l o u,
'Breukje'
door motie
kernstroom
Terneuzen heeft twee
soorten topdokters
MAARTEN
AAGT;
Een Hollants praatjen
Aanleg van
natuurnetwerk
moet doorgaan
GL vindt dat CDA en
SGP afspraken tussen
coalitiepartijen negeren.
PZC Zaterdag 28 juni 2008 37
ANNO 1*71.
CetifcouWaD
SCHUYT-PRAETJE,
Tuflchco eet»
ïcatc-pirlftjc/
YwHcacit fei Fttfboncn
JaepSoet, KlaesSwaer-
Hooft en Jan Goec-Harc,
n»t
KEESJE MAET BROER JOCHEM,
yarcnde Luydöï, met cc?) BODE»*
Over ces toeslaat var» ons
RUYTER.S cn SOLDATEN
BOERE SCHUIT-PRAATJE,
Oejwudöra tuffdssn
E N
Famuk m Amjlcrdmn
TE M r D D /-: L H U R G,
By C O R X i; 1.1S JACOBS t N.
Een een
ROTTERDAMMER.
Van faeckcn dii da« oiilingh* Toorgewilensajo.
Clazina Dingemanse (inzet) verdiepte zich in de praatjespamfletten, die tussen 1600 en 1750 een belangrijke bijdrage leverden aan het publieke debat.
Opruiend, zodanig dat in de zo
mer van dat jaar een woedende
menigte voor een ware lynchpartij
zorgde.
De pamfletten werden aangeplakt,
of verspreid via boekhandels en
marskramers. De auteurs waren
meestal niet bekend, maar moeten
volgens Clazina Dingemanse in de
kringen van de geletterde midden
stand worden gezocht, van school
meesters, kooplieden tot regenten.
Ook predikanten waren actief Zij
hadden een groot bereik via de
kapsel, de gelovigen zagen hen als
leidsmannen. Stadsbestuurders
hielden hen, gezien hun grote be
reik, goed in de gaten.
In het proefschrift zegt de pro
movenda het zo: „Pamfletten
fungeerden vanaf het begin
van de Opstand als platform voor
het publieke debat en groeiden in
de eerste helft van de 17e eeuw uit
tot een van de belangrijkste instru
menten voor de publieke menings
vorming."
Op haar etage, hartje Utrecht, legt
ze uit dat de Nederlandse staats
vorm - zelfstandige provincies en
daarbinnen weer stemhebbende
steden - discussie in de hand werk
te. Ze spreekt in dat verband van
een 'vroeg poldermodel', omdat
overeenstemming - concensus - de
basis was van het bestuur. Pamflet
schrijvers konden bovendien in
grote vrijheid opereren, omdat cen
suur in een sterk gedecentraliseerd
land moeilijk was te handhaven.
De oplage van de pamfletten is
niet duidelijk. Waarschijnlijk enke
le honderden per keer, en de ver
spreiding was vaak lokaal, zegt de
schrijfster.
Drukkers, boekverkopers, handel
aren en auteurs wilden aan de ge
schriften verdienen. Al was de
schaal kleiner, ook toen had de
commercie een belangrijke stem
in het maatschappelijk verkeer. Ja
cob Cats krijgt in het proefschrift
het slotwoord, met voor hem type
rende regels: Geen dit of dat, geen
boereschuyt Of ghy treckt'er voor
deel uyt.
Clazina Dingemanse buigt zich in
haar studie met name over de stijl
kenmerken van het praatjespam
flet Hoe werden de teksten opge
steld, welke literaire technieken
werden er gebruikt en hoe werd
geprobeerd om de lezer te overtui
gen. Ze noemt de onregelmatig ge
publiceerde blaadjes een interes
sante schakel in de ontwikkeling
van de journalistiek. De pamflet
ten verdwenen grotendeels in de
negentiende eeuw, toen kranten
hun rol in het publieke debat over
namen. Naarmate de snelheid van
communicatie toenam, raakte het
motto van de oude pamfletschrij
vers steeds meer uit het zicht: tis
beter gesweghen, dan van spreken
hinder gecregen.
In het Hollants praatjen (1650) komen vertegenwoordigers van de
gewesten Gelre (Gelderland), Holland, Friesland en Brabant aan
het woord.
In het tweede deel introduceert de Brabander een nieuwe spreker,
een Zeeuw, bij de Hollandse gesprekspartner:
Goeden dagh, mijn Heer, goeden dagh. Verschoon onze stoutigheidt,
van dat wy u zoo vryborstigh bezoeken, en deze Vriend buyten u we
ten mee brengen. Ons voorlede Praatje, dat door den druck en uwe
naarstigheidt aen alle menschen is mee-gedeelt, heeft hem belust ghe-
maakt om u, benevens ons, nog eens te hooren, en het zijne, na de gele-
gentheid der zake zou vereischen, daar by te brengen; want hem dunkt
dat op et voorgaande al vry wat valt te zeggen: bidde derhalven dat
gy hem gelieft te hooren; te meer om dat het een goet Man is, die zich
wel wil laten onderrichten. Wy hadden die moeite zeer garen aan ons
genomen, maar het is billigh dat ieder zijn eige woorden uitleght, en
zijn voorstellingen beweert.
