PZC Zaterdag 14 juni 2008 55
Daaf Kasse
Andreas Kuyken is een Zwitserse
dammer die vooral in de jaren ze
ventig van de vorige eeuw furore
maakte. Met een zesde plaats in
het WK van 1972 en een zevende in 1976
behoorde hij tot de wereldtop. Daarna
dook hij alleen op voor een competitie
wedstrijd of om commentaar te geven tij
dens grote toernooien, zoals het WK van
2007 in Hardenberg.
Behalve als wedstrijddammer maakte Kuy
ken naam met zijn damrubrieken, die van
1974 tot en met 1978 in het Zaterdags Bij
voegsel van het NRC Handelsblad versche
nen. De rubrieken maakten destijds grote
r indruk op Tjeerd Harmsma, in de jaren ze
ventig een van de beste jeugddammers
van Nederland. Het was voor hem de
voornaamste reden om jaren later een se
lectie uit de stukken uit te geven.
Damrubrieken Andreas Kuyken, een bloem
lezing uit het NRC Handelsblad is een
mooi boekwerk geworden, met een harde
kaft. Harmsma heeft gestreefd naar een ba
lans tussen de diverse aspecten van het
damspel. Partij analyses, eindspel en pro
blematiek komen aan bod. Interessant
zijn ook de uitstapjes naar het bord met
64 velden en het Canadese spel, terwijl
hij zelfs twee rubrieken heeft geselecteerd
waarin Kuyken aandacht besteedt aan een
schaaktoernooi in Leeuwarden!
Zoals gezegd was Kuyken een uitstekende
dammer, waarschijnlijk de beste Zwitser
se dammer ooit. De volgende partij stamt
uit het WK van 1976, het toernooi waarin
Harm Wiersma voor het eerst wereldkam
pioen werd. Kuyken versloeg in de veer
tiende ronde de Joegoslaaf Miljenko Lep-
sic met een venijnige lokzet.
Andreas Kuyken - Miljenko Lepsic:
1.32-2819-23 2.28x1914x23 3.37-3210-14
4.35-30 20-25 5.33-29 5-10 6.40-35 14-20
7.41-3710-14 8.46-4114-19 9.30-2419x30
10.35x2417-2211.31-27 22x3112.36x2711-17
13.45-40 6-1114.38-33 17-2115.42-38 21-26
16.41-3611-1717.48-421-618.40-35 6-11
19.33-28 26-31? Lepsic trapt in de val. Aan
gewezen is 4-10 of 17-21, gevolgd door
18-22. 20.37x26 Niet 28x19 31x22 19-14 we
gens 22-28 en 13-19 met remise. 13-19
21.24x22 4-10 Ik citeer Kuyken: „De enige!
Nu zwart slechts over de stille zet 4-10 be
schikt, countert wit naar het zonet geo
pende veld 4. Via de slag 35x24x13x4. De
moeilijkheid voor wit schuilt thans echter
in het kiezen van de beste van vier moge
lijke damzetten. In de partij slaag ik daar,
achteraf gezien, niet in."
Er volgde 22.28x19 17x48 23.19-1410x19
24.29-24 20x40 25.39-34 Volgens Kuyken
had hij hier beter het offer 27-2116x27
kunnen inlassen. Na 39-34 48x30 35x4
15-20 44x35 20-24 4x3112-18 31x30 25x34
49-44! 34-40 (anders 50-45 en 44-40)
44-39 40-44 47-42 staat hij immers een ge
zonde schijf voor. 48x30 26.35x412-17
27-44X35 17-22 28.27x18 3-9 29.4x13 8x19
en met een schijf meer won wit.
Andreas Kuyken is een begaafd proble
mist en nam dan ook vaak composities
van eigen hand in zijn rubrieken op. In
het diagram heeft wit een schijf meer,
maar zwart is ver opgerukt.
Diagram
Als volgt roept wit de zwarte troepen een
halt toe: 1.41-36! 32x41 2.36x47 33-39 Niet
33-38 wegens 48-42! met winst. 3.31-27!!
22x314.48-42 31-36 Zwart heeft geen
keus. Op 31-37 42x3128-32 is 31-27! 32x21
47-42 beslissend. 5.42-37 28-33 6.47-42!
39-43 7-37-31! 36x27 8.42-38 43x32 9-45-40
35x4410.50x37 met winst.
