse Atlasge
bergte en het platteland en laat
zien hoe internet het leven van
vooral vrouwen en jongeren
heeft veranderd. Marnissie won
in 2004 de Erasmusprijs en
geldt als een van de interessant
ste progressieve denkers van nu.
Fatima Mernissi - Sheherezades weblog.
Vertaling Pieter van der Drift. De
Geus, 19,90 euro
VRIENDSCHAP De twee jeugd
vrienden Oskar en Sebastian
werken als fysicus. Oskar is de
eeuwige vrijgezelle versierder,
Sebastian is keurig getrouwd en
heeft een zoontje. Maar in de
loop der jaren zijn hun weten
schappelijke inzichten steeds
meer gaan verschillen. De
vriendschap staat daardoor on
der druk. Als het zoontje van Se
bastian wordt ontvoerd, moet
Sebastian toch weer een beroep
doen op zijn vriend. Juli Zeh
combineert in haar thriller Vrije
val thema's als vriendschap en
liefde en stelt daarnaast belang
rijke maatschappelijke proble
men aan de orde.
Juli Zeh - Vrije val. Vertaling Hilde Ketel
eer. Anthos, 19,95 euro
Q Don Winslow - De winter
van Frankie Machine,
vertaling Pieter Janssens,
Luitingh, 350 pagina's,
19,95 euro.
door Fred Monsma
on Winslow mag
dan al bij verschil
lende Nederlandse
uitgevers zijn ge
flopt, of niet het succes gewor
den waarop zij hoopten, bij
Luitingh zien ze toch nog heil
in zijn oeuvre. Gelukkig
maar, want met De winter
van Frankie Machine is er nu
voor eventuele Nederlandse
fans een heerlijke Amerikaan
se misdaadroman voorhan
den.
Sfeervol vertaald zijn de bele
venissen van ene Frank Ma-
chiano. Een op het oog rusti
ge, vriendelijke 6o-plusser.
Om rond te komen heeft de
ze naast een kleine winkel in
visbenodigdheden in San Die-
go nog een paar baantjes. Hij
werkt hard en surft graag.
Ook heeft Frank een dochter
voor wie hij zorgt, een ex
voor wie hij toch nog wat be
tekent en een knappe vrien
din. Eigenlijk is Frank geliefd
bij een ieder aan de Ameri
kaanse Westkust.
Niemand weet dat Frank ooit
een heel ander leven leidde:
dat van huurmoordenaar
voor de maffia. Helaas, op
een dag zoekt een oude be
kende Frank op. Van de ene
op de andere dag is Frank van
dader slachtoffer. Opgejaagd
door boeven en de FBI. Maar
Frank mag dan wel oud zijn,
hij is niet voor de poes. Don
Winslow tekent het allemaal
mooi op in De winter van
Frankie Machine, met veel be
grip voor alles wat Frankie
ooit heeft uitgevreten, afge
wisseld met diens keiharde
optreden anno nu.
Winslow schept fraaie perso
nages, je voelt simpelweg sym
pathie voor Frank Machine.
Hij komt met mooie dialogen
en levert een puntgave cli
max.
Manon Duintjer Har-
men van Straaten - Nooit
meer roken Verhalen over
het genot van roken. Uitge
verij TM Trademark, 128
pag,12,95 euro.
door Aly Knol
Ooit zei de Ameri
kaanse schrijver
Mark Twain: „Stop
pen met roken is de
gemakkelijkste zaak ter we
reld; ik kan het weten, want
ik heb het wel duizend keer
gedaan." Wie de bundel
Nooit meer roken - Verhalen
over het genot van roken leest,
krijgt een verrassende onder
bouwing van dat standpunt
van TWain. Stoppen met ro
ken is helemaal niet zo ge
makkelijk, maar het duizend
keer doen wél. Neem Her
man Brusselmans, die het
maar niet kan laten in een
verhaal uit zijn boek Heilige
schrik. Of Thomas Verbogt,
die stug blijft doorroken in
Echt iets voor jou. En dan heb
ben we het nog niet over Ita-
!o Svevo's Bekentenissen van
Zeno, waarin Zeno een heel
boek lang bezig is zijn 'aller
laatste sigaret' te roken. Nooit
meer roken biedt een scala aan
beschouwingen over het ro
ken, van Helen Fielding Het
dagboek van Bridget Jonestot
H.J.A. Hofland Archeologie
van de sigaret). Désanne van
Brederode keert zich heerlijk
politiek incorrect tegen het
rookverbod in de horeca.
Maar degene die alles slaat,
blijft wijlen Martin van Ame-
rongen. Hij brak met zijn
Rook doet leven de ultieme
lans voor het genot van ro
ken. Maar hij komt ook bij de
grootste anti-rook fanaticus
van de twintigste eeuw te
recht: „Of wij het aangenaam
vinden of niet: Adolf Hitier."
Natuurlijk wist ook Van Ame-
rongen dat roken niet goed is
voor de gezondheid. Net als
de Amerikaanse filmmaker
Woody Allen: „Ik ben gestopt
met roken. Ik zal een week
langer leven. Die week regent
het pijpenstelen."
