i5 spectrum Israëls toekomst volgens Hollywood JEUGDBOEK ABC3D PZC Zaterdag 21 juni 2008 door Jaap Coedegebuure illustratie Martien Bos Het is 2024. Zesenzeventig jaar na de verwezenlij king van de staat Israël is het Beloofde Land tot minder dan de helft van zijn oorspronkelijke om vang afgekalfd. Jeruzalem is alweer enige tijd de ongedeelde hoofdstad van de Pales- tijnen, Tel Aviv een zwaar beveiligde ves ting temidden van door Arabieren be woonde no-go-areas. Aan de grens vinden de controles plaats met behulp van DNA- scans en vanuit de lucht wordt iedereen in de gaten gehouden door zeer wendbare he likopters met geavanceerde camera's en fluistermotoren. Voor veel Israëli's is de situatie zo onleef baar, dat er een nieuwe exodus op gang is gekomen. Niet alleen veilige bestemmin gen als Australië en Nieuw-Zeeland zijn in trek, ook het voorheen zo antisemitische Polen en Rusland, die nu tot de meest suc cesvolle en welvarende landen ter wereld behoren. Amerika daarentegen is een per manent doelwit van zelfmoordterroristen, die inmiddels zijn uitgerust met radioactie ve bommen. Dit toekomstbeeld vormt de achtergrond waartegen Leon de Winters thriller Het recht op terugkeer zich afspeelt. Hoofdper soon is Bram Mannheim, een jood van Ne derlandse afkomst, die met zijn vader, Ho- locaustoverlevende en winnaar van de No belprijs voor scheikunde, naar Israël is ver huisd. Zelf maakte Bram carrière als specia list in de recente geschiedenis van het Mid den-Oosten, een hoedanigheid waarin hij het nodige begrip weet op te brengen voor het onderdrukte Palestijnse volk. In 2004 sleept hij een prestigieus professoraat aan de universiteit van Princeton in de wacht en vestigt zich met vrouw Rachel en zoon tje Ben in de Verenigde Staten. Dan spat zijn geluk uit elkaar. Tijdens afwezigheid van Rachel wordt de 4-jarige Ben gekid napt. Rachel verwijt haar man nalatigheid en laat zich van hem scheiden, Bram geeft zijn baan en maatschappelijke positie op om het kind te zoeken en raakt daarbij geestelijk ver van het pad. Tenslotte keert hij terug naar Tel Aviv en gaat werken bij een bureau dat naspeuringen doet naar ver dwenen kinderen. Daarnaast is hij vrijwilli ger op een ambulance en maakt op die ma nier van nabij mee aan welke bedreigin gen Israël blootstaat. Na de nodige verwikkelingen ontdekt Bram dat Ben met tientallen andere ont voerde joodse kleuters beland is in het or thodox-islamitische Kazachstan, waar hij en zijn lotgenoten met behulp van een her senspoeling worden opgeleid tot moslim strijders. Iets wat vanuit het standpunt van, zeg maar, Bin Laden wel de ultieme Léöri de Winter. afstraffing van het internationale zionisme mag heten. Via zijn contacten Imet de ge heime dienst en het doorvlooien van veel digitale databanken, weet hij Bens nieuwe identiteit en verblijfplaats te achterhalen, waarmee de gewelddadige wraak op de vermeende pedofiele moordenaar van zijn zoon achteraf een vergissing blijkt te zijn. Nog voordat de kloof van jarenlange afWe- zigheid goed en wel is overbrugd, wordt Ben met Brams medewerking door Israëli sche veiligheidsagenten overmeesterd en meegenomen voor verhoor. Heel naïef gaat senior uit van een spoedige gezinsher eniging, maar wij lezers mogen een min der gelukkige afloop verwachten. Nog voor we daar iets meer over vernemen, is het verhaal ten einde. Van alle genoemde en ongenoemde wen dingen in de plot is de finale ontknoping nog wel het onwaarschijnlijkst. Maar ook wat eraan voorafgaat, lijkt regelrecht uit de trukendoos van Hollywood te komen. De kleine Ben beschikt over een zevende zin tuig, Bram verkeert in de ban van een ge- tallenobsessie, die hem uiteindelijk op het spoor van zijn zoon zet en dankzij een ge heimzinnige magie blijkt elke toevallige ge beurtenis te passen in een vooraf gegeven bestemming. Het lijkt waarachtig wel of De Winter een tijdje stage gelopen heeft bij bestsellerfabrikant Stephan King. Wat naast genoemde knaleffecten het meeste opvalt, is de politieke dimensie van deze roman. Sinds de aanslag op de Twin Towers heeft Leon de Winter zich ge ducht geweerd als tegenstander van de ra dicale islam, als advocaat van een door Amerika gedomineerde wereldorde