wf
PZC Zaterdag 28 juni 2008 I 47
DAMMEN
Daaf Kasse
Het wereldrecord blindsimultaan
staat sinds 1982 op naam van Ton
Sijbrands. In oktober vorig jaar
bracht de grootmeester het re
cord in Tilburg op 25 tegenstanders. Als al
les verloopt zoals gepland, gaat het record
volgend weekend in andere handen over.
De 35-jarige Delftse topdammer Erno
Prosman heeft van zijn werkgever, een
grote oliemaatschappij, een tijdje vrij ge
kregen om zich voor te bereiden op zijn
recordpoging. De Nederlands kampioen
van 1996 wil het record op 27 tegenstan
ders brengen. Vrijdag 4 juli om zes uur 's
avonds gaat de simultaan in Delft van
start. Naar verwachting zal het evene
ment in de loop van zaterdagmiddag klaar
zijn. Over het algemeen werkt Prosman
zijn simultaans veel sneller af dan Sij
brands, die in Tilburg ruim 28 uur nodig
had. In maart had de aanstaande record
houder voor een oefensessie tegen 23 spe
lers minder dan 17 uur nodig.
De blindsimultaan is aan strenge regels ge
bonden. Uiteraard is het aantal tegenstan
ders bepalend, maar Prosman dient ook
een score van minimaal 70% te behalen,
terwijl zijn tegenstanders een gemiddelde
FM]D-rating van 1900 moeten hebben.
Daarnaast kan de simultaangever zich
niet te veel vergissingen veroorloven. Drie
keer een onreglementaire zet in een partij
betekent onherroepelijk een nul.
Aan de recordpoging nemen twee be
stuursleden van de Zeeuwse dambond
deel. Voorzitter Aart Walraven en wed
strijdleider Cor Boot hebben er een slape
loze nacht voor over om de geschiedenis
boeken in te gaan als een van de opponen
ten van Prosman.
Van de oefensessie zijn voor zover ik weet
geen partijen gepubliceerd, wel beschik ik
over de notaties van een seance die Pros
man eind 2004 in Delft gaf. Op 8 januari
2005 publiceerde ik al de zwaarbevochten
winstpartij tegen Arjen de Mooij. In on
derstaande partij kostte het Prosman min
der moeite om de winst binnen te halen.
Erno Prosman - Louis de Frankrijker:
1.34-29 19-24 2.40-3414-19 3-45-40 19-23
4.50-45 13-19 5.32-28 23x32 6.37x28 18-23
7.29x18 12x32 8.38x27 7-12 9.41-371-7
10.46-4119-23 11.42-38 23-29 12.34x23
24-30 13.35x24 20x18 14.40-34 8-13
15.47-42 2-8 16.37-32 15-20 17.44-40 10-14
18.41-37 5-10 19.49-44 20-24 20.33-28
17-21 21.39-33 12-17?! Deze gewaagde zet
komt waarschijnlijk voort uit angst voor
28-22?! Op een zet als 21-26 zou Prosman
deze opstoot zeker hebben gespeeld.
22.43-39! 18-22 23.27x18 13x22 24.31-27
22x31 25.37x26! 8-12 26.36-3112-18 27.31-27
De opsluiting van de vleugel is een feit.
Zwart kan zich niet bevrijden met 17-22
wegens 26x17 22x3117-12 met winst. Als
zwart nu 3-8 speelt om 17-22 voor te berei
den is 28-23! 18x29 34x23 lastig. 14-19
28.34-29 10-15 29.29x20 15x24 30.40-34
9-14? Aanzienlijk beter is 17-22!, omdat
26x17 22x3117-12 nu faalt wegens 24-29!
33x22 7x27 32x2116x27 met weliswaar een
schijf achterstand, maar goede doorbraak-
kansen voor zwart. 31.34-29 14-20
32.44-40 Dreigt 29-23 18x29 39"34 met
schijfwinst. 20-25 33.29x20 25x14
34.40-34
zie diagram
3-8 Zwart hoopt nog tot de bevrijdende
ruil 17-22 te komen, maar wit steekt daar
simpel een stokje voor. 35.34-29! 18-23?
