Zwemmen ten Zeerste a .NI BLAUW l.V Als de temperaturen weer gaan stijgen, lokt het koele water. Helaas is niet elke zwemplas bruikbaar. Giftige blauwalg ver pest steeds vaker het plezier. Gezocht wordt naar een goed bestrijdingsmiddel, maar de blauwalg is niet snel verslagen. 1 O I Dinsdag 8 juli 2008 PZC Strijden tegen de blauwgroene soep Blauwalg Algen zijn eencellige organis men die leven van licht, kool stofdioxide en in water opge loste voedingsstoffen. Ze pro duceren zuurstof (fotosyn these). Het zijn microsco pisch kleine plantjes óf bac teriën De blauwalg is een cyanobac- terie. De meeste soorten hebben wel een blauwgroe ne kleur, maar sommige va rianten zijn roodbruin. De blauwalg die in vijvers en zwemwateren voor overlast zorgt is vaak de Plank-", tothrix agardhii, maar er zijn ook andere soorten aan wezig. Blauwalgen behoren tot de oudste organismen op aarde, geschat wordt dat ze al 3,5 miljard jaar bestaan. Ze wa ren de eerste die zuurstof produceerden. Veel voedingsstoffen in het water kan een blauwalgen- bloei veroorzaken. Dat kan leiden tot een (stinkende) olieachtige drijflaag van al gen. Veel blauwalgensoorten ma ken gifstoffen. Contact met of inslikken van blauwalgen kan gezondheidsklachten veroorzaken, variërend van hoofdpijn, zere ogen, huidirri tatie, misselijkheid, diarree tot koorts. Zwemmen in wa ter met veel blauwalgen wordt dus afgeraden. Ook vissen, dieren en plan ten in water waar veel blauw alg zit kunnen schade onder vinden door de gifstoffen. Honden kunnen beter niet drinken van water met blauw algen. Omdat de blauwalgen het doorlaten van licht ver hinderen, verdwijnen ook wa terplanten en gaan de cyano- bactertën andere bacteriën overheersen. Gebrek aan zuurstof kan voor massale vissterfte zorgen. Sommige soorten blauwalg worden ge bruikt in cosmetica, zoals ge zichtsmas kers, en pil len. De soort spirulina bij voorbeeld is te koop in ta bletvorm en zou goed zijn voor de gezondheid. Spiruli na wordt speciaal gekweekt door Miriam van den Brand Eerst probeerde Rijks waterstaat Zeeland met 'biologische be heersmaatregelen' de overlastgevende blauwalg in het Vol- kerak-Zoommeer aan te pakken. Oeverplanten wer den aangeplant om voedingsstof fen uit het water te halen, vissen weggevangen om het water helder te houden. De blauwalg bleef Bij de tweede poging werd de drie hoeksmossel uitgezet. Het resul taat? „De driehoeksmossel bleek onze blauwalgsoort niet te lusten", zegt projectleider René Boeters. Dus weer vieze blauwgroene smur rie op het water. Nu wil Rijkswaterstaat de blauw alg in het meet de genadeslag toe brengen met een rigoureus plan: de terugkeer van zout water en ge- tijdeverschil in het na de uitvoe ring van het Deltaplan ontstane meer. Kosten: tussen de too en 300 miljoen eu- ■l*B J ft ft w ro. Boeters: „Het is duur, maar we moeten iets doen. Het water stinkt, je kunt er niet zwemmen vanwege gezondheidsrisico's en het water kan niet gebruikt wor den voor de landbouw. Uit model onderzoek is gebleken dat dit werkt." De strijd tegen de blauwalg is nog lang niet gestreden. Zo gauw het warmer wordt komen uit het hele land weer berichten over zwemwa ter dat onbruikbaar is geworden. De blauwalg blijkt lastig uit te roeien. Er wordt vanalles gepro beerd, van modderballen met mi cro-organismen tot ultrasone gelui den, maar niets helpt afdoende, weet blauwalgexpert Miquel Lür- ling van de Wageningen Universi teit. Het lastige is, dat de blauwalg te goed te eten krijgt. „Er zitten te veel voedingsstoffen in het water, zoals fosfaat en nitraat, bijvoor beeld veroorzaakt door de bemes ting van land. Onze bodem is fos faatverzadigd, daar hebben we nog lange tijd mee te