Socioloog onderzocht etiquette H-Ondernemer ni Goede manieren online «businesskleding ZET JE PERSOONLIJKHEID OP DE TWEEDE PLAATS Businesskleding De Nederlander mag dan wel als vrijgevochten te boek staan, in zakelijke situaties heeft hij wel dege lijk behoefte aan duidelijke kleding voorschriften. Dat is de ervaring van Roel Wolbrink, eigenaar van New Tailor, een kleermakerij in maatkos tuums, en auteur van diverse etiquet teboeken. BREDA - Na de verschijning van Het Blauwe Boekje, een stijlgids over manie ren, eten, drinken en kleding en kreeg Wolbrink veel vragen over kledmgeti- quettes. "Lezers wilden vooral weten wat ze aan moesten trekken in bijzondere situ aties. Bijvoorbeeld als er white de, tenue de ville of business casual op een uitnodi- ging staat. En ook wat de dames in zo'n geval dragen." Voor hem de reden het Blauwe Boekje Kledingvoorschriften te publiceren. Wie dat in handen heeft, hoeft zijn hoofd niet langer te breken over bijzondere kleding- wensen op een uitnodiging. Staat er mor ning coat op, dan wil dat zeggen dat de man een jacquet draagt en de vrouw een cocktailjurk met een jasje. Vervangt hij zijn jacquet 's avonds voor een smoking - op een uit nodiging vaak aangeduid als black tie - dan hoeft zij slechts het jasje uit te trekken. Is zij eindelijk eens goedkoper uit dan hij. Al Roel Wolbrink. hoewel... Op het vol gende feest kan zij echt niet meer in de zelfde jurk verschij nen, terwijl zijn outfit nogjaren meegaat. Neutrale uitstraling Kledingcodes beper ken zich niet alleen tot speciale gelegen heden. Volgens Wol brink wordt vooral in werksituaties het ef fect van kleding on derschat. 'De meeste mensen trekken 's ochtends iets aan waarin ze zich lekker voelen, zonder na te denken in wat voor een situaties ze die dag terechtkomen.' Kom bij Wolbrink niet aan met eigen heid. "Uiterlijk is slechts een schil en een neutrale uitstra ling zet je kwaliteiten voorop. Je werk moet opvallen, niet je per soonlijkheid. Wat je draagt moet passen bij de onderneming waar je werkt. Helaas hebben Nederlands nogal eens de neiging zich alleen bij het sporten in een eenheidstenue te hijsen." Dat de stropdas de afgelopen jaren aan populariteit heeft ingeboet, vindt Wol brink een slechte zaak. Hij juicht het dan ook toe dat vicepremier Wouter Bos er weer één is gaan dragen. "Als hij een wit hemd zonder stropdas aan had, zag hij er uit als een doodgraver. En van WD frac tievoorzitter Mark Rutte kun je genist zeggen dat zijn babyface minder wordt als hij een stropdas om heeft. Dat kledingstuk voegt echt iets toe en gelukkig begint dat besef terug te komen. Laatst hoorde ik nog dat er bij de ABN-Amro mailtjes rondgin gen waarin werd afgesproken een stropdas te dragen." Maar hoe zit het dan met de eigen smaak? Mag je die wel volgen als het om werksi tuaties gaat? 'Natuurlijk', antwoordt Wol brink. "Zo lang je je maar aan de kleding codes houdt. Een linnen kostuum mag de ze zomer in de mode zijn, maar die stof kreukt enorm. Het zit comfortabel, maar vraagje af of je er zo wel wilt bijlopen op je werk. Kledingcodes volgen is alleen maar praktisch. Het is erg vervelend 's ochtends nog te moeten denken watje aan zult trekken. Als je laatje zien datje weet hoe het hooit, wordt je alleen maar serieu zer genomen." Wat zijn de etiquettes? Het lijkt een suf onderwerp waar we liever niet over praten. Maar wie kent niet de angst het fout te doen? De verkeer de strik bij een smoking, of hannesen met het bestek tijdens een zakelijke lunch. Etiquetteboeken behoeden je voor zulke miskleunen.Tegelijkertijd ge ven ze een beeld van de heersende normen over manieren. door Ellen Klaasse BREDA - "Mensen geven meestal met toe dat ze een etiquetteboek gebruiken. Daarmee impliceer je indirect dat je niet van goede huize komt en niet weet hoe het hoort," aldus de Cas Wouters. Voor deze socioloog, verbonden aan de universiteiten van Utrecht en Amsterdam, zijn etiquetteboeken onderzoeksvoer. Eind april verscheen zijn boek Informali sering, waarin hij een beeld schets van de ontwikkelingen op het gebied van de eti quette. Daarvoor bestudeerde hij etiquet teboeken uit Nederland, Engeland, Duits land en Amerika. In zijn publicatie kom je het woord etiquette echter maar zelden te gen. Wouters heeft het liever over manie ren. 