Dit offer deugt niet. Beter was gewoon
8-13, al heeft wit na de ruil 29-24 en 28-23
prachtig spel. 36.29x18 4-9 37.18-12! Zo
komt wit via een bekende slagwending
op dam. 7x18 38.28-22 17x37 39.26x17
11x31 40.38-32 37x28 41.33x4
en zwart gaf het op.
SCHAKEN
Cor Jansen
Als je aan een schaker vraagt waar
om hij eigenlijk schaakt, krijg je
doorgaans te horen 'omdat het
leuk is'. Dat is natuurlijk niet on
juist, maar het is wel een erg armoedig
antwoord.
Het is ook niet gemakkelijk de liefde voor
het schaakspel aan volslagen leken uit te
leggen. Het is een samenspel van factoren.
In de eerste plaats is er het spelelement,
dat je ook bij alle andere spelletjes aan
treft. Alleen speelt daar de gezelligheid
een grote rol.
Dat is bij schaken niet het geval. Integen
deel! Het is immers een van de weinige
spelen waarbij je urenlang op minder dan
een meter afstand van je tegenspeler kunt
zitten zonder een woord te hoeven wisse
len. Of je die persoon aardig vindt of juist
onuitstaanbaar, doet niet terzake. De voor
naamste reden om te schaken wordt
meestal niet genoemd, omdat het overdre
ven of bombastisch klinkt: schaken heeft
te maken met kunst. De schoonheid van
het spel, de verrassende en specifieke wen
dingen, de diepzinnigheid en soms ook
de raadselachtigheid is de stille drijvende
kracht achter de schaakspeler.
Als je naar een schilderij van Rembrandt
kijkt, krijg je nooit het gevoel dat je ook
zo'n kunstwerk zou kunnen maken. Je ge
niet er van, maar beleeft het niet echt. Dat
is bij het naspelen van een grootse schaak
partij van bijvoorbeeld Kasparov of Capa-
blanca wel het geval. Je zit er als het ware
'in', je bent er emotioneel bij betrokken.
In je eigen partijen zie je elementen van
de grootheid van de grote schaakkunste
naars terug. Je speelt bijvoorbeeld de Alje-
chin-verdediging, de Tartakower-variant
of je lanceert een aanval in de geest van
Shirov. Voor heel veel schakers is niet al
leen het wedstrijdschaak een bron van
vreugde, maar ook het 'kunstschaak', de
schaakproblemen en eindspelstudies.
De Schotse grootmeester Jonathan
Rowson heeft kortgeleden in New in
Chess weer eens een nieuwe poging ge
daan om de schoonheid van het schaken
uit te leggen. Hij noemt het een onzicht
bare innerlijke schoonheid van logica en
harmonie. Het is de innerlijke schoon
heid van de ogre Shrek, de populaire te
kenfilmfiguur uit Hollywood. Hij is lelijk,
maar toch prachtig. Je ziet het er niet aan
af hoe mooi hij is, maar je voelt het, je
weet het. De schoonheid van het spel
heeft ook veel raakvlakken met de wis
kunde. Dat voelt alleen iemand die met
de wiskunde vertrouwd is. Zo is het met
schaken ook, alleen de schaker voelt het.
Heel belangrijk is het verrassingselement.
Dat is bij een geconstrueerde stelling, een
probleem of een eindspelstudie nog veel
sterker dan in een partij. Het onmogelijke
wordt werkelijkheid.
Een eenvoudig voorbeeld is de volgende
oude compositie van Gurvitch uit 1927.
Wit: Kc2, Let, Le6, pion 04. ZwartKd6,
Tb6, Te3.
Diagram
De opgave luidt: wit aan zet maakt remi
se. Het lijkt een onmogelijke opgave. Wit
verliest onherroepelijk een van zijn lopers
en komt zo een toren achter. De oplos
sing is verrassend in zijn eenvoud: 1x5+!!
Een schijnbaar doelloos vorkje. 1... Kxcs
Ook de mooie nevenvariant i...Kxe6 helpt
niet wegens 2.cxb6 Txet 3.b7 Te2+ 4.KC3
Te3+ 5.Kc4Te4+ 6.KC5 Te5+ 7.KC6 Tel
8.b8D Tci+ 9.Kb6 Tbi+ en remise.
2.Lf2 Ook dit ligt voor de hand, maar
heeft het ook nut? 2...Tbxe6 3.Kd2 Kd4
4-Lgi En het is remise. Wit speelt zijn lo
per van f2 naar gi heen en weer; verlaat
de vrije toren de e-lijn, dan volgt Lxd4.
