Nieuwe raadkaart
Dominee heeft
hoogtevrees
Die heit stroengt an z'n schoenen
Na de kerkgebouwen van de afgelopen weken, deze keer een
heel ander dorpsgezicht. De kaart is weer afkomstig uit de col
lectie van Hans Lindenbergh in Goes. De locatie is in een ande
re regio gelegen dan die van de raadkaart van vorige week. De
vraag luidt: welk dorp is afgebeeld. Oplossingen kunnen tot en met don
derdag 26 juni worden gestuurd naar: Redactie PZC Buitengebied, post
bus 31, 4460 AA, Goes; fax 0113-315669; e-mail redactie@pzc.nl. Onder
de inzenders van een goede oplossing worden drie waardebonnen ver
deeld.
de toenmalige Nederlandse Her
vormde Kerk afgescheiden gelovi
gen besloten zich te richten op
zijn dorp: „Vanuit Middelburg
werd rond 1869 Meliskerke gezien
als een ideaal 'station voor inwen
dige zending'. De gemeente moest
uitgroeien tot 'middelpunt der van
de waarheid beroofde streek'".
M. Geschiere uit Grijpskerke
schrijft dat de eerste kansel nogal
aan de hoge kant was. „Een latere
predikant had hoogtevrees en
vond het moeilijk om elke keer
weer op zo'n hoge preekstoel te
staan. Daarom werd de kansel ver
vangen door een lagere."
Leon van den Broeke memoreert
dat Evert Diemer hier als eerste
predikant werkte van 1871 tot 1873.
Dat hij alweer snel vertrok lag vol
gens Leon deels aan zijn autoritai
re en emotionele optreden. „Ver
der lag het aan de zucht naar
macht van kerkenraadsleden en de
richtingenstrijd in de gemeente.
Een deel wenste een meer bevin
delijke prediking." Het laatste leid
de in 1891 tot de stichting van een
gereformeerde gemeente in het
dorp.
Davidse beschrijft hoe het afliep
met het gebouw: „Tijdens de inun
datie van Walcheren in 1944/45
raakte de kerk zwaar beschadigd.
Deze stond toen circa twee meter
in het water. Op het eind van de ja
ren vijftig is bij de kerk een pasto
rie gebouwd. In 1961 verrees een
nieuw bedehuis op de plaats van
de ronde kerk. Deze draagt de
naam Ichtuskerk."
A. van Sluijs schrijft dat zijn dorps
genoten in 1869 mild gaven. „De
prijs was 10.000 gulden en op een
ledenvergadering kwam aan toe
zeggingen meteen 4000 gulden
binnen. De grond werd geschon
ken door een lid uit de gemeente.
Bijkomende kosten waren er nau
welijks, behalve 250 gulden voor
een ingehuurde opzichter. Een
bouwvergunning was niet nodig."
Waardebonnen gaan naar: A. J. Da
vidse, Grijpskerke; P. Davidse, Me
liskerke en P. Jasperse, Biggekerke.
door Willem Staat
De kerk op de kaart van vo
rige week stond niet in
Krabbendijke, Sint Lau
rens of Lewedorp.
D. Harthoorn-Vader uit Oostdijk
behoort tot de vele goede inzen
ders. Zij schrijft: „Volgens mij is
het de gereformeerde kerk te Melis
kerke, waar ik in 1935 ben gedoopt
door ds. Vreugdenhil."
P. Davidse uit Meliskerke, kenner
bij uitstek van de historie van zijn
dorp, meldt dat de kerk in 1869 is
gebouwd aan het eind van het
Bergpad „Hij was achthoekig en
had een zinken dakbedekking. In
de volksmond was dat 'de ronde
kerk met het blikken dak'. Later is
het zink vervangen door pannen.
De toen in Meliskerke praktiseren
de niet gelovige dierenarts Pieter
de Plaa had een verklaring voor de
vorm. 'Dan kan de duivel zich er
niet in verschuilen', zei hij."
Leon van den Broeke, ook uit Me
liskerke, beschrijft waarom de van
V
'.eajaod ib 1
door Engel Reinhoudt
De combinatie dialect en internet is goed
voor veel taalplezier. Bij toeval beland
de ik op www.mijnwoordenboek.nl.
