Boeken
Het leven zit niet logisch in elkaar
'D
De moord op Olof Palme ontleed Vriendschap en tragische liefde
m m*
in
BOEKEN KORT
ft
PERSSI
Vrije val
ra
PZC Donderdag 26 juni 2008 19
KONINKLIJK MYSTERIE Een
nieuw genre lijkt geboren met
Vals van Sasha Otten: royal
mystery, een thriller gecombi
neerd met de ware geschiedenis
van het Nederlandse konings
huis. De jonge ambitieuze za
kenvrouw Diana Dubois werkt
voor een topman van een
cosmeticabedrijf. Al gauw blijkt
deze Patrick Groothof niet al
leen maar aantrekkelijk en cha
rismatisch. Hoe komt hij aan
zijn geld en wie is hij eigenlijk?
Als Dubois op zoek gaat naar
zijn achtergronden stuit ze op
de geschiedenis van Marianne,
een rebelse en eigenzinnige
dochter van koning Willem I.
Sasha Otten - Vals. Karakter, 15 eu-
ro.
Vierenveertig
jaar hebben fans van Jan Cre-
mer moeten wachten op het
derde deel van zijn reeks Ik Jan
Cremer. Wie de inhoud na al die
tijd vergeten is, kan het herle
zen, maar ook het luisterhoek
aanschaffen, voorgelezen door
Hans Dagelet. De acteur leest
voortreffelijk, sober maar onont
koombaar. De schok die de
schelmenroman in 1964 verwek
te is er wel een beetje af, maar
Dagelet brengt het egoproza van
Cremer brutaal en direct.
[fl Jan Cremer - Ik Jan Cremer Luister-
boek (12 cd's) voorgelezen door
Hans Dagelet. De Bezige Bij, Zoem
Audioboek, 29,90 euro
JERUZALEM Hannah Yakin ver
telt in Jardena over het leven in
Jeruzalem. Met haar man Na
than is ze oud geworden in een
stad waar de verhoudingen tus
sen de inwoners zich verharden.
Nathan was tijdens de Tweede
Wereldoorlog vrijwilliger bij de
Britse marine. Jardena hoort dat
oudgedienden een medaille krij
gen en vindt dat Nathan ook
zo'n onderscheiding verdient.
Door haar ogen zien we de ge
beurtenissen in haar familie en
de geschiedenis van de joden in
Jeruzalem.
rfl Hannah Yakin - jardena Dagboek uit
Jeruzalem. Atlas, 18,50 euro
Siri Hustvedt brak in 2003
door met het boek Wat me
lief was. Nu heeft ze weer
een literaire familiesaga
geschreven. Het verdriet van
een Amerikaan draait om
identiteit, geheimen en
rouwverwerking.
door Ans Bouwmans
Yeah, yeah", zegt Siri
Hustvedt, even druk ge
barend. Ja, de voetaf
drukken op haar
lichaam, van mensen
die over haar heen walsten om bij
haar beroemde echtgenoot Paul
Auster te geraken, die beginnen te
vervagen. En ja, het voelt goed om
zelf ook enige roem te genieten.
„Het is heel logisch dat hij beken
der is. Hij is acht jaar ouder. En ik
heb minder boeken op mijn
naam. Ik schrijf ook veel trager, be
dachtzamer. Maar ik heb nu vier
romans uitgebracht en schrijf es
says, dat is heel bevredigend."
De literaire faam kwam relatief
laat voor Hustvedt eigenlijk pas
met haar succesvolle roman Wat
me lief was (2003). Over de opvol
ger deed ze viereneenhalf jaar.
Identiteit en verlies zijn opnieuw
centrale thema's in haar werk. De
Amerikaanse schuwt herhalingen
niet. Namen worden gerecycled.
Karakters lijden aan migraine, een
ziekte waar ze zelf ook last van
heeft. Travestie duikt meermaals
op. „Ik vind die echo's in mijn boe
ken niet erg. Dat betekent dat ze
belangrijk voor me zijn. Kunst
komt uit het diepste van de mens.