Geïnteresseerden kunnen het boek bestellen
k"" door 25 euro over te maken op gironummer
4900936 van Tjeerd Harmsma te Culem-
borg, onder vermelding van naam en adres.
Cor Jansen
Schaken is het spel van de mooie
verhalen, waar gebeurd of verzon
nen. Dat is al eeuwen zo en het
houdt niet op. Met het verschijnen
in 2007 van het literaire schaaktijdschrift
Matten is in ons land een nieuwe dimen
sie aan het schaakschrijven toegevoegd.
Wat Hard Gras is voor de voetballers en
voetballiefhebbers, is Matten voor ieder
een die schaakt of in schaken geïnteres
seerd is. Kortgeleden is nummer 4 van de
persen gerold. Net als de vorige nummers
is het weer bijzonder fraai uitgevoerd.
Een reeks van boeiende, geestige en infor
matieve artikelen houdt de lezer in de
ban. Een keur van schrijvers heeft er aan
meegewerkt: Bessel Kok, Dirk Jan ten
Geuzendam, Alexander Münninghoff,
Peter Boel, Jan Gerritsen, Guus Luijters,
Jan Kal, Olaf Koens, Jan Timman (over
Botwinnik), Rob van Vuure, Karei van
der Weide en Allard Hoogland. Driek van
Wissen schreef een schaakgedicht over
Bobby Fischer en Geertje van Oudheus-
den maakte enkele tekeningen. Ook de
dammers wordt aangeraden dit nummer
aan te schaffen, want er staat een prachtig
interview in van Guus Luijters met damle-
gende Ton Sijbrands. Iedereen zal zijn ei
gen voorkeuren hebben, maar zelf vond
ik het stuk van Allard Hoogland, Tabe Bas
bestaat, een hoogtepunt. Voor insiders is
Tabe Bas, geboren in 1927, een begrip. In
ontelbare anekdotes en verhalen duikt
steeds weer de naam van de operazanger
op. Ooit zei Hein Donner tegen hem:
„Jouw functie is dat iedereen jou kent!"
Donner speelt vaak een rol in de verhalen
van Tabe Bas. 'Een zekere Ter Plegt had
ooit Hein Donner bij zijn bord geroepen:
Meneer Donner, komt u eens kijken, ik
sta zo mooi want ik heb het loperpaar.
Hein ging met hem mee, bekijkt de stel
ling en zegt: maar meneer Ter Plegt, uw
tegenstander heeft ook het loperpaar! En
toen had Ter Plegt gezegd: ja maar mijn lo
perpaar is mooier. Sindsdien noemde
Hein hem de Neanderthaler.'
Andere belangwekkende onderwerpen
gaan o.a. over Bobby Fischer, Anatoly Kar-
pov, Botwinnik, de blinde Smyslov, Kaspa
rov als politicus, het moderne Rusland en
het beroep van schaker in de huidige tijd.
Alexander Münninghoff neemt op origi
nele wijze de identiteit van de Nederland
se schaker op de korrel. Je tegenstander
koffie aanbieden bijvoorbeeld! In het vori
ge nummer zei Harry Mulisch dat hij
niets van schaken begreep. Dat wordt nu
een beetje gelogenstraft door een bijzon
dere foto, waarop Mulisch, samen met
Theo Olof en Luc Lutz te zien is tijdens
een simultaanseance van Max Euwe tegen
24 beroemde Nederlandse artiesten en
kunstenaars. De foto geeft het moment
weer waarop Euwe enorm blundert, met
als gevolg dat hij door Olof mat wordt ge
zet en daarmee de enige nederlaag lijdt
van de simultaan. Die unieke partij van
elf zetten staat er ook in. Natuurlijk
staan in dit nummer nog meer foto's,
waarvan de meest opvallende Bobby Fi
scher weergeeft, die een paard omhelst.
Een ontroerende foto. De grootste scha
ker aller tijden als dierenliefhebber. Mat
ten 4 is verkrijgbaar in de boekhandel en
kost €.11,95. Hieronder Theo Olofs 'groot
ste triomf.
Max Euwe (simultaan) - Theo Olof.
