Wouter Bos
Peilingen aantal zetels PvdA
Hij moet de rust herstellen
én afgehaakte kiezers
overtuigen. Van Wouter Bos
wordt veel verwacht dit
weekeinde op het
partijcongres in Breda. De
toekomst van zijn PvdA
staat op het spel.
1 2 Vrijdag 13 juni 2008 PZC
'Ik ben en blijf PvdA-
52 zetels
jan feb maa
2006
dec jan
2007
dec jan
2008
Maar de partij verwacht van u meer dan
losse standpunten: Bos moet sociaaldemocra
ten een inspirerende visie op de toekomst aan
reiken.
„Ik begrijp die wens. Er heerst zoveel onze
kerheid en zorg over de toekomst. Ouders
die bang zijn dat hun kinderen het slechter
krijgen dan zij. Die situatie daagt de PvdA
uit tot in het hart van haar beginselen. Wij
zijn immers dé partij die gelooft dat je men
sen met behulp van de politiek weer greep
kunt geven op hun leven en hun toekomst."
Dus?
„Dus moeten wij laten zien dat concurren
ten als de SP, Verdonk en Wilders zich ver
gissen als ze menen dat Nederland bij Lo-
bith ophoudt. Dat je immigratiestromen be
ter kunt beheersen in Europees verband,
dat terrorismebestrijding effectiever is wan
neer je internationaal optreedt. Het gaat
ook om klassieke dingen: hoe vul je het be
grip solidariteit opnieuw in? Neem de Wa-
jong (uitkering voor jonggehandicapten -
red). Als je op termijn solidair wilt blijven
met mensen die écht niet kunnen werken,
zul je mensen die nog wat kunnen aan het
werk moeten zetten. Rechten en plichten
moeten strenger aan elkaar worden gekop
peld als we de verzorgingsstaat willen hand
haven, dan hoeft de uitkering ook niet om
laag. Hetzelfde geldt voor de omgang met
nieuwe Nederlanders: iedereen krijgt dezelf
de kansen, maar we zullen duidelijk moe
ten zijn in wat onze onveranderlijke waar
den zijn. Daar hoort bij dat mensen die
voor de overheid werken vrouwen een
hand geven. Dat is de geaccepteerde norm
in Nederland. Over zo'n uitgangspunt moet
geen ruis ontstaan."
Partijgenoten als Job Cohen en Ahmed Mar-
couch creëren juist die ruis. Marcouch pleit er
voor dat openbare scholen meer aandacht be
steden aan religie. Veel seculiere PvdA-kiezers
gruwen van zo'n voorstel.
„Ahmed Marcouch is een held, een frontsol
daat die miraculeuze dingen doet. Hij
maakt zich zorgen over de radicalisering op
islamitische scholen en denkt die ontwikke
ling met zo'n voorstel tegen te kunnen
gaan. Hij wil zelfs boerka's op scholen toela
ten, daar ben ik tegen. Maar wij zijn nu een
maal een partij van emanciperende burgers:
SP."
Minister Vogelaar moest in het kabinet het uit
hangbord worden van de PvdA. Zij zou de pro
bleemwijken opknappen, de sociale samen
hang herstellen, allochtone burgers bij de sa
menleving betrekken. Maar ze oogst slechts kri
tiek.
„Dat beeld begint inmiddels te kantelen. De
woningbouwcorporaties werken nu mee en
ze heeft van mij extra geld gekregen."
Dat extra geld leek verdacht veel op een actie
'Red Ella Vogelaar'.
„Nee, het was een actie 'Red de Wijken',
wat een hondsmoeilijke taak is. Niet voor
niets hebben we gezegd dat er minstens
tien jaar nodig is eer dit gaat lukken. Maar
het wijkenproject behoort tot het hart van
waar de PvdA voor staat."
Uw critici vinden dat de PvdA te veel heeft in
geleverd terwille van regeringsdeelname. Bij
het CDA, dat toch een generaal pardon moest
slikken, hoor je niemand klagen. Zijn uw partij
genoten zeurpieten?
„De PvdA is veel te veel met zichzelf bezig.
En we zijn natuurlijk een partij van idealis
ten, voor wie elk compromis pijnlijk is.
Maar als je wilt regeren zijn compromissen
nodig. Het is waar dat het een harde leer
school is. We hebben fouten gemaakt. Onze
nederlagen hebben we benadrukt en onze
overwinningen niet goed verkocht. Veel
heeft te maken met beeldvorming. Ik ben
wel eens jaloers op hoe het CDA dat doet.
Neem de kinderopvang. De PvdA wilde er
anderhalf miljard euro bij, het CDA wilde
Unie op waarde schatten?