De meeste Zeeuwen zijn in de ogen van Hollanders dwarsliggers.
De Zeeuw in dit pamflet is er echter één van het gezeglijke soort.
De Hollander merkt op: Het is my lief dat ghy zoo gezeghzaem zijt;
sommige van uw Landslieden zijn met geen reden te verzetten.
Gedracfo voorFlsckcrPiackaw. Aam
ting in de sector kunnen opvan
gen. Ezinga hamerde erop dat bij
de plannen voor een nieuw slui-
zencomplex in Terneuzen niet al
leen wordt gekeken naar een grote
re capaciteit van de zeesluis, maar
zeker ook naar die van de binnen-
vaartsluis. Directeur Kees de Vries
Vice-voorzitter Luit Ezinga van
KvK pleit voor snelle besluitvor
ming over extra ligplaatsen, min
der milieuregels, aangepaste slui
zen en binnenvaartterminals
van schippersvereniging Schutte-
vaer vond dat niet alleen Frankrijk
en België miljoenen op tafel moe
ten leggen voor de nieuwe verbin
ding, maar dat ook Nederland pak
weg 600 miljoen moet investeren
in het nieuwe sluizencomplex in
Terneuzen én bijvoorbeeld een
derde Kreekraksluis. Havensche
pen Sas van Rouveroij van Gent
vond dat de Kanaalzonehavens
schouder aan schouder moeten
vechten voor een versterking van
hun positie.
door Claudia Sondervan
COES - De Temeuzense neurolo
gen zijn de besten van het land.
Dat zeggen medisch specialisten,
huisartsen en bestuurders uit de
zorg in onderzoek dat Peter Lagen
dijk deed voor Elsevier. De beste al
gemene chirurgen van het land
werken in het Van Weel Bethesda
ziekenhuis in Dirksland. Binnen
Zeeland is Terneuzen de beste
plek voor algemene chirurgie en
orthopedie. Bij kindergeneeskun
de is Goes tweede na Lievensberg.
Voor cardiologie wordt in Zeeland
naar België verwezen. Voor inter
ne geneeskunde komt Terneuzen
na Roosendaal op de tweede
plaats, Goes en Vlisisngen pas op
vier en vijf. In vrouw- en kraam
zorg is Terneuzen ook op één na
best, wederom na Lievensberg.
www.elsevier.nl/specialisten
door Rinus Antonisse
MIDDELBURG - Leen Harpe, fractie
voorzitter van GroenLinks in de
Staten, ziet de steun van coalitiege
noten CDA en SGP aan een kern
centralemotie van de WD als een
'breukje' in de samenwerking, 'dat
wel gerepareerd moet worden'. Hij
vindt dat de afspraken zijn ge
schonden.
Gedeputeerde Marten Wiersma
(GL, economie) werd gisteren in
de Statenvergadering verrast door
de WD-motie, ingediend bij de
discussie over de nota Energie en
Klimaat. Dat CDA en SGP ook na
een schorsing voor overleg met
het dagelijks provinciebestuur bij
hun steun aan de motie bleven,
noemt Wiersma 'niet leuk'.
Hij beschouwt de opstelling van
de twee coalitiepartners als een po
litiek feit, maar niet zodanig dat
hij daaraan verregaande gevolgen
verbindt. „Om hierom uit het col
lege te stappen betekent ook dat ik
mijn energienota, waar nogal wat
in staat, niet eens kan uitvoeren."
CDA-er Kees van Beveren be
streed dat steun aan de motie strij
dig is met het collegeakkoord.
„Daarin wordt over het realiseren
van kernenergie niet gesproken."
SGP-er Goos Roeland zag, evenals
het CDA, kernenergie als een aan
vaardbare tussenoplossing op weg
naar duurzame energieopwekking.
„Dan is het een verkeerd signaal
als we afstand nemen van de mo
tie van de WD." Wiersma zei dat
de provincie de regering volgt:
kernenergie is niet duurzaam en
niet nodig voor de gewenste afna
me van broeikasgassen. Zo staat
het ook in de - overigens aangeno
men - nota Energie en Klimaat.
MIDDELBURG - De provincie zet aan
leg van het Zeeuwse natuurnet
werk onverkort door. Dus ook, via
de Dienst Landelijk Gebied, de
aankoop van landbouwgrond hier
voor. In beginsel grond die minder
geschikt is voor agrarische produc
tie. „Maar je kunt er soms niet aan
ontkomen om een keer goede
landbouwgrond te kopen", hield
gedeputeerde Frans Hamelink
(CU) gisteren de Staten voor.
PvdA'er Wouter van Zandbrink er
gerde zich aan de houding van het
CDA, die steeds vaker terughou
dendheid met aankoop van land
bouwgrond voor natuur bepleit.
Hij verweet het CDA 'polarisatie
op het platteland.' Een motie om
uitvoering van het natuurnetwerk
voort te zetten, hield Van Zand
brink aan. Hamelink zegde een no
ta over het grondaankoopbeleid
toe aan de commissie Ruimte, Eco
logie en Water.
Een motie van de Partij voor Zee
land om geen meter goede land
bouwgrond voor natuur te bestem
men, kreeg alleen steun van de in
diener.