Prachtig!
BRIDGE
Ruud van den Bergh
Terwijl veel andere sporten onze
aandacht vragen en krijgen, wordt
er in het Franse Pau om het Euro
pees kampioenschap bridge ge
speeld. Daar is niets mis mee. Sterker nog;
het is interessant de partijen te volgen.
Maar als je weet dat de temperatuur in
Pau dertig graden of hoger is, roept dat de
vraag op: waarom wordt om een Euro
pees kampioenschap bridge niet in een an
der seizoen gespeeld? Misschien zouden
er organisatorisch bezwaren zijn, maar ze
ker is wel dat de belangstelling van de ach
terban vele malen groter zal zijn dan nu.
Er wordt gespeeld in drie categorieën:
Open teams, Vrouwen teams en Senioren.
De Nederlandse vrouwen hadden een
slechte start, maar klommen halverwege
naar de bovenste helft van het deelne
mersveld. De Nederlandse senioren doen
het zonder meer goed en hebben uitzicht
op de zege. De Open teams werden inge
deeld in twee poules van 18 landen, afhan
kelijk van eerdere prestaties op het EK. De
hoogst geëindigde negen landen van elke
poule vormden de fmalepoule. Nederland
won de A-poule en strijdt nu mee om de
eindzege.
In de negende ronde van de kwalificatie
wedstrijden speelde Nederland tegen De
nemarken. Aan alle tafels worden dezelf
de spellen gespeeld en Bas Drijver was de
enige die in dit spel een 3SA bod veilig
binnenhaalde.
Voor het leesgemak is het spel een halve
slag gedraaid.
Na drie keer pas opende Drijver de zuid
hand met ïKl (een Poolse tKl opening).
Partner Sjoerd Brink bood tRui en oost
kwam ertussen met tHa. Nu bood Drijver
iSA waarmee hij 18-19 punten aangaf
Brink was niet te lui om 3SA te bieden.
West moest uitkomen en om aan te ge
ven dat hij de ruitens stopte kwam hij uit
met ruitenaas. Dat gaf Drijver de mogelijk
heid in die eerste slag de juiste kaart weg
te gooien om die kleur te deblokkeren: rui
tentien. West ging verder met de kleur
die oost geboden had: hartenacht. In de
dummy werd de vijf gelegd, oost speelde
ook een kleintje en Drijver nam met har
tenvrouw.
Hij kon nu uittellen dat oost begonnen
was met zes hartens met als hoogste de
heer. Hij speelde een kleine schoppen uit
zijn hand met de bedoeling de communi
catie tussen oost en west af te snijden
want west zou nog een keer harten kun
nen brengen; dat lukte. West nam met de
negen en speelde zijn laatste harten die
Drijver met het aas nam.
Hij incasseerde nu zijn schoppenaas en
-heer en legde ruitenboer op tafel; het be
gin van een interessant eindspel. Als west
niet zou nemen, zou Drijver vervolgen
met ruitenzes. West zou niet aan een in
gooi kunnen ontsnappen. West nam die
ruitenboer en kon ook nog een schop
penslag maken. OW hadden nu vier sla
gen en deze kaarten waren nog over:
Noord: Rui: V8 KI: VB6
Oost: Ha: 1097 Kl: H5
Zuid: Ha: 4 Rui: 6 Kl: A109
West: Rui: 97 Kl: 873
Het deed er niet toe wat west zou naspe
len. Als dat ruiten zou zijn, zou dat in de
ruitenvork van noord zijn. Als west klave
ren zou spelen zou hij Drijver een gratis
klaverensnit hebben gegeven. Heel mooi
gespeeld, maar is er nou niets jammer aan
dit spel? Ja, toch wel. Niemand was erin
geslaagd negen slagen te maken in SA met
de NZ handen. Drijver deed het, maar
had de pech dat zijn Deense tegenstan
ders aan de andere tafel in 2SA waren ge
bleven. Dat werd precies hadden ge
maakt; zij gingen niet één down in 3SA.
82
1 B5
V8432
*VB64
B105
4 V974
82
U' '/i
H109763
AH97
5
*873
#H52
4 AH63
AV4
B106
#A109
West gever, OW kwetsbaar J
