vrijding Ingrid Betancourt
Leven als gruwelijke
tij dverspilling
M
'Een perfecte actie zonder weerga'
12 Vrijdag 4 juli 2008 PZC
Door een gedurfde actie van het Colombiaanse leger is Ingrid Betancourt (46) bevrijd uit de hel waar ze 2.319 dagen in
heeft geleefd. 'Je kunt maar beter niets willen, om ten minste vrij te zijn van verlangens', scheef ze vorig jaar oktober in
een brief aan haar moeder.
door Aly Knol en Olivier van Beemen
Ik wil deze regels opdragen
aan degenen die mijn zuur
stof zijn, mijn leven. Aan
hen die me helpen het
hoofd boven water te hou
den, die me niet laten ver
drinken in de vergetelheid, het
niets en de wanhoop.'
Dat schreef Ingrid Betancourt eind
oktober vorig jaar in een brief aan
haar moeder. Het was het eerste le
vensteken van Betancourt in vijf
jaar en negen maanden gijzeling
door de rebellenbeweging FARC.
In de brief stipte ze in enkele
passages haar levensomstandighe
den in de Colombiaanse jungle
aan.
Sinds onderluitenant Pinchao na
negen jaar gevangenschap half mei
vorig jaar ontsnapte, zo schreef Be
tancourt, 'zijn de omstandigheden
waarin we verkeren nog verder ver
slechterd. De regels zijn nog draco-
nischer geworden en daar heb ik
het heel moeilijk mee.'
Betancourt moest vanaf dat mo
ment als enige vrouw in een groep
mannen proberen niet ten onder
te gaan. Ze stelde vast 'dat elke
nieuwe dag weer net zo'n hel is als
de vorige' en dreigde de moed te
verliezen.
„Lichamelijk gaat het slecht met
me", schreef ze. „Ik eet niet meer,
ik ben mijn eetlust verloren, mijn
haar valt heel erg uit. Ik heb ner
gens zin in. Dat is nog het enige
goede, denk ik: nergens zin in heb
ben. Want hier in de jungle krijg
je als enig antwoord: 'Nee.' Je kunt
dus maar beter niets willen, om
ten minste vrij te zijn van verlan
gens."
Even verderop: „Het leven hier is
geen leven, het is een gruwelijke
tijdverspilling. Ik leef of overleef in
een hangmat die tussen twee paal
tjes is opgehangen en waar een
muskietennet overheen is gespan
nen, en een tent die fungeert als
dak en me de illusie geeft dat ik
een huis heb." Op een plankje kon
ze haar spulletjes kwijt: haar rug
zak met kleren en een bijbel 'die
de enige luxe is. Hier is niets van
jezelf, niets blijft, onzekerheid en
onbestendigheid zijn de enige con
stanten.'
Elk moment kon ze het bevel krij
gen weer naar een andere plek te
marcheren. 'En iedereen moet
maar in een of ander hol slapen,
zomaar ergens gaan liggen, alsof
we dieren zijn.' Als enige vrouw in
de groep was ook een bad in de ri
vier geen ontspanning meer. Ze
moest bijna geheel gekleed te wa
ter, in korte broek, hemd en laar
zen. Soms zijn de kampementen
'zo klein dat de gevangenen prak
tisch boven op elkaar zitten'.
In de brief, inmiddels (ook in Ne
derland bij Uitgeverij De Geus) in
boekvorm gepubliceerd, dankte In
grid Betancourt al diegenen die in
haar vrijlating bleven geloven, zo
als haar familie maar vooral ook
Frankrijk. 'Het heeft zich nooit ge
wonnen gegeven, het heeft nooit
het verstrijken van de tijd als de
enige oplossing geaccepteerd.
In de inktzwarte duisternis was
Frankrijk als een lichtbaken.'
aandenlange voor
bereidingen gingen
vooraf aan de spec
taculaire operatie
die Ingrid Betan
court en veertien andere gegijzel
den bevrijdde uit de handen van
de FARC.
