osselsecl or op zoek om te overleven t 'Als het moet kan ik wel voor een baas werken' Zaterdag 14 juni 2008 19 gen van de ruimte die ervoor wordt gebo den. Garnalenvissers in de Waddenzee hebben al verzet aangekondigd tegen ver lies van visgronden. En het gaat ook 'nog maar' om experimenten. Het ministerie van Landbouw komt eind dit jaar waar schijnlijk met beleid, maar, tekent voorzit ter Jos van Damme van de vissersvereni- ging Yerseke aan, 'dat is al eens een jaar uit gesteld'. Een paar jaar geleden is nog een andere, veelbelovende innovatie in gang gezet: het kweken van mossellarfjes in broedhuizen. Roem van Yerseke heeft in de Burenpol- der in Yerseke een broedhuis, stichting Zeeschelp heeft er één aan de Jacobahaven op Noord-Beveland. Roem van Yerseke en Zeeschelp hebben elk veel energie in hun broedhuizen gesto ken. Het zag er hoopvol uit. Het lukte om mossellarfjes te produceren en levend te houden met de juiste algen. Bij viskweke- rij Neeltje Jans zijn met mosselbroedjes van Zeeschelp ook nog hangcultuurmosse- len gekweekt. Maar, concluderen Pieter Geijsen van Roem van Yerseke en Marco Dubbeldam van Zeeschelp onafhankelijk elkaar, voor het kweken van mosselen op gewone kweekpercelen is mosselzaad uit broedhui zen veel te duur en te kwetsbaar. Roem van Yerseke en Zeeschelp zien wat dat be treft veel meer toekomst in binnendijkse kweek met mosselzaad uit het broedhuis. Twee landbouwers op Sint Philipsland Wim van Nieuwenhuizen (Zeeschelp) en Marco van Dijke (Roem van Yerseke), doen mee. Het komt overigens niet alleen op techni sche innovaties aan. Eén van de grootste knelpunten in de mosselsector is het lage kweekrendement. Eén kilo mosselzaad le vert gemiddeld slechts 1,7 kilo mosselen op. „Het langjarige gemiddelde zit zelfs op 1,3 kilo mosselen", weet Edwin Foudraine van Prins en Dingemanse. Dat is onge kend laag. Als een landbouwer zo'n rende ment uit zijn pootgoed haalde, was hij bin nen de kortste keren failliet. De vergelijking met de landbouw is een beetje flauw. Mosselkwekers kunnen hele maal niet onder zulke gecontroleerde om standigheden 'hun gewas' op laten groeien als boeren. Ze gebruiken geen be strijdingsmiddelen of kunstmest. „Het is zelfs zo", vertelt mosselkweker Jos van Damme, „dat wij geen krabben mogen wegvissen. Het zou al heel veel helpen als we korven met stukken vis op de percelen mochten zetten, waar die krabben inkrui- 'Eén van de grootste knelpunten is het lage kweekrendement. Een boer zou er direct failliet op gaan' pen. Vervolgens kunnen wij die korven opvissen en de krabben ver buiten de kweekpercelen loslaten." Zeesterren en ei- dereenden eten ook mee en drukken het kweekrendement omlaag. Het kan wel beter, volgens Ronald de Vos en Edwin Foudraine van Prins en Dinge manse. Ze laten de kweekresultaten met mosselzaad van hun invangsystemen zien. „Dat heeft een groeivoorsprong ten opzich te van bodemzaad", verklaart De Vos van tevoren, „en we zaaien het uit op onze bes te kweekpercelen." Het resultaat: één kilo mzi-mosselzaad levert drie kilo consump tiemosselen op. Oftewel in absolute pro ductiecijfer: de 450.000 kilo mosselzaad die in 2006 is ingevangen, heeft 1,5 mil joen kilo consumptiemosselen voortge bracht. Mosselkweker Jos van Damme staat ervan te kijken. „In de aanvoercijfers van Prins en Dingemanse op de mosselveiling zie je dat nog niet terug." Pieter Geijsen van Roem van Yerseke kent de cijfers van Prins en Dingemanse niet. Hij weet wel dat in een recent officieel onderzoek naar mzi's dezelfde getallen zijn gebruikt. „Het is ontzettend jammer dat dit zo is gepubli ceerd", stelt hij. „Je zou eruit kunnen aflei den dat zaad van de bodem van de Wad denzee op den duur niet meer nodig is. Mosselzaad van mzi's kan een heel belang rijke aanvulling op bodemzaad worden, maar dat is het ook." Foudraine van Prins en Dingemanse valt Geijsen bij. „Wij kun nen evenmin zonder bodemzaad." Wil de Nederlandse mosselsector zijn marktpositie niet verliezen, dan is snel een oplossing voor de mosselzaadcrisis no dig. De mosselhandel in Zeeland impor teert al jaren veel Duitse, Deense en Ierse mosselen, maar de basis vormt de Neder landse mosselproductie. En zonder mos selzaad geen mosselproductie. Ondanks alle tegenslagen is 'opgeven' een woord dat zeker bij het overgrote deel van de huidige generatie mosselkwekers niet in het woordenboek lijkt voor te komen. Hun familiebedrijven hebben al veel stor men doorstaan.De overlevingsdrang is groot. Neem Jos van Damme. Hij probeert met vijf) zes collega's toestemming te krij gen voor de import van Noors mossel zaad. Ze moeten wel, omdat de voordeur van hun winkel-in-verbouwing eind fe bruari is dichtgetimmerd. »8StftN :vy.vy:;p ■■i - V"< iSP™*... .2 -Vi' - s. Invangsystemen voor mosselzaad van Prins en Dingemanse uit Yerseke in het Malzwin in de Waddenzee bij Den Helder.foto's Prins en Dingemanse Joachim Schot: „De toe komst zie ik somber in. Het ziet er allemaal niet roos kleurig uit. Maar samen staan we sterk, denk ik dan maar. Wat ik moet gaan doen als het echt misgaat met de mosselvisserij, daar heb ik geen idee van. Maar ik geef toe dat ik daar wel stiekem over nadenk. Ik ben nog jong. Maar dit is toch niet wat je wil? Dit was toch een heel gezonde sector? Ja, als het moet zou ik wel voor een baas kun nen werken. Ik heb LTS me taal gedaan en de visserij- school in Stellendam. Nood breekt wetten, toch?" „Het gedoe met de zaadvis serij heeft iedereen goed wakker geschud. Ons is langzaam de keel dichtge knepen. Nu het zo ver is, schiet iedereen wakker. De bodemzaadvisserij moet blijven, vind ik. Maar dat is afhankelijk van onderzoek en dat is pas in 2010 klaar. Drie jaar geen inkomsten, dat is toch ondenkbaar?" „Zolang als ik in dit bedrijf zit, is het al kwakkelen. De ouderwetse mosselvisserij van mijn vader en grootva der heb ik niet meege maakt. Een gezin onderhou den, hoef ik nog even niet. Dat zal er wel eens van ko men, ja. Wie weet. Maar kinderen? Da's een keuze."

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2008 | | pagina 119