0 iii
5
PZC Zaterdag 5 juli 2008 1 3
vereld ontdooit
Noordpool van belang
voor klimaat in Europa
Het Noordpoolgebied ligt verspreid
over Noorwegen, Zweden, Finland,
Groenland, IJsland, Canada, Rusland
en de Verenigde Staten. Zij vechten
om de rechten op de bodemschat
ten van het gebied.
Het Noordpoolgebied is een stuk be
vroren zee. Dit in tegenstelling tot
het Zuidpoolgebied, dat bestaat uit
land met daarop een ijslaag.
Het Noordpoolijs heeft een belangrij
ke functie bij het op temperatuur
houden van de aarde. Het ijs weer
kaatst de warmte van de zon en voor
komt dat de aarde verder opwarmt.
Het zee-ijs smelt in de zomermaan
den deels weg. Het broeikaseffect
versnelt dit proces. Enkele jaren gele
den gingen wetenschappers er vanuit
dat de Noordelijke IJszee rond 2070
ijsvrij zou zijn. Nu is de prognose
2015.
Een grote verandering in de poolge
bieden zou een kettingreactie kun
nen veroorzaken die grote gevolgen
heeft voor de rest van de wereld.
Zelfs het gematigde klimaat van Euro
pa zou kunnen veranderen.
Het Europese klimaat is afhankelijk
van de warme golfstroom. Het rela
tief warme oceaanwater uit de Atlan
tische Oceaan komt voor de kust van
Spitsbergen in aanraking met het kou
de poolwater. Onder invloed van de
veranderde samenstelling (er komt
meer zoet water in de Noordelijke IJs
zee als gevolg van het smelten van
het landijs op Groenland en Spitsber
gen) en temperatuur van het zeewa
ter wordt dit proces verstoord. Hier
door zou de warme golfstroom van
plaats en het klimaat van Europa van
karakter kunnen veranderen.
,-,Of het water in de Noordpool is bevroren of
ontdooid maakt voor de zeespiegel niet uit. Veel
belangrijker is de functie van de Noordpool als
de ijskast van de wereld. Het witte oppervlak
van het ijs weerkaatst de warmte, het zogeheten
albedo-effect. Als het ijs verdwijnt, stijgt de tem
peratuur want 'zwarte' zee kan minder warmte
weerkaatsen. Als hierdoor het landijs op Groen
land gaat smelten, zal de zeespiegel wel gaan stij
gen. En dat is een groot gevaar voor laagvlaktes
waar 6o procent van de wereldbevolking
woont."
Onderzoekers van de Universiteit
Utrecht meldden deze week overigens
dat het smelten van het ijs op Groen
land een proces is dat langzamer gaat dan eer
der werd gedacht.
De zeespiegelstijging zal daardoor geleidelijk ver
lopen: de komende eeuw met 50 centimeter en
niet met meters, zoals sommigen dachten.
Daarmee is het goede nieuws wel zo'n beetje
verteld. Hacquebord gelooft niet dat we de op
warming van de aarde en de, geleidelijke, stij
ging van de zeespiegel nog kunnen afwenden.
„Het is naïef dat te denken. Als we nu stoppen
met de uitstoot van CO2 kost het 700 jaar voor
we terug zijn bij de waarden van vóór de Indus
triële Revolutie." De Groningse hoogleraar
denkt dat we er beter aan doen om maatregelen
te treffen om met die zeespiegelstijging om te
gaan. „We moeten oplossingen bedenken om
de zeespiegelstijging tegen te gaan en dat is niet
alleen dijken verhogen. Deze klimaatsverande
ring is niet meer terug te draaien. Dat neemt
niet weg dat het heel zinnig is om zuinig om te
gaan met onze fossiele brandstoffen. Maar dat is
een energieverhaal, geen klimaatverhaal."
Klimaatverandering is moeilijk te voorspellen,
zegt paleo-ecoloog Henk Brinkhuis van de Uni
versiteit Utrecht. Hij ontdekte dat de polen 55
miljoen jaar geleden een subtropisch klimaat
hadden. Er waren krokodillen en palmbomen.
En dat met C02-waarden die tot een veel koeler
klimaat zouden moeten leiden.
„Het is niet de vraag óf de polen weer zo heet
gaan worden, maar wannéér dat gebeurt", zegt
Brinkhuis. „De eskimo's op Groenland worden
dan stinkend rijk: ze kunnen zo een nieuw Du
bai aanleggen. Er zitten veel kostbare gassen in
de bodem van Groenland. En die bodem komt
in rap tempo onder het ijs vandaan. Wil je rijk
worden: koop nu een lapje grond in Groen
land."
