Opvoeding
Meisjes zijn het liefst 'normaal'
Drukdruk, druk...
18 I Vrijdag 4 juli 2008 PZC
Meisjes tussen de 12 en 14
zijn kwetsbaar, overgeleverd
aan internet, videoclips en
multiculturele spanningen
en ontsporen daardoor
makkelijk! Nonsens, zegt
onderzoekster Linda Duits.
Ze zijn juist zo 'normaal' en
alledaags mogelijk.
door Patricia van der Zalm
illustratie Helen van Vliet
H
oe gedragen meisjes
in groep acht van de
basisschool en in de
brugklas zich? Wat
houdt hen bezig?
Maakt de etnische achtergrond
iets uit? Hoe gaan ze om met inter
net, pesten, het dagelijks leven op
school en met elkaar? Wat hen ver
bindt, is dat zij vooral normaal wil
len zijn, zichzelf kunnen zijn en
de vrijheid hebben zelf te kiezen.
Bijvoorbeeld om een hoofddoekje
te dragen of een truitje dat de na
vel bloot laat. Met seksualiteit of
juist het verhullen daarvan heeft
dat weinig te maken.
Dat zegt Linda Duits (31), die aan
de Universiteit van Amsterdam
promoveerde op onderzoek naar
meisjescultuur. „Maar over meisjes
wordt wel vaak op die manier ge
sproken. Seksualiteit, te veel of te
weinig, zou kenmerkend zijn voor
hun cultuur. Dat blijkt over het ge
heel genomen niet zo te zijn."
Aanleiding te bestuderen hoe de
cultuur van meisjes er werkelijk
uitziet, waren onder andere twee
maatschappelijke debatten die on
geveer tegelijk plaatsvonden: één
over het dragen van hoofddoekjes
en één waarbij de discussie ging
over de vraag of je meisjes met ont
blote buik naar huis moet sturen.
„Over meisjes wordt vaak gespro
ken alsof zij geen eigen keuzen
kunnen maken. Alsof meisjes een
hoofddoek dragen omdat dat moet
van hun vader of van de religie.
Meisjes met buiktruitjes zouden
vooral het voorbeeld volgen van vi
deoclips en commercie. Door zo
over hen te praten, worden meis
jes, wie zij zijn, wat zij doen en
waarom, niet serieus genomen."
De werkelijkheid is anders, onder
vond Duits. „Moslimmeisjes vol
gen vaak het voorbeeld van oude
re meisjes die al een hoofddoek
dragen. De jongeren kiezen ervoor
omdat ze erbij willen horen en
omdat ze zich juist vrij voelen
door het dragen van een hoofd
doek. De meisjes die korte truitjes
dragen, doen dat vooral omdat ze
het zelf leuk vinden of omdat het
warm is, niet om seksueel uit te da
gen. Hoofddoeken en korte trui
tjes zijn voor meisjes dus veel alle
daagser en minder beladen dan
volwassenen denken."
Duits deed onderzoek op een vrij
strenge zwarte school en een vrije
re witte. Ze volgde acht maanden
enkele dagen per week twee groe
pen meisjes tijdens hun overgang
van groep acht naar de brugklas.
Ze observeerde ze in de klas en tij
dens pauzes, sprak ze apart en in
groepjes en liet ze onder meer aan
de hand van zelfgemaakte foto's
over zichzelf vertellen. „Zo kun je
één cultuur bekijken én alloch
toon en autochtoon vergelijken."
Moslimmeisjes en 'paardenmeis-
jes' lijken veel op elkaar. Duits:
„Terwijl het idee leeft dat hun nor
men, waarden en ideeën erg ver
schillen, hoewel allochtone meis
jes ook in Nederland zijn geboren
en opgegroeid. Maar ze houden
van dezelfde dingen, dezelfde mu
ziek. Ondanks hun verschillende
achtergronden lijken ze veel op el
kaar. Er zijn ook verschillen: kinde
ren van allochtone ouders hebben
vaak minder geld voor kleding,
tijdschriften en dergelijke."
Ze vindt het opvallend hoe 'onge
looflijk normaal' meisjes zijn. „In
de brugklas is het heel belangrijk
vooral niet op te vallen. Meisjes na
vigeren tussen 'normaal' zijn, zich
zelf zijn én keuzevrijheid hebben.
Ze houden elkaar ook een beetje
in de greep van het 'normale'."
Duits verwachtte meer excessen,
variërend van 'Breezersletjes' tot
fundamentalistische moslimmeis
jes. „Ik dacht ook dat ze volledig
gericht zouden zijn op internet,
mobiele telefoons en ringtones.
Maar meisjes spelen ook nog
steeds met smurfensnot (zeep-
smurrie in een zakje) en knikkers.
Opvallend hoeveel hetzélfde is ge
bleven in vergelijking met toen ik
zelf naar de brugklas ging."
Duits merkte ook dat
meisjes, van 'paarden-
meisje' tot moslima en
van 'tutje' tot street
wise, allerlei identiteiten en stijlen
makkelijk kunnen afwisselen.
„Ook dat is niet heel anders dan
vroeger. Juist dat vind ik opmerke
lijk. Want op grond van wat de
media laten horen over ontsporen
de meisjes die aan allerlei gevaren
blootstaan, zou je verwachten dat
er veel veranderd is.
