7 spectrum Pas als je plezier hebt, kun je presteren' 'Als je sport heb je nauwelijks tijd om flauwekul uit te halen' PZC Zaterdag 14 juni 2008 door René van Stee fotografie Mechteld Jansen Over zichzelf praten doet José van den Berghe niet echt van harte. 'Zo bijzonder ben ik niet'. Niettemin heeft hij volop verhalen. Zoals over zwemclub Koewacht (ZCK) die de ge boren Sassenaar als hoofdtrainer tot grote hoogten stuwde in het openwaterzwemmen. Of over de plezierige tijd die hij samen met zijn echtgenote Rosita en zijn pupillen bij de club uit het vlassersdorp meemaakte. Altijd was je er mee bezig. Soms had je geen tijd om fatsoenlijk te eten. Maar je kreeg er zó ontzettend veel voor terug. Daar door hebben we het nooit als een opof fering ervaren", zegt hij aan tafel in de huiskamer van zijn woning aan de Ka naalkade in Axel. Enkele maanden geleden trad de 67-ja- rige Van den Berghe na 34 jaar terug als hoofdtrainer. In Koewacht heeft hij veel moeite moeten doen om de men sen er van te overtuigen dat het me nens was. „Het besluit om te stoppen zat er al een paar jaar aan te komen. Ei genlijk geloofde niemand het. Maar ik heb doorgezet. Er moet op den duur toch eens vers bloed komen. En ik vind dat je altijd zelf moet bepalen wanneer je stopt. Ik zou het vreselijk hebben gevonden dat een ander dit om welke reden dan ook voor mij had moeten doen." Wat ook rol speelde om te stoppen, was het gemis van Rosita. Na een lang durig ziekbed overleed ]ose van den Berghes steun en toeverlaat in 2002 aan kanker. Het begon met een kwaad aardig plekje op haar hiel. „Zes jaar la ter was ze weg. Dan stort je wereld in. Op de schoolslag behoorde José van den Berghe in zijn jonge jaren tot bete re openwaterzwemmers van Zeeland. Hij was lid van De Bruinvis in Sas van Gent. Gevoetbald werd er ook even tjes, op doel bij Corn Boys. „Maar dat was niet mijn ding. Het zwemmen ging me beter af En dat heb ik met veel plezier tot mijn eenentwintigste gedaan." Daarna gebeurde er jarenlang op spor tief vlak niks meer. Of om in termen van José van den Berghe te spreken: 'Ik heb geen slag meer gezwommen'. Er vond min of meer een wederopstan- dig plaats toen hij meedeed aan de zwemvierdaagse in zijn nieuwe woon plaats Axel. Aangezien Van den Berg he nog altijd de mentaliteit van een openwaterzwemmer bezat, wilde hij de vereiste twee kilometer in één keer zwemmen. Dat mocht niet, maar hij kwam op die doordeweekse avond wel in contact met Griet Verstraeten. Of een functie als zwemtrainer hem iets leek, was haar verzoek. Het gevolg: Van den Berghe - vanzelfsprekend gesteund door het thuisfront - was al snel niet meer bij het zwembad weg te slaan. Hij was zelfs enkele jaren trainer van meewarig werd bekeken. „Zoals bij voorbeeld in Spaarnwoude. We kwa men aan in een bus met een Belgisch kenteken. 'Grappig die Belgjes. Maar wat komen ze hier eigenlijk doen?' werd er meteen al spottend gezegd. Totdat we alle prijzen mee naar huis namen. Toen waren ze heel snel uitge lachen." Het credo van José van den Ber ghe luidt dat sporters keihard willen werken en prestaties kunnen leveren als ze plezier hebben. En als trainer moet je bovenal kundig - iets waar het volgens Van den Berghe regelmatig aan schort - maar ook en thousiast, consequent en een tikje streng zijn. „Ik jutte de boel graag op. Ik hield niet van half werk. We moch ten geen tijd verspillen. Ik zei altijd: wat een ander in vier dagen kan, doen wij in drie dagen. En het mooiste is nog wel dat zowat iedereen erin mee ging. Ze merkten dat het ook echt werkte. En dan kom je toch weer terug op het punt dat plezier en prestaties hand in hand met elkaar gaan." Minstens duizend jongens en meisjes en mannen en vrouwen hebben onder José van den Berghe getraind of leren We deden bijna alles samen. Maar je weet dat je verder moet. Dus ga je in je eentje naar het zwembad. In het begin heb je het niet zo in de gaten en leef je in een roes. Het echte gemis komt la ter. En dat blijft duren. Ook nu nog, hoewel het toch al weer een hele poos is geleden." De zeeën aan nieuwe vrij tijd zijn in middels ruimschoots ingevuld. Uiter aard komt José van den Berghe nog re gelmatig bij 'zijn club'. Zonodig zal hij ook een handje toesteken. Door het zwemmen heeft hij talrijke sociale con tacten opgebouwd. Hij is dan ook bijna nooit thuis. Familie in Sas van Gent wordt trouw bezocht. Of hij trekt er op uit met de fiets. En natuurlijk zijn er de kinderen en zijn kleinzoon. Hoewel zijn moeder al op zijn veertien de overleed, beleefde José van den Berghe in zijn geboortestadje een onbe zorgde jeugd. Net als bij zijn meeste vriendjes waren ze thuis 'niet arm en niet rijk' en viel hij niet uit de toon. Toch had zijn vader, net als Van den Berghe lange tijd werkzaam bij