Etc Voetbal
Oranjegekte is van alle tijden
De
EURO
Het grote tekenboek
Dagje aan zee
LEZERSEMTRA PZC
Oranje steunt Oranje in Basel
Wij Nederlanders zijn
chauvinistischer dan we
zelf willen geloven.
Austria-Switzerland
Vakantiepakket voor uw kind
PZC Zaterdag21 juni 2008 45
door Frans van den Nieuwenhof
BAZEL - Honderdduizend gekke
mensen gaan vandaag in Bazel
bier drinken, voetbal kijken en
'Hup Holland Hup' zingen. Voor
de vierde keer in twaalf dagen
trekt een bijzondere bevolkings
groep naar Zwitserland om het Ne
derlands elftal te ondersteunen.
Het is een fenomeen dat in Euro
pa zijn gelijke niet kent, althans
niet in die omvang. En toch is het
niets nieuws: de Oranjegekte is
van alle tijden.
KNVB-perschef Kees Jansma weet
Oranje-fans maken het zo gek als het maar kan. foto Ermindo Armino
Het fenomeen Oranjegekte kent in Europa zijn gelijke niet.
foto Ermindo Armino
als geen ander hoe losgeslagen dit
land kan raken. „Ik moet beken
nen", zegt hij op ietwat gedra
gen-hilarische toon, „dat wij Ne
derlanders eigenlijk veel chauvinis
tischer zijn dan we zelf willen gelo
ven. En dat chauvinisme werkt
heel erg aanstekelijk, weet ik uit er
varing."
De zestigjarige Jansma zal zijn le
ven lang herinnerd worden aan
zijn televisie-optredens met bonds
coach Rinus Michels rond het EK
van 1988. Nooit slaagde een
tv-journalist erin het Oranjegevoel
zó te prikkelen. Na een journalis
tieke loopbaan van ruim 35 jaar
werd hij in 2004 persvoorlichter
bij de KNVB. Daar wordt Jansma
geacht beleid te maken op een
volksgevoel dat hijzelf als klein
kind leerde kennen.
„Ik was negen", vertelt Jansma,
„en mocht aan de hand van mijn
vader Jan mee naar Düsseldorf
Naar West-Duitsland-Nederland.
We wonnen met 2-1, door twee
doelpunten van Abe Lenstra. Ik
herinner me goed dat die dag
enorm emotioneel was voor veel
mensen."
„Dat zie ik nog zó voor me. Pas na
derhand begreep ik hoe en waar
om. Dat had natuurlijk alles met
de oorlog te maken."
De Oranjegekte van toen is in zijn
beleving niet zo veel anders dan
nu. „Interlands waren ook toen al
wedstrijden waar iederéén het
over had. In Düsseldorf zaten dui
zenden Oranje-fans, alleen waren
die gekleed in statig grijs. Mensen
met hoeden en kostuums. Drie-
werfhoera."
Dankzij de Europese successen
van Feyenoord en Ajax ontstond
in de jaren zestig en zeventig een
soort 'massahysterie'. In 1963 al
reisden enkele duizenden Feye-
noord-supporters met de schepen
De Grote Beer en De Waterman
naar Lissabon, voor de halve finale
tegen Benfica. En in 1969 trokken
35.000 Nederlanders naar Parijs,
waar in het Stade des Colombes
een beslissingswedstrijd tussen
Ajax en Benfica (3-0) plaatsvond.
„Het waren de jaren waarin de eer
ste vedetten opstonden", zegt Jans
ma. „De voetbalsport in Neder
land werd volwassen. Door de suc
cessen van de clubs zijn er ver
wachtingen ontstaan en is er sup-
porterdom gekomen. En dan merk
je: zo gauw er succes is, gebeurt er
iets met dit volk."
Oranje moest na het WK van 1934
('We gaan naar Rome') precies
veertig jaar wachten op deelname
aan een groot toernooi. De toer
nooien van '74 en '88, in Duits
land, verliepen net zo doldriest als
het EK van nu.
Feestende fans die zonder kaartje
een speelstad bezoeken, kwam
Jansma toen ook al tegen. „Ik weet
nog dat ik beide keren in Duits
land gek werd gezeurd om kaart
jes. Maar nu is het wel heel ex
treem. Honderdduizend mensen
in Bern en Basel, waar hebben we
het over?! De portemonnee speelt
natuurlijk mee. Iedereen durft het
zich te veroorloven en het vervoer
is geen probleem. Vroeger was Pa
rijs een wereldreis, daar lacht een
ieder nu om."
In 1978 versloeg Jansma in Buenos
Aires de WK-finale tussen Neder
land en Argentinië. „Daar was ik
met tv-commentator Theo Reits-
ma zowat de enige Nederlander in
het stadion. Er zullen ongetwijfeld
wel wat supporters zijn geweest,
maar niemand droeg Oranje. Ik
weet nog dat ik tegen Theo zei: nu
zijn we écht op onszelf aangewe
zen."
Al die grote toernooien hebben
één ding gemeen: wat zich in Ne
derland afspeelt, dringt nauwelijks
door tot volgers en deelnemers.