Die website presenteert woordenboe
ken en woordenlijsten in diverse talen en een
vertaler voor vele tientallen dialecten. Tik in
'vaatdoek', kies voor Zeeuws en 'schutteldoek'
rolt eruit. Tik je Tilburgs in, dan krijg je 'skottel-
doek'. Gebruikers kunnen in eigen dialect een
woordenlijst plaatsen, aanvullen en verbeteren.
In de Zeeuwse woordenlijst zijn 787 woorden op
genomen. Naast de Zeeuwse lijst, die uiteraard
een mengeling is van allerlei plaatselijke dialec
ten, is er ook nog een Flakkeese lijst, een Middel
burgse en een Terneuzense lijst. De laatste is
gauw weergegeven. Sloot wordt vertaald met
duif en klaar is het Terneuzens.
Wonderlijk is dat er een Middelburgse lijst is
met zeventien woorden. Maar het gaat eerder
om moderne straattaal dan om een Zeeuws dia
lect. Politie wordt vertaald met: scotoe, popo, po-
peleroes. Fietsen is biken en Domburg is Doms-
co.
Dé Flakkeeënaren pakten het serieuzer aan. De
I 193W .'.CT.i„ .ï-X\D f!9 I!50 JOJ
lijst telt 368 woorden en een aantal uitdrukkin
gen. De woorden zullen niet veel afwijken van
wat er in het Woordenboek van de Zeeuwse dia
lecten staat, alhoewel je toch woorden tegen
komt die je daar niet in terug vindt. Pantoffels
heten bijvoorbeeld rempetulen. En een slijptol
is een snaerker en blijkbaar vernoemd naar het
geluid dat het ding maakt. Een prachtig woord is
tutevroeter, een flessenlikker. Een inwoner van
Stellendam is een een gornaetsnokker. Wie boe
renkool laat vertalen in het Flakkees, krijgt dia-
reekoale als resultaat. Dat is behalve een verta
ling ook een interpretatie. Bij de uitdrukkingen
vond ik deze wel grappig: 'die heit stroengt an
z'n schoenen' voor iemand die geen Flakkees
meer kent. Iemand dus die in de kouwe of kale
kak heeft getrapt. Flakkees wordt tot de Zeeuw
se dialecten gerekend.
In de Zeeuwse lijst is duidelijk dat Zeeuws een
verzamelnaam is. Voor aardbeien staan er twee
vertalingen: errebezems en frinzen. Voor wij:
wudder, wulder en oans. Een zakdoek is een
neusdoek of een snotlappe. Een brandnetel is
een tiengel, maar broeier mist. Een woord dat ik
niet kende is klispe. Het wordt omschreven als
een stel ruziënde schooljongens. Het woorden-
ïóódbnöif 3D tóliï risjÊEin xöo E«nsi\ 10b
boek schetst diverse betekenissen van klissen,
klitten en andere varianten. Het gaat om een klu
wen, een warboel of in het Engels een cluster.
Een stekker wordt vertaald met sperwer. Moge
lijk is dat vakjargon. Wie het weet mag hef zeg
gen, het staat niet in het woordenboek.
Tenslotte kom ik terug op mijn vorige stukje
over woorden voor snoepen en hoofdkaas. De
heer Willemse vult aan dat op Walcheren
hoofdkaas vaak verrekeskop en/of afgekort kop
wordt genoemd.Volgens het toen besproken
boek worden er in Zeeland geen andere woor
den gebruikt voor snoepen. De heer Platteeuw
uit Koudekerke zegt dat in Arnemuiden smok
ken wordt gebruikt. Je koopt een smokzak en
wie graag snoept is een smokkert of een smok-
smoel. Het Zeeuwse woordenboek geeft ook het
in Vlaanderen gebruikte woord sneukelen weer.
Het is een uitdaging om met van die mooie
woorden een mooie zin te maken. Zoiets als 'die
gornaertsnokker is zó'n smoksmoel, fat 'n mie
de tutevroeter bezig was om 't leste klisje uut de
flesse te kriegen. Wie volgt?!
Reacties naar:cn.zeeuws@zeelandnet.nl of
Werrilaan 21,4453 CA 's-Heerenhoek.
r< n s JS5A