maken." Het blauwalgprobleem is ontstaan na de Tweede Wereldoorlog, toen ongezuiverd water in sloten en me ren belandde. In dat water zaten onder meer fosfaten uit wasmidde len. „Daarna is een ware explosie aan blauwalg ontstaan. Maar de blauwalg is niet nieuw, hij komt standaard in water voor. We we ten dat er ook in het begin van de 19de eeuw problemen waren met de algen en zelfs uit de Middeleeu wen hebben we een melding van blauwalgengroei." Een antwoord vinden op de onge breidelde groei van de cyanobacte- rie is volgens Lürling hoognodig. „Het probleem zal alleen maar gro ter worden. Door de klimatologi sche veranderingen verwachten we hevige neerslag die de messtof- fen nog meer wegspoelen uit de bodem. Ook komt er een langer groeiseizoen door de hogere tem- peraturen. I» A We zagen dat al in de warmere zomers van 2003 en 2006." De onder zoekers van de Wage ningen Univer- siteit ho pen een oplos sing te hebben gevonden voor geï soleerde plassen: Phoslock. Een vlokmiddel zorgt er eerst voor dat de blauwalgen aan elkaar klitten. Door het gewicht zakken ze naar de bodem. De blauwalgen worden afgedekt met een laag klei, de Phos lock. Lürling is enthousiast over de proef in zwemplas de Rauwbra- ken bij Tilburg: „Ik ben er gisteren geweest en we hebben al zeven meter zicht. Helder water dus. De afgelopen jaren moest de plas steeds gesloten worden voor zwemmers. Ook dit jaar ging het die kant op voordat we met de proef begonnen." Helaas is de Phoslock geen oplossing voor open wateren. Het aanleggen van bufferzones waardoor er geen voedingsstoffen in het water komen, is een optie in de strijd tegen blauwalg. Maar dit is kostbaar en ingewikkeld. Bag geren, om de rijke grond op de bo dem van een plas te verwijderen, is ook mogelijk, maar ook dit is kostbaar. Over de blauwalg is nog lang niet genoeg bekend. Elke soort is giftig, zegt Lürling. Maar wat is de func tie van de gifstoffen? Hoe wordt het gemaakt. En vooral: wat zijn de chronische effecten op de mens? Omdat er nog geen ant woord is op die laatste vraag is Lür ling erg sceptisch over gezond heidspreparaten waarin een blauw algsoort is verwerkt. „Het gaat toch om gifstoffen. Duitse colle ga's hebben ontdekt dat in sommi ge pillen een te hoog concentraat zit. In Amerika is een geval be kend van een vrouw die is overle den nadat ze elke dag een prepa raat met blauwalg slikte." De onderzoeker raadt ieder con tact met blauwalg af. „Mensen ba gatelliseren het vaak, omdat ze niet acuut neervallen. Maar wat zijn de gevolgen op lange termijn? Aantasting van de lever merk je niet meteen. We zien, ondanks waarschuwingsbordjes, kinderen gewoon in de smurrie springen. Wij vinden dat onwenselijk." Als in zwemwater blauwalg wordt aangetroffen plaatst de provincie meestal een waarschuwingsbord en alarmeert zwemmers via de me dia. Het toezicht op andere opper vlaktewateren, vijvers en dergelij ke, is veel minder streng. „We kun nen niet steeds overal monsters ne men", legt Gon Eugelink, senior medewerker waterbeheer van Wa terschap Regge en Dinkel (Twen te) uit. „Dat is veel te duur. We ho pen dat mensen het ons melden als ze ergens blauwalg zien." Het waterschap raadt mensen daarom af te gaan zwemmen in niet daar voor aangewezen plassen. Eugelink ziet de strijd tegen de blauwalg net als Lürling nog wel even duren. „We doen nu vooral aan symptoombestrijding, zoals beluchting en het afzuigen van de algenlagen. De hoeveelheid voe dingsstoffen in het water moet af nemen. Door het strengere mestbe leid zal dat wel gebeuren, maar dat kan nog jaren duren. Tot die tijd moeten we het maar uitzingen." ui

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2008 | | pagina 10