„Meisjes van allerlei etnische ach
tergronden hebben een alledaagse,
normale en heel leuke cultuur.
Dat vinden ze zelf ook. Ze hebben
hun vriendinnen om zich heen en
vinden het leuk veel tijd samen
door te brengen. Natuurlijk zijn er
ook excessen en problemen, maar
dat zijn uitzonderingen."
Op de strengere school werd min
der tijd besteed aan spelletjes,
groepsgesprekken of zaken zoals
'opening van de week', waarin kin
deren over hun weekeinde kun
nen vertellen. Duits: „Jammer, om
dat kinderen daardoor leren reflec
teren op wie ze zijn, waarom ze
dingen doen en wat ze kunnen.
Onze maatschappij hecht erg aan
dergelijke omgangsvormen. Het is
belangrijk kinderen daarop voor te
bereiden."
OPVOEDEN door Annie de Vreugd
In mijn herinnering zie ik het nog
voor me: mijn moeder achter een gro
te berg was. Ik ben van het tijdperk
dat de wasmachine net terrein begon te
winnen en drogers nog niet bestonden.
Er waren geen pampers, mijn moeder
kookte de stoffen luiers in een ketel op
het gasfornuis. Daarna gingen ze door de
wringer. Als kind mocht ik haar helpen
draaien.
Boodschappen werden dagelijks gehaald,
want een koelkast hadden we niet. Elk
jaar in het voorjaar was het tijd voor de
grote schoonmaak en werd het hele huis
met bezems gekeerd. Kleding die kapot
was, werd versteld. Truien werden niet in
de winkel gekocht, maar met de hand ge
breid voor het hele gezin. Keukenmachi
ne, elektrische grasmaaier, kant-en-klaar
eten in de schappen van de supermarkt?
Vergeet het maar.
Mijn moeder had het razend druk met
huis, tuin en gezin. De moeders van pak
weg veertig, vijftig jaar geleden waren
niet te benijden. Nee, dan de hedendaag
se moeders. Die zijn omgeven door heel
veel tijdbesparende apparaten. Vaatwas
ser, wasmachine, droger, vriezer, magne
tron, broodbakmachine en foodproces
sor. Ze hebben een handig autootje voor
de boodschappen. Ze doen niet meet aan
de grote schoonmaak en een hulp lapt de
ramen.
Je zou denken dat moeders van nu uren
per dag over hebben, in tegenstelling tot
de vorige generaties. Met maar een paar
koters, want het gemiddelde gezin telt
nog slechts ruim twee kinderen. Moeders
van nu zitten vast vaak op een doorde
weekse dag met een boek lekker in de
zon! Schone schijn. Moeders van nu heb
ben het juist drukker dan ooit, hoewel va
ders meer hun steentje zijn gaan bijdra
gen.
Niet alleen werken moeders twee of drie
dagen per week buitenshuis, ze hebben
het ook ongelofelijk druk met zaken waar
ouders zich in alle voorgaande eeuwen
nooit druk over hoefden te maken. Hun
twee kinderen moeten worden begeleid
bij het huiswerk, want zonder diploma's
begin je in deze maatschappij niet veel.
Dat huiswerk begint al aan het begin van
de basisschool. Vroeger kreeg een kind
pas huiswerk aan het einde van de basis
illustratie Eliane Duvekot
school. Nu krijgen kinderen in groep vier
al te maken met spreekbeurt, boeken-
beurt en werkstuk. Niet niks, op die leef
tijd.
Hulp van ouders is daarbij onontbeerlijk
en wordt ook verwacht. Ze moeten met
hun kinderen naar de bibliotheek of hel
pen veilig informatie te vergaren op inter
net. Kinderen doen al vanaf de peuter-
Moeders van nu zijn niet echt
te benijden, ondanks alle luxe
speelzaal mee in voorleesprojecten. Goed
voor de taalontwikkeling. Moeder zit met
peuter drie keer per week boven een ver
plicht prentenboekje. Dan nog naar
zwemles, muziek op schoot, jazzballet en
voetbalclub.
Ouders rijden in het weekeinde hun kind
naar een sportwedstrijd, tientallen kilo
meters verderop. Doen zij dat niet, dan
moet Jantje van de club af) zo staat dat in
het reglement. Dan zijn er nog ouder
raad, medezeggenschapsraad en school
commissies. Wie helpt er bij de musical,
wie wil er leesmoeder of knutselmoeder
zijn? Versterking gevraagd bij de sport
dag, de fancy fair, het schoolreisje en het
afscheidskamp van groep acht.
Wie helpt er cadeautjes inpakken voor
sinterklaas, de school moet worden ver
sierd met kerst. Moeders gevraagd voor
het kerstontbijt, de carnavalsmiddag, de
boekenweek, de schooltuin. En dan moet
Lieke nog naar de orthodontist, Jantien is
uit haar gymschoenen gegroeid en Jasper
heeft buikpijn.
Hoezo hebben moeders van nu het mak
kelijker dan moeders van toen? Als ik al
die moeders om me heen van hot naar
her zie vliegen, vraag ik me vaak af wie er
te benijden is. Gelukkig gaan we gauw op
vakantie. Oh ja, de paspoorten moeten ge
regeld, de auto moet een grote beurt, de
caravan gepoetst, lannemieke moet wa
tersandalen,.,.