„Ik heb van de kiezer vier jaar de tijd gekre
gen en kan niet na een jaar een reeks resulta
ten overleggen. Maar kijk naar wat ik als mi
nister al heb kunnen doen: een miljard erbij
voor de leraren, de privatisering van Schip
hol tegengehouden, meer geld voor de kin
deropvang, de bonussen in het bedrijfsleven
aanpakken. Dat zou onder een WD'er als
Gerrit Zalm niet zijn gebeurd."
Heeft u er geen spijt van datu als politiek lei
der niet in de Tweede Kamer bent gebleven?
„Dit kabinet is een groot experiment, met
twee partijen - CDA en PvdA - die in de ver
kiezingscampagne fors tegenover elkaar
stonden. De afspraak was dat de politieke
leiders tot het kabinet zouden toetreden.
Soms heb ik wel heimwee naar de Kamer
omdat ik me als fractievoorzitter meer in de
debatten kon mengen en vaker compromis
loos kon zijn. Nu ik niet meer alles kan zeg
gen wat ik wil, moet Mariëtte Hamer dat
doen. Zij moet als fractievoorzitter in de Ka
mer waar nodig ons compromisloze geluid
laten horen."
Hamer pleit voor nauwere samenwerking met
de SP.
„Ja, en anderen voor toenadering tot Groen-
Links en D66. Ik denk dan: laten we er eerst
maar eens voor zorgen dat we goed met het
CDA en de Christenunie samenwerken.
Want als deze coalitie geen succes wordt,
kunnen we het sowieso schudden. Maar ik
ben het met Hamer eens: onze vijand zit
op rechts, niet op links."
arbeiders, vrouwen, nu allochtonen. Dit be
tekent dat bij ons de heftigste debatten wor
den gevoerd en de meeste blunders worden
gemaakt. Nou, dat moet dan maar. Op lange
termijn hebben we goud in handen omdat
de allochtone politieke elite, waarvan men
sen als Marcouch, Ahmed Aboutaleb en
Nebahat Albayrak de voorlopers zijn, bij
ons zit en niet bij de WD, het CDA of de
er niets bij en de CU wilde min
der. Er kwam uiteindelijk acht
honderd miljoen bij. Toch bestaat
het beeld dat de PvdA haar zin niet heeft ge
kregen. Maar wie heeft hier nou echt water
bij de wijn gedaan?"
Uiteindelijk zullen de kiezers de inbreng van
de PvdA in de coalitie met CDA en Christen-
Bos stelt voor de
AOW voortaan
deels uit de
belastingen te
betalen, zodat
rijkere ouderen
er zelf aan mee
gaan betalen.
Rita Verdonk
presenteert haar
partij Trots Op
Nederland: de
grote partijen,
inclusief de PvdA,
dalen verder in
de peilingen.
door Wierd Duk en Dick Hofland
fik ben de leider van de PvdA en dat
I blijf ik ook. Ik ben nog lang niet
I klaar met de partij en met Neder-
I land." Wouter Bos slaat, in zijn werk
kamer op het ministerie van Financiën, met
de vlakke hand op tafel. Alsof de vicepre-
mier in één klap alle kritiek wil wegvagen.
De PvdA staat op zeventien zetels in de peilin
gen: een historisch dieptepunt. Intern woedt
een fel debat over de koers van de partij. Wan
neer neemt u de regie in handen?
„Je moet niet te verkrampt reageren op de
bat. Het zou anders maar een saaie boel wor
den. Vroeger, onder Kok en Melkert, werd
ons verweten dat er te weinig ruimte was
voor discussie. Als zo'n debat leidt tot ver
warring in plaats van tot nieuwe ideeën,
moet ik mijn rol pakken en helderheid
bieden. Dat heb ik gedaan door in het
integratiedebat duidelijk te stellen
dat we niet in oude reflexen moe
ten vervallen. Ook in het debat
over embryoselectie heb ik
een zeer heldere positie ge
formuleerd."
Het PvdA-plan
met de AOW
wordt afgezwakt,
de partij herstelt
zich in de
peilingen.
Het kabinet
Balkenende III
presenteert op
Prinsjesdag
mooie cijfers;
het aan de
kiezers beloofde
'zoet'.
Op 22 november verliest Bos
de verkiezingen voor de
Tweede Kamer en houdt 33
van de 42 zetels over.
De kritiek op Bos'
verkiezingscampagne
zwelt aan, ook binnen
de PvdA. Balkenende
verwijt hem 'draaien'.
De SP streeft de PvdA
(inmiddels in het kabinet)
in de peilingen voor het
eerst voorbij en krijgt
van Maurice de Hond
29 zetels, de PvdA
houdt er 27 over.
infographic: AA bron: Peil