En veel gebeurt onbewust. Goede
kunst, die stand houdt, wordt
door de kunstenaar vaak ook niet
precies begrepen."
In haar laatste boek verkleedt Bur
ton, een oude schoolvriend van
Erik Andersen, zich als vrouw om
iemand te bespioneren. „Nee, zelf
verkleed ik me niet als man. Het is
psychiater, wiens vader Lars is
overleden. Zijn jeugd speelde zich
af in Minnesota, de Amerikaanse
staat waar ook Hustvedt zelf op
groeide. Tussen de stukken van
zijn vader vindt Erik een geheim
zinnig briefje, dat hem en zijn zus
Inga ertoe aanzet in het verleden
van hun vader te gaan wroeten.
Ondertussen kampt Erik met een
onbeantwoorde verliefdheid op
zijn huurster Miranda en probeert
Inga in het reine te komen met de
wetenschap dat haar overleden
man Max, een beroemde schrijver,
een kind heeft verwekt bij een an
der.
„Veel van dit materiaal komt voort
uit mijn persoonlijke ervaringen",
zegt Hustvedt. „Ik verken het emo
tionele terrein van verlies, dat is
geen uitzonderlijk thema, ieder
een die een naaste kwijt raakt,
maakt dit door. Het was geen ge
makkelijk boek om te schrijven,
maar ik ben er erg trots op. Het is
een persoonlijk boek. Ik schreef
het niet als mezelf, maar als mijn
denkbeeldige broer. Ik gebruik as
pecten van mezelf, maar niet mijn
hele zelf. Je duwt en trekt en lcomt
tot iets, waaruit emotionele waar
heid spreekt, zonder dat het de let
terlijke waarheid is."
In het boek eindigt de zoektocht
naar het geheim van de vader van
Erik en Inga in een anticlimax. Al
le verhaallijnen in het boek
draaien daar eigenlijk op uit, zegt
Hustvedt. Mensen hebben er be
hoefte aan om een verhaal klop
pend te maken, om dingen met el
kaar te verbinden, de logica te vin
den, maar zo zit het leven niet in
elkaar, meent de schrijfster. Zelfs
het verloop van haar verhaallijn is
niet echt bewust gekozen, zegt ze.
„Ik wilde dat Erik en Miranda bij
elkaar zouden komen, maar dat lie
ten ze niet toe. Ik ben geen mario
nettenspeler. Die mensen worden
echt. Ik heb ze niet in de hand."
Siri Hustvedt - Het verdriet van een
Amerikaan. Vertaling Marian Lame-
ris en Liesbeth Teixeira de Mattos.
Uitgeverij De Bezige Bij. 368 blz.
19,90 euro.
Siri Hustvedt: 'Ik verken het emotionele terrein van verlies'.
foto Phil Nijhuis/GPD
allemaal verbeeldingskracht", zegt
ze lachend. „Maar het thema blijft
terugkomen. Ik plan dat niet. Het
komt vanzelf. Het dringt zich op.
Er zit een vrouwelijke kant aan
Burton. En als hij zich als vrouw
verkleedt, ervaart hij vrijheid."
Hustvedt gaat het persoonlijke
niet uit de weg. Zo gebruikte ze de
meisjesnaam van haar moeder,
Vegan, voor de hoofdpersoon in
haar debuut en is haar laatste werk
geïnspireerd door de memoires
van haar vader, Lloyd Hustvedt,
een hoogleraar Scandinavische lite
ratuur. Die memoires zijn deels let
terlijk in het boek overgenomen.
„Ik wilde iets bewaren van mijn
dode vader", zegt Hustvedt. „Ik
weet eigenlijk niet meer wat er nu
het eerst was: het idee voor het
boek, of zijn memoires. Hij schreef
ze laat in zijn leven. Ik las ze voor
hij stierf en kon hem om toestem
ming vragen ze te gebruiken. Ik
wist dat ik een boek wilde schrij
ven over de verloren wereld van
immigranten."