en als verdediger van het bestaansrecht van een Joods tehuis in het Midden-Oosten. In dat licht bezien doet het merkwaardig aan dat hij nu een denkbeeldig perspectief schetst, waarin het nagenoeg van de kaart geveeg de Israël de genadeklap krijgt van moslim geworden joden. Daarmee doet Het recht op terugkeer denken aan Arnon Grunbergs voorlaatste roman De joodse messias (2004), een eveneens in de toekomst spe lend verhaal, waarin een geperverteerde Zwitser het tot dictator van Israël schopt, om vervolgens als een tweede Hitier de he le wereld met behulp van zijn atoomwa penarsenaal in een puinhoop te verande ren. Maar wat bij Grunberg nog beperkt blijft tot zwarte (on-)gein, lijkt bij De Winter be doeld als een doodernstige en door en door sombere profetie. Dat element geeft zijn roman een tamelijk onverwachte en tragische ondertoon. Want het is tragisch te beseffen dat het antisemitisme even irra tioneel als onvergankelijk is. Om te spre ken met één van de personages: 'De we reld haatte ons omdat we geen land had den en ze haten ons nu we wel een land hebben. En ze haten ons ook omdat ze door de Shoah een schuldgevoel hebben'. Het klinkt misschien zwaar overdreven, maar ik vrees dat het niet ver bezijden de waarheid is. Leon de Winter. Het recht op terugkeer. Uit- geverij De Bezige Bij. 461 pag. 19,90 euro. Gebonden 24,90 euro. door Jan Smeekens Marion Bataille Uitgeverij Querido 15 euro Voor iedereen vanaf 6 jaar. e tijd dat het ABC-boek met daar in meestal ook spellingregels, een eenvoudige grammatica en het Onze Vader, een belangrijke rol speelde bij het leren lezen, ligt al lang achter ons. Tot het einde van de achttiende eeuw moesten kinderen de kunst van het lezen proberen machtig te worden door letters spel lend uit te spreken. Hoe ze het voor elkaar kre gen 'bee-oo-ee-kaa' te lezen als 'boek', is een raadsel. Vandaag de dag zijn ABC-boeken 'slechts' een hulpmiddel om bij jonge kinderen belangstelling te wekken voor de tekens die letters heten en waarmee ze in het aanvankelijk leesonderwijs woorden leren vormen. Meestal zijn het boeken met een grappige of vernuftige, korte tekst bij tel kens een van de 26 letters van het alfabet. Als prentenboek bieden ze vaak onuitputtelijk kijk plezier op zoekplaten, propvol tekeningen rond een woord dat met een bepaalde letter begint. Een enkele keer echter is een abecedarium voor alles een wondermooi boekobject, dat ook vol wassenen een begerige blik in de ogen bezorgt. Zoals ABC3D, een ABC-pop-up-boek van Ma- rion Bataille. Met een verleidelijk buitenkantje en in een bekoorlijk formaat is het een attractief boek dat alleen iemand zonder ogen in het hoofd onverschillig zal laten. Op elk van de acht tien dubbele pagina's nemen een of twee letters door het openvouwen van de bladzijden een ruimtelijke vorm aan. De letters I en J zijn zo in de vouw van een pagina bij elkaar geplaatst, dat ze samen ook de (Nederlandse) tweeklank IJ vor men. Op de spiegelende pagina rechts naast de V wordt de W zichtbaar. Met behulp van een op de linkerpagina vastgemaakt trekstrookje veran der je op de rechterpagina de C, de E en de X res pectievelijk in een D, een F en een Y. En onder een doorzichtig blad met twee schuine balkjes verschijnen de Q_en de R, die op de onderliggen de pagina de O en de P blijken te zijn. Van de overige letters zijn de A, de H, de L, de M, de N, de T en de Z eenvoudige pop-upjes ge maakt van vierkante kokertjes en platte strook jes. Om lang naar te kijken zijn de B, de G, de K, de S en de U. Stuk voor stuk inventieve mecha niekjes, in beweging gebracht door simpele vouwseltjes met hier en daar een plakrandje. En kele van deze geraffineerde constructies zijn spec taculair genoeg om er met een lancet het geheim van te willen blootleggen. Menig papieringenieur laat zich in oogverblin dende kleurige pop-ups door gemakzuchtig ef fectbejag leiden. Niet Marion Bataille. Haar beto verend mooie ABC3D is een briljant kunstwerkje in zwart, wit en rood. Wie nu nog niet op een holletje naar de boekhandel is, kan zich op You- Tube laten overtuigen door een videofilmpje over dit fascinerende boek.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2008 | | pagina 115