1956. i.d4 d5 2.C4 c6 3.Pf3 Pf6 4.PC3 Lg4
5.Pe5 e6 6.Pxg4 Pxg4 7.e4115 8.cxds
Pxf2 9.Kxf2 Df6+ ïo.Kgi es
Diagram.
n.dxe5?? LC5+ en nadat wit zijn dame en
loper heeft gegeven staat hij mat. Ook de
allergrootsten hebben hun mindere mo
menten...
Ruud van den
Deze zomermaanden zijn voor de
bridgers een moeilijke tijd. De
sportverslaggevingen op tv bin
den ons vaak aan huis. Eerst het
wielrennen in Italië, de Giro; nou ja dat
kun je wel een keer overslaan. Dan het
tennis in Parijs soms ook leuk om te zien.
Maar dan komen er nu de EKvoetbalwed-
strijden bij.
Omdat de eerste wedstrijd van Oranje
veelbelovend was, zullen ook de niet voet
balliefhebbers de bridgekaarten in het
board laten en bij een wedstrijd van Ne
derland aan de tv de voorkeur geven. En
om het dan compleet te maken krijgen
we straks ook nog te maken met Wimble
don, de Tour de France en de Olympische
Spelen.
De echte bridgeliefhebber zou onderhand
weer gaan verlangen naar september. Dan
gaan de clubcompetities weer van start en
kunnen we ons met onze eigen hobby be
zig houden. Maar tussen alle drukte door
was er vorige week toch even gelegenheid
aan zomeravondbridge mee te doen. Daar
kwam dit spel op tafel en de tegenstan
ders van het Nederlands echtpaar dat OW
zat, was een Belgisch echtpaar dat blijk
gaf van bridge wel het een en ander af te
weten. Zij wonnen de staatsloten die bij
de eerste plaats hoorden. Het bieden op
het spel was eigenlijk al een beetje vuur
werk van de Belgen. Na twee keer pas
opende de Belg met de zuidhand iSch.
West kwam in de bieding met 3Ha. De
Belgische mevrouw bood 3Sch, oost paste
en zuid bood zonder lang na te denken in
eens 6Sch. Dat werd het contract; ieder
een paste.
De uitkomst was hartenaas gevolgd door
hartenheer die in zuid werd getroefd met
schoppentwee. Er dreigde nu nog steeds
een klaverenverliezer maar zuid wist daar
voor een prima oplossing te vinden. Hij
speelde eerst schoppendrie naar de vrouw
in de dummy en liet ook schoppenboer
uit de dummy spelen. West kon niet
meer bekennen en gooide een harten af.
De laatste troef van oost werd afgehaald
door schoppenzes naar het aas te spelen
waarop west weer een harten moest af
gooien.
Ruitenaas, -heer en -vrouw werden ge
speeld waarop west een klavertje en nog
een harten afgooide. Nu incasseerde zuid
zijn schoppenheer. West liet nog een har
ten gaan en oost gooide ruitentien weg.
Deze kaarten waren nog over:
Noord: Ha: 5 Rui: 7 Kl: H10
Oost: Rui: B Kl: V94
Zuid: Sch: 9 Kl: A52
West: Ha: V Kl: B87
Zuid speelde schoppennegen en op dat
moment kwamen zowel west als oost in
problemen. West gooide klaveren zeven
af en uit de dummy verdween hartenvijf
Maar nu was oost aan de beurt. Ze kon
geen klavertje afgooien want dan zou
zuid drie klaverenslagen maken. Het werd
ruitenboer en dat was voor zuid ook geen
probleem. Hij speelde klaverenaas en de
twee van klaveren naar de heer. Zijn laat
ste slag maakte hij met ruitenzeven.
Einde van deze belevenis zou je denken.
De Belg gaf na afloop nog een staaltje van
zijn inzichten in bridge.
Hij zei tegen west dat 7Ha voor OW het
juiste bod zou zijn. Weliswaar zou hij dat
doubleren maar 7Ha gaat slechts vier
down zoals de kaarten hier lagen. Dat is
een score van -800 en steekt af tegen
-1430 die nu genoteerd werd. West verde
digde zich door te zeggen dat hij mis
schien wel naar 7Ha was gegaan als het
bieden rustig opgebouwd was. Maar hij
was geschrokken van de plotselinge 6Sch.
De Belg begreep het.
10
AHV10986:
#8
#»B873
Oost gever, allen kwetsbaar