Het was geen spectaculaire actie in
de zin van gooien met rookbom
men om schietende commando's
die uit helikopters springen aan
het zicht te onttrekken. Het specta
culaire zit hem juist in het feit dat
de gegijzelden zonder bloedvergie
ten zijn bevrijd doordat de leiding
van de FARC op een ingenieuze
wijze is misleid.
Het Colombiaanse leger was er in
geslaagd de hoogste leiding van de
FARC te infiltreren. Ook waren
agenten binnengedrongen in de
FARC-cel die de vijftien gegijzel
den vasthielden. Deze cel wordt ge
leid door 'Cesar'.
Aanvankelijk waren de gegijzelden
over drie locaties verspreid, maar
de infiltranten zijn er in geslaagd
hen op één locatie samen te breng
en in het zuiden van Colombia.
De plaatselijke FARC-leiders werd
gezegd dat de gegijzelden samenge
bracht moesten worden omdat er
een gevangenenruil met de rege
ring ophanden was.
Met een helikopter zouden zij
naar FARC-baas 'Alfonso Cana'
worden gebracht, op een locatie
tussen La Paz en Tomachipan.
Daar zouden ze worden geruild te
gen honderden gevangen leden
van de FARC.
De helikopter - waarvan tegen de
FARC-leiders was gezegd dat die
van een niet-regeringsgebonden or
ganisatie was - landde bij het
FARC-kamp.
In werkelijkheid was de wit geverf
de helikopter van het Colombiaan
se leger. De leger-eenheid stapte
verkleed als rebellen uit de helikop
ter en wist de ongeveer zestig
FARC-rebellen ervan te overtuigen
dat ze mede-strijders waren.
De infiltranten brachten daarop
de vijftien gegijzelden - Betan
court, drie Amerikanen en elf Co
lombiaanse politieagenten en sol
daten - en twee rebellen onder
wie 'Cesar' naar de helikopter. Tij
dens de operatie draaide een twee
de helikopter rondjes boven het ge
bied, gereed om eventueel in actie
te komen.
Na 22 minuten steeg de helikopter
weer op. „Plotseling gebeurde er
iets", zei Betancourt, „Ineens zag
ik de commandant, die gedurende
vier jaar hoofd van onze ploeg was
en die zo vaak wreed was en me
vernederde, naakt en gebonden op
de vloer liggen."
Een bemanningslid zei tegen de
bevrijde gegijzelden: „Wij zijn het
leger. Jullie zijn vrij." Betancourt:
„De helikopter viel daarna bijna
uit de lucht omdat wij allemaal op
en neer sprongen, gilden en elkaar
in de armen vielen. Wij konden
het niet geloven. Het was een per
fecte actie zonder weerga."
Op een persconferentie liet de Co
lombiaanse president Alvaro Uri-
be weten dat de actie lang was
voorbereid. Belangrijk daarbij was
dat bloedvergieten moest worden
voorkomen. Legerleider generaal
Freddy Padilla zei dat de soldaten
de zestig rebellen gemakkelijk had
den kunnen doden. Minister van
Defensie, Juan Manuel Santos:
„We hebben ze in leven gelaten in
de hoop dat ze de rest van de gijze
laars zullen vrijlaten."
FARC houdt naar schatting nog
zo'n 500 tot 700 mensen gevan
gen. Naar verluidt hebben de in
lichtingendiensten Betancourt en
de anderen kunnen traceren aan
de hand van informatie van een
politieman die uit handen van de
FARC ontsnapte. Bij de actie werk
te het Colombiaans leger nauw sa
men met Amerikaanse collega's.
Die leverden niet alleen informa
tie maar ook materiële en operatio
nele steun. Waar die exact uit be
stond is niet bekendgemaakt.
;i maart 2008: Leger 26 maart:
Colombia overvalt basis van Leider FARC
FARC in Ecuador waarbij Manuel Maru-
commandant Raul Reyes landa sterft na
en 15 rebellen omkomen, hartaanval.
infographic CN, CvW foto's: AP, Getty Images