„Spelers en staf realiseren zich to
taal niet wat er gaande is", zegt
Jansma. „Alleen als we naar de
speelstad reizen en bij het stadion
aankomen, zien we Oranje-fans
staan. Wij worden in alle rust wak
ker en gaan in alle rust naar bed.
Je leest af en toe een krant en
hoort wel dat het een gekkenhuis
moet zijn, maar dat is het."
De perschef Jansma is er de man
niet naar om die rust te bewaken
en invloeden van buitenaf te mini
maliseren. „Dat doen de spelers
zelf wel. En Marco is daar natuur
lijk ook heel scherp in." Het beleid
van de KNVB draagt wel bij tot de
popularisering van het Nederlands
elftal. Oranje is misschien wel de
meest open ploeg van het toer
nooi. Bij geen enkel team staan zo
veel spelers ter beschikking van de
pers. In principe kan elke Neder
landse journalist met elke interna
tional een afspraak maken.
„Toch is het te massaal geworden",
vindt Jansma. „Ik sta voor dat we
Nederlands blijven. Dus zo open
mogelijk. Maar het kan niet meer
Sw
zo open als we eigenlijk zouden
willen. Dat vinden we heel verve
lend. Er zijn te veel geaccrediteer
de journalisten. In '88 was ik de
enige journalist met een televisie
camera! Vind je het gek dat al die
spelers het leuk vonden? Als je nu
een training hebt die een kwartier
open is voor de media zie je tien
tallen camera's. De media-aan
dacht is gewoon niet te vergelijken
met een aantal jaren geleden, ook
door de ontwikkeling van inter
net."
Sneller dan ooit kan de Oranjegek
te doordringen tot alle hoeken van
Europa. Toch was de populariteit
van Nederland altijd groot, stelt
Jansma. „Zolang als ik in het vak
zit, is de buitenlandse pers lyrisch
geweest over Nederland. Dat komt
vooral omdat onze spelers alle
maal meerdere talen spreken. Bij
ons kun je terecht met Engels,
Duits, Spaans, Italiaans en Frans.
BASEL - Oranje krijgt vanavond in
de EK-wedstrijd tegen Rusland
steun van de Oranjes. Prins Wil-
lem-Alexander en prinses Maxima
zijn in Basel aanwezig bij het
kwartfinaleduel tegen de ploeg
van Guus Hiddink.
Ook Pieter van Vollenhoven en
zijn zoon Pieter-Christiaan wor
den verwacht. Willem Alexander
woonde eerder al de openingswed
strijd van Oranje tegen Italië bij.
De Oranjes zijn dit weekeinde niet
de enige koninklijke bezoekers bij
het EK. Koning Juan Carlos van
Spanje is morgen bij de wedstrijd
Welk land kan dat? Onze spelers
hebben nu eenmaal makkelijk con
tact met journalisten en dus met
het publiek. En dat draagt bij tot
de populariteit. Maar natuurlijk!"
Foto's van Nederlandse voetballers
die, na de overwinning op Frank
rijk, hun kinderen van de tribune
haalden en op de arm namen, gin
gen de hele wereld over. „Nee",
zegt Jansma, „dat was niet geënsce
neerd. Toevallig zaten de spelers
vrouwen dit keer op de eerste rij.
Dat gebeurt eigenlijk nooit. Ach, ie
dereen mag daarvan denken
wat-ie wil, maar de wereld viel
over ons heen. In het buitenland
dachten de mensen: wat is dit?! Ze
vonden het ge-wél-dig. Je gelooft
niet hoeveel brieven, faxen en
mails wij na die wedstrijd hebben
gekregen."
De gekte zal ook vandaag weer los
barsten. Het lijkt een onverwoest
baar fenomeen. Jansma: „Pas als
de voetbalgeneraties zwakker wor
den, zal dit verdwijnen. Maar dit
team is zo jong, voorlopig hebben
we nog wel even. En daarbij: we
zijn gewoon zo chauvinistisch als
het maar kan."
van Spanje tegen Italië.. De afgelo
pen dagen was Juan Carlos in Rus
land, waar hij zich samen met pre
sident Medvedev en premier Poe-
tin verheugde over de kwalificatie
van Rusland en Spanje voor de vol
gende speelronde.
Het Spaanse kroonprinselijk paar
Felipe en Letizia was getuige van
de voetballes die Spanje aan Rus
land gaf (4-1).
De Zweedse prins Carl Philip daar
entegen koos een verkeerd mo
ment om zijn land aan te moedi
gen. Hij zag Rusland met 2-0 win
nen van Zweden.
PI
■r
A Het Grote Tekenboek: 368 pagina's
tekenplezier
Een dagje aan zee: kartonboek met
plaatjes voor kinderen vanaf drie jaar
jf (bestelsnel op
www.pzc.nl/webwinkel
'In Düsseldorf zaten duizenden Oranje-fans, gekleed in
statig grijs. Mensen met hoeden en kostuums.'
Pas als de voetbalgeneraties zwakker worden, zal dit verdwijnen.
foto Ermindo Armino