'Dat heeft een minder regelachtige klank. Etiquettes kunnen nooit goed of slecht zijn, manieren wel.' Boeren en winden Gedragingen die wij nu verafschuwen, zo als spugen of de neus afvegen met de mouw van het hemd, waren in de zestien de eeuw heel normaal, zo laat het onder zoek van Wouters zien. De Nederlandse humanist Erasmus raadde zijn lezers in die tijd bijvoorbeeld aan niet op of over de ta fel te spugen, maar er onder. In de daarop volgende eeuwen werden dergelijke ge dragingen steeds verder ingeperkt. De eer ste etiquetteboeken behandelden vooral kwesties als wanneer en hoe winden te la ten, te boeren of te spugen. Gedrag dat eerst was toegestaan werd later beperkt of verboden. Dat is één van de conclusies die Wouters trekt. "Naarmate er meer sociale verbanden ontstaan, wordt het belangrij ker rekening te houden met de ander. Dat geldt vooral in werksituaties waar mensen voor hun boterham afhankelijk zijn van el kaar. Dan gaan ze zich al gauw gedragen volgens de opvattingen van de mensen die boven hen staan." In zijn boek beschrijft Wouters op welke wijze etiquettes de maatschappelijke ont wikkelingen volgen. In de negentiende eeuw bijvoorbeeld werden eigenschappen als zuinigheid, ordelijkheid en het in de hand kunnen houden van je vrouw als deugden gezien. Want daarmee maakte je een solide indruk en dat was tevens het be wijs datje ook zakelijke transacties in de hand kon houden. Oude etiquettes ver dwijnen en er komen nieuwe bij. Wou ters: 'De inanierenboeken die vanaf 1982 zijn verschenen geven voor het grootste deel informatie over etiquettes die voort komen uit nieuwe ontwikkelingen, zoals het gebruik van internet en e-mail en de omgang met mensen uit andere culturen.' In de twintigste eeuw nam het machtsver schil tussen verschillende sociale groepen af en werd afstand bewaren minder be langrijk. Veel geboden werden geleidelijk weer toegestaan. Werd dat in de roerige jaren zeventig nog als een bevrijding ge zien, anno 2008 klinken er andere gelui den. Er wordt steen en been geklaagd over jongeren die het woord u niet meer ken nen, de verruwing van het taalgebruik, slordige kledingdracht en agressie op straat. Toch verlangen we volgens Wouters niet terug naar de beleefde omgangsvormen van weleer. 'Mensen roepen het wel, maar als je vraagt of zij zich dan ook formeler gaan gedragen, zijn ze altijd van mening dat zij het al goed doen. Dat is net zoiets als roepen dat de kinderen tegenwoordig zo brutaal zijn. Maar dat zijn altijd de kinde ren van anderen. Als je klaagt over lossere omgangsvormen, klaag je ook over een grotere gelijkheid. Maar niemand wil te rug naar de situatie van de vroege jaren vijftig, waarin je baas mijlenver van je af stond.' Ondanks die bagatelliserende houding er kent Wouters wel het probleem. 'Op straat wordt er al gauw een middelvinger opgestoken. Als mensen elkaar niet ken nen, laten ze zich gemakkelijker gaan. In het gezins- en arbeidsleven moeten ze zich al inhouden, maar in de anonimiteit kun nen ze zich eindelijk eens uitleven. Na tuurlijk heb ik liever dat ze naar een knok- film gaan en daar hun agressie ontladen. Vroeger bedachten mensen zich wel twee keer voordat ze zich zo lieten gaan, omdat zulk gedrag veel meer consequenties had.' Speels gevecht Ondanks het soepeler worden van de eti quettes zijn de etiquetteboeken er niet dunner op geworden. 'Gedragscodes leven voort', zegt Wouters. 'Alleen worden mensen die er zich niet aan houden min der hard veroordeeld dan vroeger. Het ïn- achtnemen van etiquettes is niet langer een kwestie van onderscheid tussen mensen, maar van onderscheid tussen situaties. Als je goed nadenkt wat er van je verwacht wordt en je in de ander verplaatst, kan je niets gebeuren.' Maar wat doe je bijvoorbeeld als je niet van kussen houdt? Drie sociale zoenen zijn de standaard en het ontwijken van een kus kan als uiterst beledigend worden ervaren. Wouters: 'Elke waarheid laat zich op een vriendelijke manier verklaren. Als je zegt: ik wil daar liever niet aan meedoen en je lacht er bij, wordt het altijd geaccepteerd. Ik experimenteer er wel eens mee en stop bij twee zoenen. Als iemand dan vraagt waar blijft de derde, zeg ik nou nee. Maak er een speels gevechtje van, dan wordt het weer leuk.' Nederlanders staan niet bekend om hun verfijnde manieren. Kleding, omgangs vormen, geen zaken waar we ons erg druk over maken. Jammer. Goede manieren versoepelen het onderlinge contact. Bij het zakendoen kunnen de verkeerde witte sokken net de druppel zijn die de volle emmer doet overstromen, waardoor de deal mislukt. In het buitenland is dat in versterkte mate het geval. Op www.deOndememer.nl treft u in het artikel Etiquette een aantal links aan naar websites waarmee u uw goede manieren kunt verbeteren. Hier en in het buitenland.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2008 | | pagina 86