Mosselsector
Mossel, zwart Zeeuws goud
Mosselsector in wanhoop
Van zaad tot op het bord
Op zoek om te overleven
Gevangen in web van natuurregels
Ondergang desastreus voor Yerseke
Mossel heeft altijd iets exotisch
En toen viel de grauwsluier
Winkel moet openblijven
Zaterdag 14 juni 2008 I 3
Bl0f zingt erover, Belgen dromen
erover. Vele Zeeuwen verdienen er
hun brood mee. Met brood zijn ze
ook erg lekker. Ze hebben zelfs
vrienden. Mosselen. Het zilte zwarte
goud. Zo Zeeuws als maar kan.
door Sheila van Doorsselaer
Hoe belangrijk is 'de mossel'
voor Zeeland? „Superbelang
rijk", zegt Hans van Geesber-
gen van de producentenorga
nisatie mosselcultuur in Yerseke. „Mosse
len horen gewoon bij ons cultureel erf
goed. Zeeland en mosselen, dat is een
vanzelfsprekende associatie." Van Gees-
bergen roemt het Zeeuwse zwarte goud.
,,'t Is niet voor niks dat blof erover zingt
('waar de mensen onbewust, zin in mos
selfeesten krijgen' - Aan De Kust). Mosse
len zijn een onderdeel van ons Zeeuws
toeristisch product. Heel veel mensen be
zoeken Yerseke om een kijkje achter de
schermen te nemen. Vooral ook veel Bel
gen. Ik werk in de haven, dus ik heb er
mooi zicht op."
Belgen staan er om bekend dat ze, om
maar met Blof te spreken, van eten
slechts nog zwijgen als ze zat zijn en vol
daan. Moet je voor het meest innovatie
ve sterrenmaal naar (Oud) Sluis, voor de
beste asperges naar Zuiddorpe, mossels
eet je in Philippine. Zo is dat. Vooral Bel
gen zijn gevoelig voor deze zeer zorgvul
dig in stand gehouden mythe. 'Mosselko
ning' Frank Wiskerke van hotel-restau
rant Au Port in Philippine schat dat toch
wel 8o tot 85 procent van de mensen die
aanschuiven in de acht mosselrestau
rants in het dorp van Belgische nationali
teit zijn.
„Wij hebben met mosselen goud, zwart
goud in handen, maar het zijn de Belgen
die het weten te waarderen", zegt Wis
kerke. Zaterdag 28 juni begint officieel
het mosselseizoen. Wiskerke: „Het res
taurant is alweer bijna volgeboekt voor
die dag. De afgelopen weken zijn we
vaak gebeld met de vraag wanneer 'het
'Wij hebben met mosselen zwart
goud in handen, maar het zijn de
Belgen die het waarderen'
weer zover is'. Inderdaad, door Belgen."
Hoewel de Belgen zogezegd bezit nemen
van de mosselrestaurants in Philippine,
Yerseke en eigenlijk overal waar het ge
zellig en goed is, weten ze er in eigen
land ook wel raad mee.
Van Geesbergen: „Zéker 60 procent van
onze mosselen exporteren we naar Bel
gië. Daar zijn ze vooral happig op de gro
te mossel, met veel vlees erin. Dat is echt
wat we noemen, een Belgenmossel."
Carmen Mangnus van de overbekende
viswinkel in Kapellebrug waar in het sei
zoen met name ook Belgen de mossels
bij wijze van spreken per baal komen
wegslepen, kan erover meepraten.
„Hollanders gaan meestal voor 'maatje'
super of jumbo, maar de Belgen gaan
voor de grootste maat; goudmerk."
De vlezige roomwitte Belgenmossels,
ook wel bekend als 'restaurantkwaliteit',
waren bij Mangnus altijd wel te krijgen,
maar ze lagen jaren vreemdgenoeg niet
gewoon in de vitrine en er werd ook
niet mee geadverteerd. In de winkel
geen bordjes of aanplakbiljetten die de
klanten erop attendeerden. Maar ze wa
ren er wel... Ingewijden waren zwijg
zaam en maakten spaarzaam andere
mosselliefhebbers deelgenoot van hun
kennis. Het had zodoende iets samen
zweerderigs en ondeugends om op fluis
tertoon aan degene achter de vitrine
twee kilo goudmerk te vragen. Het vis
boertje verdween vervolgens 'naar ach
ter' of bukte zich eens diep en toverde
de grootste maat Zeeuws zwart goud te
voorschijn.