Het geheim van een Amerikaan
draait om Erik, een gescheiden
Leif GW Persson - Vrije
val. Vertaling: Rory
Kraakman. Cargo,
24,90 euro, 587 blz.
LEIF GW
door Fred Monsma
e ongetwijfeld
zwartste vrij
dag' of'de groot
ste mislukking
uit de mondiale politiege-
schiedenis' zijn binnen dertig
pagina's twee beschrijvingen
van de moordzaak Olof Pal-
me, die Leif GW Persson tot
in den treure gebruikt voor
zijn zevende politieroman an
nex politieke thriller Vrije val.
Aan de ene kant is dit verslag
van het onderzoek - na 21
jaar, vijf maanden en veertien
dagen - van de geruchtmaken
de moord op de Zweedse pre
mier Olof Palme fascinerend.
Maar het vraagt wel het nodi
ge inlevingsvermogen van de
lezer van het spannende
boek. Wat het hoofd van de
Zweedse politie, Lars Martin
Johannsson - het vaste hoofd
personage in het oeuvre van
Persson - ontdekt en vooral
waar hij en zijn team niet ach
ter komen, is onthullend. Mis
schien wel onthutsend, maar
je moet erg veel interesse heb
ben voor deze zaak, wil je het
einde halen. Bijna zeshon
derd pagina's vult de Zweed
se misdaadauteur met het
nauwgezet nog eens door de
molen halen van de duizen
den pagina's die geschreven
zijn over de jacht op de da-
der(s). Verdachten werden ge
zocht binnen het politie
korps, bij andere Zweden en
buitenlandse organisaties of
individuen, bijvoorbeeld
Turkse Koerden. Vrije val is
het tweede boek van Persson
dat bij Cargo in vertaling uit
komt. De eerste twee versche
nen uitgeverij Signatuur. Nog
opmerkelijker is dat de eerste
drie thrillers uit de jaren ze
ventig, inmiddels verfilmd
voor tv of het witte doek, pas
nu vertaald lijken te gaan wor
den. Late gerechtigheid?
Erich Maria Remarque:
Drie kameraden. Op ba
sis van de oorspronkelij
ke vertaling van Nico
Rost. Uitgeverij
Vorroux, 637 blz, 24 eu
ro.
door Nico de Boer
Door financiële
nood gedreven
schreef oud-front-
soldaat Erich Maria
Remarque lm Westen nichts
Neues (1929), over de gruwelij
ke loopgravenoorlog van
1914-1918. Het boek groeide
uit tot een van de indrukwek
kendste antioorlogsromans
ooit. Maar de Duitser schreef
meer, waaronder Drie kamera
den. Er is nu een nieuwe uitga
ve van dit grootse boek over
onvoorwaardelijke vriend
schap en een tragische liefde.
Remarque schreef Drie kame
raden eind jaren dertig in de
VS, nadat hij was gevlucht
voor de nazi's. De roman
speelt eind jaren twintig in
Berlijn. De wereld is vol ge
weld en armoede. Drie voor
malige frontsoldaten blijven
elkaar na de oorlog door dik
en dun steunen en gaan daar
in hun opofferingsgezindheid
heel ver in. Tegen het einde
van het boek wordt het poli
tieke straatrumoer beschre
ven als voorafschaduwing
van wat Duitsland en de we
reld te wachten staan. De ka
meraden, beroofd van elke il
lusie, hebben een cynische
kijk op de mens. Voor Remar
que is de wereld een hel, de
mens dodelijk eenzaam voor
wie elke dag de strijd om het
bestaan opnieuw begint.
Maar tegenover die gitzwarte
visie zet hij een humanisme
van onvoorwaardelijke kame
raadschap en liefde. Het boek
gaat ook over de tragische lief
de van een der kameraden
voor een schoonheid, die aan
tuberculose lijdt. Raakt lm
Westen nichts Neues als geen
ander (anti)oorlogsboek je
recht in het hart, je moet wel
een hart van steen hebben
om onverschillig te blijven
voor dit liefdesverhaal.