glasfa briek Sas Glas, het zwaar. „Zeker in die tijd was het geen kattenpis als je met zeven kinderen achterbleef. Maar va der deed wat hij kon. Daar ben ik hem nog altijd dankbaar voor. Een ander ge luk was dat ik een oudere zuster had die heel goed voor me zorgde." zowel De Bruinvis als ZCK. Zodra de nog jonge Koewachtse club met start vergunningen ging werken en ook uit kwam tegen De Bruinvis, stopte hij bij de Sassenaren en richtte hij zich volle dig op ZCK. Vanuit zijn eigen achtergrond sti muleerde José van den Berghe het openwaterzwemmen. Dat hij met ZCK op die discipline in de ja ren negentig meer dan tien nationale titels bij zowel de vrouwen als man nen op de schoolslag zou pakken, kon hij niet bevroeden. Illustere namen zo als Auk de Maat (september vorig jaar overleden), Anton Thoen, Wim den Engelsman, Ruud Hamerlinck, Jurgen Borgt, Arjan Dekker, Wim den Engels man, Coen de Ridder, Ilse Schram, An ouk Borgt, Renate Louwerse, Susan de Baar en Audrey de Booy zetten ZCK als kleine club op de landelijke zwem- kaart. En dat hield de vereniging lang vol. „We hadden het geluk dat er heel veel talent bij ons zat. Maar dat moet je er dus wel uit zien te halen. En omdat dit lukte, trok dat weer nieuw bloed aan. Daarom zijn we jarenlang toonaange vend in Nederland geweest", vertelt Jo sé van den Berghe over die succesvolle periode, waarin het gezelschap uit Koe wacht vooral in het begin wel eens zwemmen. Van de vele talenten die aan hem voorbijkwamen, sprongen er twee echt bovenuit. Anton Thoen was een klasbak op de schoolslag. „Maar hij heeft er lang niet alles uitgehaald. An ton trainde gewoon niet genoeg. Spij tig genoeg heeft hij het daardoor niet gered." Wie misschien nog wel echt door breekt, is alleskunner Stephanie Rom- bout. Van den Berghe heeft de Koe wachtse bijna haar levenlang getraind. „Voor zover ik heb begrepen stapt ze nog dit jaar over naar een grote club om klaar te worden gestoomd voor het 'echte' werk. Ze heeft het in zich, al had ze die overstap misschien eerder moeten maken." Hoewel José van den Berghe tijdens zijn actieve trainersloopbaan de zestig jaar dik passeerde, heeft hij nooit erva ren dat zijn zwemmers hem ouder wets vonden. Toch was hij dit in een aantal opzichten wel degelijk. Dat ouders hun kroost steunden, vond hij prima. Maar op de training had hij ei genlijk liever dat ze wegbleven. „Want dat leidde de boel vaak af Ik wist echt wel waar ik mee bezig was. Daar had ik het advies of inspraak van anderen, hoe goedbedoeld ook, niet voor nodig. Je zag dat die kinderen vooruit gingen en plezier hadden. De confrontatie heb ik nooit gezocht. En dat was best wel eens lastig. Ik stond er ook boven, al was het maar omdat die kinderen voor mij door het vuur gingen." Sporten draagt niet alleen bij aan licha melijk welzijn, maar ook aan de geeste lijk gezondheid en de verdere ontwik keling van sociale vaardigheden, is de stellige overtuiging van José van den Berghe. „En als je sport heb je nauwe lijks tijd om flauwekul uit te halen. Als ze dan ook nog eens zo lang mogelijk uit het café wegblijven, ben je hele maal spekkoper. Dat beschouw ik als pure winst. Een vriendje of een vrien dinnetje hou je niet tegen. Maar dat ook hoeft helemaal niet, al betekent dit vaak wel het einde van het intensie ve sporten", aldus Van de Berghe, die in het verlengde hiervan heel graag een veel prominentere rol weggelegd zou zien voor bewegingsonderwijs in zowel het basis- als het middelbaar on derwijs. „Je slaat dan twee vliegen in één klap. Want de kinderen krijgen daardoor de broodnodige beweging die zij nu vaak missen. Dat is alleen maar gezond. Wat misschien nog mooier is, is dat zij ook kunnen uitleven in een sport die hem of haar het meest aanspreekt of het beste past. Dat moet haast wel een boel talent opleveren." Uiteraard hoopt José van den Berghe dan op nieuw zwemtalent. En dan het liefst op het open water, zijn grote lief de. Trainen zal hij hen dan niet meer. Bij ZCK heeft hij zijn taken als hoofd trainer met een gerust hart overgedra gen aan Herwald Gelderland. De ver richting van de Zeeuwse zwemmers volgt hij echter nog steeds op de voet. Ook op het laatste Zeeuws kampioen schap in Terneuzen was hij van de par tij. „En dat zal ik blijven doen. Alleen al de hartelijkheid die je er ontvangt. Dat is meer waard dan goud." José van den Berghe Geboren: 9 mei 1941 in Sas van Gent Burgerlijke staat: weduwnaar, vader van twee zoons, opa van één kleinzoon Opleiding: Ambachtsschool Beroep: gepensioneerd, daarvoor 48 jaar werkzaam bij glasfabriek Sas Glas. Daar was Van den Berghe in zijn laatste jaren verantwoordelijk was voor alles wat er bij de fabriek in en uitging Hobby'szwemmen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2008 | | pagina 137