„Niks ondeugends aan", laat Mangnus
nuchter weten. „We hadden voor de ver
bouwing van de winkel gewoon te wei
nig ruimte in de toonbank..."
Wiskerke heeft wel een verklaring voor
de Vlaamse voorkeur. „Nederlanders
zijn tevreden als ze gewoon een goed
product op hun bord treffen. Als het lek
ker is, wat maakt dan de maat nog uit?
Belgen weten er wat meer vanaf, die zijn
kieskeuriger."
Het imago van de Zeeuwse mossel
groeit, zeker nu het seizoen weer voor
de deur staat. Zeeland vaart er wel bij.
Van Geesbergen: „Ik durf zelfs te zeggen
dat als je het NIPO een enquête zou la
ten doen, met de vraag: waar denkt u
aan als u aan Zeeland denkt; dat velen
'mosselen' zullen zeggen. En dat is hart
stikke mooi."
Woensdag 27 februari 2008 was een zwarte dag
voor de Zeeuwse mosselsector. De Raad van
State bepaalde dat de vissers geen mosselzaad
meer mogen vangen in de Waddenzee. De visserij mag
pas worden hervat, als wetenschappelijk vaststaat dat het
milieu geen significante schade wordt toegebracht. Dit
onderzoek is echter op z'n vroegst in 2010 klaar. Een
andere uitweg is dat het ministerie van Landbouw,
Natuurbeheer en Voedselkwaliteit de graad van
bescherming van mosselzaadbanken in geulen van de
Waddenzee zo omschrijft dat mosselzaadvisserij weer
mogelijk worden.
De mosselvissers verkeren in wanhoop. Liggen de 61
schepen straks voorgoed aan de kant? In deze bijlage
brengen we de sector uitgebreid in beeld. Inclusief het
persoonlijke commentaar van opa, vader en zoon Schot,
die al generaties lang hun dagelijks brood verdienen met
de mosselvangst.
Door alle procedures en juridische haarkloverijen, raakt
de hamvraag wat buiten zicht. En die luidt: zijn de
mosselkotters een ramp voor de Waddenzee? Voor Jaap
Schot is het zonneklaar: „De quota voor mosselzaad zijn
ingevoerd nadat we in 1990 de schuld kregen van het
ontbreken van zaad op de Wadden. Dat zaad is
weggewaaid, maar volgens de Waddenvereniging hadden
wij dat allemaal opgevist. Dat betekende de kentering
voor ons."
Het is aan de politiek om een duidelijke keuze te maken,
waarbij het uiteindelijke doel slechts kan zijn om met
respect voor de natuur de mosselsector in de benen te
houden. De verantwoordelijkheid hiervoor berust bij
minister Gerda Verburg.
PAGINA 5
De Zierikzeese familie
Schot zit sinds 1500 in de
mosselvisserij. Eerst in
Reimerswaal, later in Tho-
len. Wirn Schot: „We zijn
in 1912 naar Zierikzee ge
komen, omdat de burge
meester ons enkele perce
len op de Oosterschelde
aanbood. Voorwaarde
was dat we ons hier ves
tigden. Gezinnen van tien
en negen kinderen. Dé
burgemeester was er blij
mee."
PAGINA 8 EN 9
PAGINA 12 EN 13
PAGINA 14 EN 15
Wim Schot, 81 jaar,
actief van
1940 tot 1991.
Jaap Schot, 49 jaar,
schipper ZZ10
sinds 1977.
PAGINA 18 EN 19
PAGINA 21
PAGINA 25
Vormgeving: Kees Lammers
Joachim Schot, 27
jaar, stuurman ZZ10
sinds 1999.